Vikan - 30.06.1966, Blaðsíða 29

Með því að minnka þykkt loft-
púðans niður í nokkra þúsund-
ustu hluta úr þumlungi var bót
ráðin á þessu.
Undir stjórn Dr. Andrevs
Kuchers könnuðu Fordverk-
smiðjurnar straumlaga járn-
brautarlest, sem stóð á svifplöt-
um, „levelpads" stálplötum sem
umluktu teinana en var þó hald-
ið lausum frá teinunum með
þrýstilofti. Fordverksmiðjurnar
skírðu eins-vagns-lest sína leva-
car „svifvagn“ og auglýstu eftir
tilboðum í smíði slíkra vagna.
En þegar enginn tilboð bárust
stungu þeir málinu niður í
skúffu. Nú þegar ríkisstj órnin
hefur fengið áhuga á stórvirk-
um og hröðum samgöngutækium
og er tilbúin að styrkja tilraun-
ir með vagnhlössum af gulli, þá
hefur skúffan verið opnuð og
ryki blásið af hugmyndinni.
Annar aðiii sem ágirnist hæfi-
ieika langhreyfilsins er Westing-
house með nýja hugmynd. f stað
loftpúða sem fleyti lestinni yfir
teinunum hyggjast Westinghouse
menn nota segulmagn. Aðall
þessarar hugmyndar er ný leir-
tegund, sem hægt er að gera úr
sterka og endingargóða segla.
Ætlunin er að settir séu í stað
hjóla fætur, sem líkjast skíð-
um undir lestarnar. Gert er ráð
fyrir að þessi skíði séu mjög
segulmögnuð. Brautarteinarnir
eru einnig segulmagnaðir og eru
skaut þessara segla samnefnd.
En þar sem samnefnd segulskaut
hrinda hvort öðru frá sér, mun
leiða að lestin kemur til með
að svífa í lausu lofti, um það
bil fjórðung þumlungs yfir tein-
unum. Eru mennirnir vitlausir?
Ja það er nú svo. Westinghouse-
menn hafa þegar sannað af ein-
hver vitglóra er í þessu. Þeir
hafa búið til lítinn eins-manns
vagn eftir þesari hugmynd og
það tókst.
Mikill kostur er við langhreyf-
ilinn er það hve einfaldur hann
er. í rauninpi er hann afbrigði
af þeirri gerð hreyfla, sem kall-
ast á íslenzku skammhlaups-
hreyfill, ensku squirrel-cage
motor og þýzku: Kafigmotor,
sænsku kortslutionasynkron-
motor, sem vinnur sem hér seg-
ir:
Snúður skammhlaupshreyfils-
ins, er með teinum sem liggja
grópaðir inn í snúðinn eftir hon-
um endilöngum. Teinar þessir
eru úr áli eða eir.
Á sáturnar kringum snúðinn
eru fest vöf úr vír. Þegar raf-
magnsstraumur fer um vaf, span-
ar hann straum í tilsvarandi
teini eða teinum snúðsins. Segul-
sviðið, sem þessi spanaði straum-
ur vekur, spyrnir í segulsvið
vafsins en þar sem vafið er fast,
snýst snúðurinn. I hverju augna-
bliki fer straumur um nokkur
vöf og orsaka því fráhrindikraft
á fleiri en einum stað á snúðn-
um í einu.
tjöldirt eru gerS fyrir íslenzka veðróttu.
5 manna fjölskyIdutjöldin orange-gulu
meS bláu aukaþekjunni eru tjöld árs-
ins.
VerS mjög hagkvæmt.
Kosta aðeins kr. 3.890,00.
Höfum einnig tjöld á lægra verði.
Þriggja manna tjöldin kosta t.d. kr.
1.995,00.
teppasvefnpokarnir eru hlýir, enda
stoppaðir með íslenzkri ull, einnig er-
lendir teppasvefnpokar frá kr. 740,00.
Ailt í viðlegiia
Vönduð þýzk tjöld, svefntjöld og dagtjöld á kr. 5.850,00.
RALIWA vindsængur. Verð frá 485,00.
Pottasett, margar gerðir. Munið eftir veiðistönginni,
en hún fæst einnig í Sport.
BRETTON SPINNHJÓLIN
Á KÚLULEGUM
ERU UPPÁHALD VEIÐI-
MANNSINS.
