Vikan - 27.12.1968, Side 47

var algeng ef um eitthvað sérstakt
var að ræða, t. d. marga gesti og
dýrar veitingar, hjá einum var þó
allt slíkt innifalið. Hjá öllum fylgdi
almennur þvottur, svo sem rúmfatn-
aður og handklæði; einn piltur sagði
þó að skyrturnar sínar væru þvegn-
ar úti. Almennar hreinlætisvörur
voru frjálsar til afnota, þó auðvitað
ekki það, sem heyrir beinlínis und-
ir snyrtivörur. Einn sundurliðaði
kostnaðinn þannig, að af þessum
3000,00 kr. væru 2000,00 kr. fyrir
fæði, en 1000,00 kr. fyrir húsnæði.
Sími var á öllum heimilinum, sjón-
varp á flestum, og öll innanbæjar
afnot af síma frjáls innan skynsam-
legra takmarka.
Nokkuð margir borguðu 2500,00
kr. heim. Sumir þeirra voru með
svipuð laun og þeir sem borguðu
3000,00 kr., meiri hlutinn þó
nokkru lægri, eða frá 11—15 þús.
kr. á mánuði. Þetta fólk hafði yfir-
leitt sérherbergi, sums staðar þó
mjög litil. Margir höfðu aðgang að
stofum með gesti sína, þegar vel
stóð á hjá foreldrunum. Þeir borg-
uðu nærri undantekningarlaust
aukalega veitingar fyrir sína gesti,
nema ef ein eða tvær manneskjur
fengu venjulegt kvöldkaffi með
heimilisfólki. Stúlkur hjálpuðu ekki
reglulega til við húsverk, en þegar
veikindi eða miklar annir voru á
heimilinu, var aðstoð þeirra talin
sjálfsögð. Sumir foreldrar bundu
sig ekki við reglulegar máltíðir
vegna unga fólksins ef þannig stóð
á — ekki eins og þeir væru með
ókunnugt fólk i fæði. Væru t. d.
foreldrarnir boðnir út að borða,
fann unga fólkið sér sjálft til mat-
inn og hjálpaði þá líka yngri syst-
kinum til hins sama og sat hjá þeim
á kvöldin, ef með þurfti. Sumir létu
unga fólkið ekkert borga meðan það
var fjarverandi í sumarfrii, og marg-
ir iitu svo á, að þessar 2500,00 kr.
væru aðeins fyrir fæðinu og nauð-
synlegustu hreinlætisvörum og
þannig ekkert borgað fyrir herberg-
ið. Oft stóð líka þannig á, að her-
bergið hefði ekki verið leigt út,
þótt unga fólkið flyttist að heiman,
heldur tekið til annarra nota, t. d.
fyrir borðstofu, vinnustofu eða til
að rýma í herbergjum yngri syst-
kina. Það leit því ekki á það sem
beint leigutap, þótt búið væri í her-
berginu leigulaust, þótt hins vegar
þrengdi fjölskyldan stundum að sér,
til að láta herbergið. Venjulega var
ein máltíð borðuð heima á virkum
dögum, auk morgunmatar, sumir
tóku með sér brauðsneið á vinnu-
stað, aðrir ekki. Margir foreldranna
töldu þetta fulllitla borgun, en vildu
ekki taka meira af unga fólkinu, þar
sem það væri að safna sér nauð-
synlegum hlutum fyrir framtíðina,
húsgögnum eða öðru slíku. I fljótu
bragði virtist mér greiðslan ekki
miðuð við tekjur heimilisföðurins,
heldur við það sem sanngjarnt mætti
teljast að taka af unga fólkinu. Einn
faðir sagði sem svo, að ástæðulaust
væri að sonur sinn, sem hefði hærri
tekjur en hann sjálfur, borgaði ekki
fullt fyrir sig — en af sínum tekjum
kostaði faðirinn allt heimilishald
fyrir sig og nokkur börn. Aðrir for-
eldrar sögðu, að þótt þeir væru í
mjög góðum efnum, fyndist þeim
það rangt og spillandi að láta ungt
fólk ekki borga fullt heim til sín,
en ef þeir vildu láta unga fólkið
njóta góðs af þeim góðu tekjum,
sem heimilið hafði fram yfir ýmsa
aðra, vildu þeir frekar gefa unga
fólkinu eitthvað við hentug tæki-
færi, eða bjóða því í ferðalag.
Um þá, sem borguðu 2000,00 kr.
heim, er allt svipað að segja og um
þá með 2500,00 kr. greiðsluna. —
Hins vegar voru þeir færri, sem ég
talaði við, sem voru með þá upp-
hæð. Þeir höfðu flestir sérherbergi
og ekki meiri skyldur á heimilinu
en hinir, en höfðu þó margir unnið
styttri tíma en þeir.
Svo voru nokkrir, sem annaðhvort
borguðu ekkert heim eða eftir efn-
um og ástæðum hverju sinni. Oft
hafði það fólk nýlokið skólanámi og
hugsaði sér að borga heim þegar
það hefði komið sér betur fyrir. í
einu góðu svari, sem ég fékk, sagði
átján ára stúlka að hún borgaði ekki
reglulega mánaðarpeninga heim, en
eins mikið og hún gæti og móðirin
skildi það og sætti sig við það.
