Vikan - 09.11.1961, Blaðsíða 33

Menn spyrja undrandi
hvað valdi þessu óvenjulega skæra ljósi frá hinum nýju
OREOL KRYPTON ljósaperum. Svarið er að með þrot-
lausu tilraunastarfi hefur OREOL tekizt að finna lausn-
ina, nú eru OREOL perurnar fylltar með Krypton-efni,
sem hefur þennan eiginleika að perur, sem fylltar eru
með því gefa 30% skærara ljós. Biðjið um OREOL
KRYPTON þær fást í flestum raftækja- eða nvlendu-
vöruverzlunum.
Mars Trading Company
Klapparstíg 20 — Sími 17373.
Hann kvað ekkert tenda til þess að
Ijón hefðu verið þarna á ferli, og
benti á, að skotunum, sem leiðang-
ursmenn heyrðu seinna, hefði Swartz
hleypt af í því skyni að renna stoð-
um undir þá sögu sína, að hann hefði
komizt í tæri við villibráð, en ekki
náð henni. „Eínda hefði jafnreyndur
frumskógamaður og Swartz aldrei
látið sér það til hugar koma, að fara
að veita særðu dýri eftirför inn í
skógarþykknið einn síns liðs, og það
eftir að myrkt var orðið,“ sagði hann.
Þá reyndi saksóknarinn og að skýra
hvarf Swartz frá leiðangursmönnum.
„Mér þykir sennilegast, að þegar hann
hafði fengið þá van Dyk og hina tvo
til þess að fara upp á hólinn, hafi
hann hraðað sér sjálfur sem mest
hann mátti til baka, stolið vistunum
og öðru því, sem reyndist horfið úr
vögnunum, og skrifað sjálfur orðsend-
inguna, sem þar fannst, bæði til þess
að grunur yrði lagður á Philip, og
til þess að koma í veg fyrir að hann
yrði sjálfur grunaður um að hafa
ráðið Philip bana. Og Það hefur hann
gert í þeirri von, að hrægammarnir
og loftslagið í frumskóginum yrðu í
sameiningu til þess að má út allar
sannanir varðandi morðið.“
Saksóknarinn vék siðan að öðru
atriði málsins, orsök og tilgangi
morðsins. „Hver var orsök glæpsins?
Þið hafið séð bréf þau, er Swartz
skrifaði. Allt bendir til þess, að hann
hafi verið ástfanginn af konu hins
myrta, enda þótt ráða megi Það af
viðbrögðum hennar, að hún hafi ekki
endurgoldið honum ást hans. Engu
að siður má gera ráð fyrir að hann
hafi hugsað sem svo, að sér mundi
ef til vill takast að ná ástum hennar,
þegar eiginmanni hennar hefði verið
rutt úr vegi ... Vitanlega er ekki
heldur útilokað, að þeim hafi orðið
eitthvað sundurorða, þegar þeir fóru
að sækja vatnið. Kannski hefur van
Niekerck krafizt stærri hlutar af
fjársjóðnum en Swartz taldi sann-
gjarnt, eða hann hefur komizt á
sniðir um hvar fjársjóðurinn var graf-
inn. En hvað sem þvi líður, þá er
það ekkert vafamál, að Swartz hefur
skotið hann til bana.“
Þegar verjandinn tók aftur til máls,
kvað hann öll atriði þessa harmleiks
vera með þeim ólíkindum, að kunn-
ustu glæpasöguhöfundum hefði vart
getað tekizt betur. Hann lýsti yfir
því, að það væri ekki neinum vafa
bundið að fjársjóðurinn fyrirfyndist,
og eingöngu hefði verið stofnað tií
leiðangursins í því skyni að finna
hann. Þá kvað hann það hafa verið
upphaf þess hvernig allt fór, að
Swartz hefði komizt að raun um að
einn leiðangursmannanna var leyni-
lögreglumaður. Það hefði vakið með
honum þann grun, að sá maður væri
settur til höfuðs honum af hálfu
stjórnarvaldanna, og mundi hann og
aðrir leiðangursmenn þá ekki aðeins
verða sviptir fjársjóðnum, heldur á-
kærðir um lagabrot. Því hefðu þeir,
Swartz og van Niekerck ákveðið að
láta krók koma á móti bragði. Þegar
þeir fóru saman að sækja vatnið,
hcfðu þeir ákveðið, að Niekerck
skyldi hverfa heimleiðis þegar í stað,
en Swartz svo koma á eftir, svo þeir
yrðu ekki kærðir um neitt. Van
Niekerck hefði síðan látizt, annað-
hvort af sótt eða orðið villidýrum
að bráð, eða þá hann hefði villzt í
frumskóginum. Ef Swartz hefði viljað
myrða hann, mundi hann einnig hafa
komið þeim hinum leiðangursmönn-
um fyrir kattarnef, svo þeir gætu
ekki borið vitni gegn honum, auk
þess sem hann hefði þá getað setið
einn að fjársjóðnum, án þess hann
1:?'. ul skipta.