PÓSTSENDUM
LAUGAVEGI 13 - KJÖRGARÐI
Að því er langhreyfil í járn-
brautarlest snertir, þá er hlut-
unum þannig varið:
f ganghreyflinum eru sviðsvöf-
in sett í beina línu inni í lest-
inni. Vöfin eru rétt yfir járn-
brautarteinunum sem koma í
stað snúðsins. Þegar rafstraum-
ur fer um hvert vafið á fætur
öðru, þá spyrnir segulsviðið, sem
myndast af spanstraumi í tein-
inum í vöfin og ýtir á þann hátt
lestinni áfram.
Með því að breyta straumátt-
inni er unnt að hemla lestina.
Með því að breyta tengingu
vefjanna eða breyta straumnum
sem um vöfin fer á annan hátt
er mjög auðvelt að breyta hrað-
anum.
Sá s em fyrstur bjó til not-
hæfan langhreyfil, var enskur
prófessor við London Imperial
College of Science and Techno-
logy, Eric Laitwaite, að nafni.
Árið 1952, tókst honum, 45 ára
gömlum, að smíða tilraunasýnis-
vél, sem sýnt gat hraðaaukning-
una frá núll upp í 38 km. stund-
arhraða á einni sekúndu.
„Vandræði þau sem umferðar-
öngþveitið virðist ætla að leiða
af sér, geta orðið þróun Banda-
ríkjanna meiri hindrun, en hin-
ar sjóðheitu þurru eyðimerkur
voru forfeðrum okkar fyrir einni
öld, sagði Lyndon Johnson for-
seti nýlega.
Langhreyfillinn, sem virðist
skapaður til að knýja hraðlestir
framtíðarinnar verður tæki til að
afstýra slíkum voða.
Tilraumr með árekstra
Framhald af bls. 11.
farþegann, þó hann kastist ó þau
við órekstur, betur löguð dyrahand-
föng og handföng til að skrúfa
hliðarrúður upp og niður. Þá höf-
um við komið því til leiðar, að sæt-
in í bílunum eru betur fest en áð-
ur, svo að þau losna ekki við á-
rekstur, stýrishjólinu hefur verið
breytt þannig, að betra er að festa
hendur á því en fyrr, öryggisbelti
hafa verið innleidd og breytingar
hafa verið gerðar á því efni, sem
bensíngeymarnir eru gerðir úr. Sem
stendur erum við að prófa okkur
áfram með teygjanlegt framrúðu-
gler.
Spurning: Hverju skiptir það?
Svar: Algengustu umferðarslvsin
verða með því móti, að farþegarn-
ir slengjast á framrúðu og skera
andlitið í tætlur á glerbrotunum.
Við reynum nú að koma okkur nið-
ur á framrúðu, sem í senn er ó-
brjótandi og teygjanleg. Hún mundi
gefa eftir og bunga út þegar höf-
uð kastast á hana — rétt eins og
gúmmídúkur. Ég býst við að við
komumst fljótlega að niðurstöðu
um, hvernig hún muni líta út í kom-
andi bílum.
Spurning: Þér nefnduð öryggis-
beltin — látum okkur eyða nokkr-
um orðum í viðbót á þau. Hverja
gerð þessara belta teljið þér bezta?
Svar: Þeirri spurningu er erfitt að
svara, því öryggisbeltin má meta
samkvæmt tvennskonar sjónarmið-
um. Hægt er að velja á milli belt-
is, sem veitir fullkomið öryggi, en
er erfitt að spenna á sig, og ann-
ars, sem veitir minni vernd, en er
miklu einfaldara og auðveldara f
meðförum. I Bandaríkjunum hafa
menn tilhneigingu til að hallast
frekar að þessháttar beltum, því
þar ekur fólk bílum sínum hvers-
dagslega miklu meira en í Evrópu.
Við höfum hallazt að síðarnefnda
beltinu, mittisbeltinu, sem fólk fest-
ir á sig með einu handbragði og
ekki er hætta á að fari f flækju.
Við höfum numið staðar við þá
lausn. Þrælöruggt belti er léleg
lausn, ef fáir fást til að nota það.
Þá er betra að mæla með belti,
sem veitir ekki eins mikið öryggi,
en hægt er að fá næstum alla til
að nota. Nauðsynlegt er, að beltið
sé stöðugt notað, einnig í stuttum
ferðum innanborgar. Einnig að ör-
yggisbelti séu til fyrir farþegana f
aftursætinu, en það er sjaldgæft f
Evrópu.
Versta lausnin er hornasamfellu
ödiagonal) belti án þess að það sé
VIKAN 26. tbl.