Vikan - 27.12.1968, Blaðsíða 19

irfl&I
r •*- >

geri, en komast að raun um, að
einn gerir þetta og annar hitt. Þeir
hafa ákveðna skoðun á málinu per-
sónulega, en eru engan veginn viss-
ir um, að hún sé rétt. Þeir reyna
að setja ákveðnar regiur. En þegar
börnin mótmæla þeim harðlega,
verða foreldrarnir óöryggir og taka
að efast um réttmæli skoðana sinna.
Börnin verða vör við óöryggið og
reyna þá enn ákafar að fá vilja sín-
um framgengt.
Ymislegt fleira veldur þv(, að for-
eldrar eiga nú á dögum miklu erf-
iðara með að ala börn sín upp eftir
ákveðnum reglum en áður var. Sál-
fræðingar, uppeldisfræðingar og
barnalæknar láta mikið að sér kveða
í þjóðfélagi nútímans. Þeir eru sí
og æ að skrifa og tala um þörf
barnsins og hin ýmsu vandamál
barnauppeldis. Og því fer fjarri að
þeim beri saman eins og gefur að
skilja. Þetta hefur þau áhrif á suma
foreldra, og þá sérstaklega þá sem
eru mjög samvizkusamir, að þeir
verða alveg ringlaðir og óttast, að
þeir geri börnum sínum meira ógagn
en gagn.
Önnur staðreynd, sem hefur trufl-
andi áhrif á foreldrana, er aukin
velferð almennings og stöðugt vax-
andi fjárráð. Við álítum, að þetta
hljóti að vera til góðs, og auðvitað
er það það, en ekki að öllu leyti.
Saga margra þjóða sýnir, að þegar
lífskjör batna með skjótum hætti,
veldur það röskun á stöðugleika
fjölskyldulífsins og eykur linkind
foreldra hvað snertir aga og reglur.
Það er ótrúlegt en satt, að velgengni
á efnahagssviðinu og almenn vel-
ferð hefur verri áhrif á fólk en mót-
læti og þrengingar. Hjónaskilnaðir,
afbrot og sjálfsmorð eru tíðari á vel-
gengistímum en t.d. stríðstímum.
Þegar foreldrar eiga að ala börn sín
upp við aðstæður, sem eru gjör-
ólíkar þeim, sem þeir ólust upp
við sjálfir, faekkar þeim vegvísum,
sem hægt er að fara eftir. Þeir verða
upp á eigin spýtur að finna hinn
eina og rétta veg.
Hér að framan hef ég reynt að
leiða ýmis rök að áhrifum sjónvarps
og kvikmynda og myndasagna á
börn, bæði með og móti. A þeim
sést glöggt, að menn eru engan
veginn sammála um hvort þau séu
góð eða slæm og greinir á um
margt. En hvernig eiga foreldrarnir
þá að hegða sér, þegar þannig er í
pottinn búið?
Það segir sig sjálft, að ólíkir menn
munu taka ólíkar stefnur í þessu
máli sem öðru. Þannig hefur það
alltaf verið. Þess vegna eru börn
misjafnlega vel uppalin og sum mjög
illa. Það fer eftir foreldrunum og því
umhverfi og anda, sem börnin eru
alin upp í. Sumir foreldrar setja
markið hátt og reyna að ala börn
sín upp eftir vissum reglum, sem
þeir álíta að geti stuðlað að því, að
þau verði sjálfstæðir og heiðarlegir
borgarar og hafi skilyrði til að njóta
hamingju og velgengni í lífinu. Aðr-
ir láta skeika að sköpuðu,- hugsa
með sér, að lífið og náttúran hafi
Framhald á bls. 50.
51. tbi. YIKAN 19