Lo.: ávarpaði dómarinn kviðdóm-
endur og gerði grein fyrir helztu
niðursÁ ðum i málinu, sem hann kvað
eii.v' “it að mörgu leyti. „Þið hafið
heyj ’ 'öguna af bcinagrindinni og
fjársjoonum, sem varð Þess valdandi
að til leiðangursins var stofnað, og
hvernig leiðangursmenn hurfu og
komu ýmist aftur í leitirnar eða ekki
— og loks hafið þið heyrt sagt frá
fundi jarðneskra leifa, sem úrskurðað
hefur verið að væru af van Niekerck,
þeim er saksóknarinn telur að hafi
verið myrtur, en verjandinn að hafi
látizt úr sótt, eða orðið ljónum að
bráð . ..“
„En þótt málsatriðin séu flókin,
verða niðurstöðurnar, þótt einkenni-
legt megi virðast, furðu einfaldar.
Það, sem þið þurfið að skera úr um,
er þetta þrennt: Hvernig dó van
Niekerck? Dó hann eðlilegum dauð-
daga eða af mannavöldum? Hvernig
bar dauða hans að höndum?
Kviðdómendur drógu sig í hlé í
tuttugu mínútur til þess að koma sér
saman um úrskurðinn. Að þvi loknu
lýstu þeir yfir þeim dómúrslitum, að
Swartz væri sekur um að hafa myrt
Philip van Niekerck.
„Ég er ekki sekur “ svaraði Swartz,
reiður og vonsvikinn.
En dómarinn, sem nú kvað upp
dómsorðin, var á öðru máli. „Eg tel
kviðdómendur ekki hafa getað kveð-
ið upp annan úrskurð," sagði hann
við Swartz. „Mér þykir fyrir þvi að
verða að valda yður enn meiri sárs-
auka, en grimmúðlegra mundi ég þó
telja að vekja með yður falskar von-
ir um að yður kunni að verða sýnd
linkind eða dauðarefsingunni breytt,
sem ég verð að ákveða yður. Ég skora
á yður að búa yður undir það, sem
nú bíður yðar. Megi Guð vera sál
yðar líknsamur."
Swartz var hinn hnarreistasti þeg-
ar hann var leiddur úr réttarsalnum,
og þegar hann var leiddur í gálgann
að morgni þess 15. febrúar, 1904 var
lítil iðrunarmerki á honum að sjá.
Hann var fyrsti hvíti maðurinn, sem
hin nýja landstjórn dæmdi til dauða.
Enn í dag ræðir almenningur í
Suður-Afríku um fjársjóðinn við
Blydefljótið, og þvi er trúað, að hann
hafi í raun og veru fyrirfundizt —
enda þótt sumir séu þeirrar skoðunar,
að Swartz hafi fyrst í stað skrökvað
sögunni upp til þess að vinna ástir
önnu, en síðan gripið til hennar í því
skyni að lokka eiginmann hennar í
gildruna, svo hann gæti unnið á hon-
um.
E’n þá er það þetta — hversvegna
efndi Swartz þá til annars leiðangurs,
og hversvegna gaf Smorenberg það
í skyn, að hann hefði séð demant-
ana, ef aldrei hefði verið um neina
demanta að ræða. Þess vegna halda
margir því fram, að fjársjóðurinn
hafi fyrirfundizt, bæði demantarnir
og gullið.
En hvar? Og sagði Swartz nokkrum
frá því, eða tók hann leyndarmálið
með sér í gröfina? Og liggur þá fjár-
sjóðurinn mikli í jörðu enn þann dag
í dag? ... ir
UM PERSÓNUTÖFRA.
Framhald af bls. 19.
Þá er það síðasta. Farið brosandi
í rúmið. Þetta stendur ekkert í sam-
bandi við leiklist, en samt vil ég
mæla með því. Þið getið kallað mig
Pollyönnu ef þið viljið, en það er
ekkert eins heilnæmt fyrir andlits-
vöðvana og þið eruð miklu hressari
þegar þið vaknið.
Hér á eftir fara nokkrar spurn-
ingar, sem skemmtilegt væri að þið
svöruðuð, þá fengjuð þið kannski
einhverja hugmynd um hvort þið
eruð töfrandi eða ekki. En verið
heiðarlegar þegar þið svarið.
VIKAN 33