Stúlkan sagðist vita, að hún skuldaði
heimilinu mikið og vildi gjarnan
endurgjalda það eftir því sem fjár-
hagur leyfði. Hún sagði að vinkona
sín borgaði 1000,00 kr. heim af
9700,00 kr. mánaðarlaunum, og
hafi sú stúlka það mjög gott heima
hjá sér. Móðir stúlkunnar, sem svar-
aði Vikunni, sá ein fyrir þrem börn-
um af 10—12 þús. kr. mánaðarlaun-
um, en stúlkan sjálf var með rúm
9000,00 kr. Systkinin hjálpuðu
móðurinni töluvert, þar sem hún
vann úti, skiptust á að þvo upp, og
shampoo, sápu og tannkrem kaup-
ir stúlkan sjálf, borðar eina máltíð
heima á dag, en má ganga í ísskáp-
inn eins og hún vill, síma og sjón-
varp notar hún að vild. Hún hefur
alltaf borgað eitthvað heim til sín,
líka meðan hún var í skóla og hafði
aðeins sumarvinnu.
Onnur stúlka segist ekkert borga
heim, þar sem hún hafi ekkert her-
bergi, sofi eiginlega á gangi, sem
allir gangi um. Það stendur til að
það breytist og þá finnst henni sann-
gjarnt að borga 2000,00 kr. á mán-
uði, en sjálf er hún með rúm 11000,
00 kr. mánaðarlaun og hefur unnið
í 2 ár. Hún borðar eina máltíð heima
og hefur ekki nesti með sér. Hún
segir að kunningjar sínir borgi þetta
frá 1000,00—3000,00 kr. heim á
mánuði, allt eftir aðstæðum. Önnur
á svipuðum aldri, eða innan við tví-
tugt, með svipað kaup er í herbergi
með öðrum, borðar eina máltíð
heima og hefur oftast með sér nesti,
borgar 1200,00 kr. á mán., hjálpar
töluvert til á heimilinu, borgar ekk-
ert aukalega fyrir gesti, fær þvott
og hreinlætisvörur og notar síma og
sjónvarp eins og hún vill.
Svo kom eitt svar, dálítið annars
eðlis, en ekki síður forvitnilegt, þar
sem víða er svipað ástatt á heimil-
um, en það væri rannsóknarefni út
af fyrir sig og ekki tekið fyrir hér,
nema þetta eina svar. Hún segist
borga 5000,00 kr. heim á mánuði,
hefur sérherbergi og hefur unnið
nokkur ár. A laugardögum gerir
hún alla íbúðina hreina, borgar
aukalega fyrir sína gesti, kaupir
sjálf allar hreinlætisvörur, á sjálf
sjónvarpið og borgar af því, en hef-
ur aðeins rúmar 12000,00 kr. á
mánuði. Þetta fannst mér nú ganga
fulllangt, þar til ég las endi bréfs-
ins. Hún á nefnilega nokkurra ára
barn, sem móðir hennar hefur gætt
fyrir hana meðan hún er í vinnu —
en þar að auki er hún trúlofuð
núna og unnustinn býr heima hjá
henni, þar sem hann er við nám.
Hún reynir auðsjáanlega, stúlkan
sú, að borga móður sinni eftir beztu
getu, bæði með peningum og ríf-
legri aðstoð, þótt deila megi um,
hvort svona aðstaða verði nokkurn
tíma fullborguð.
Ekki gat þetta nú orðið nein hag-
fræðileg skýrsla hjá mér, þar til
hafði ég of sundurlausar upplýsing-
ar. En e. t. v. finnst einhverjum
þetta fróðlegt og ber það saman við
sínar eigin aðstæður og þá er til-
ganginum náð.
Að gefnu tilefni skal það tekið
fram, að kökuuppskriftirnar í 47.
tbl., næsta blaði fyrir jólablað,
voru ekki á vegum þáttarins Vik-
an og heimilið og þvi ekki skrif-
aðar af ritstjóra hans.
■ >

VliíAN OG HEIMILIÐ liefur um þessi áramót
verifí í fremur alvarlegum hugleiSingum, en flest-
ir gera sór nú samt dagamun og fagna nýju ári. 1
flestum áramótablöGum undanfariö höfum viö fiví
birt uppskriftir af drykkjum og gerum þaö hér, í
þetta slcipti þó aöeins tveimur.
ÁVAXTAPÚNS
‘á 1 Sterkt te, 100 gr sykur, safi úr 10 appelsínum, safi
úr 5 sítrónum, 1 flaska hvítvín, 3 flöskur sódavatn, 1
pakki fryst jaröarber, appelsínusneiðar,
Sykurinn leystur upp í heitu teinu, kælt, appelsínu-
s: fanum bætt í, ásamt sítrónusafanuin og siðast hvitvfn-
inu. Þá er því hellt í púnsskál, en isteningar settir á þotn-
inn. Rétt áður en bollan er borin fram, er sódavatninu
bætt í og hrært lauslega í. Jarðarberin þídd nokkuð og
þeim og appelsínusneiðunum bætt í. Fleiri ávexti má
gjarnan setja saman við, ef vill.
VÍNLAUST ÁVAXTAPÚNS
E0 gr sykur, 2 dl sitrónusafi, 2 dl appelsfnusafi, 1 eggja-
hvita, 1 bolli ísteningar, uppskriftin margtölduð að vild..
m. ndið sykrinum í vel kælt vatn, látið hann leysast
vel upp, setjið ávaxtasafann i ásamt eggjahvítunni og
hriotið vel í kokkteilhristara, en drykkurinn verður froðu-
kenndur af eggjahvítunni. Hellið í glös með ismolunum.
I þessum dryklcjum c/etum við svo kannski
skálað í huganwm, því að um áramótin hœtti
cg aðsjá um þáttinn VIKAN 0(1 HEIMILIÐ
og kveð ykkur þvi tneð þessu blaði.
Guðríður Gísladóttir.
51. tbi. vikan 47