Vikan - 29.05.1969, Blaðsíða 10

Bjarni Benediktsson hel'ur
langt áraskeið verið umdeild-
asti stjórnmálamaður á Is-
landi. Samherjar telja hann
mikilhæfan, en andstæðingar
sjá á honum fáa kosti. Störf
hans eru því vanmetin og
sálarlífið svo einkennilegt og
flókið, að naumast verður
skilgreint í svip. Gegnir furðu,
að Bjarni skyldi veljast til
forustu í stórri sveit og marg-
breytiiegri. Það sannar, hvað
Sjálfstæðisflokknum er sam-
keppnin lítil alvara. Bjarni á
völd sín og áhrif einkum því
að þakka. Hann sker sig úr
í forustuliði Sjálfstæðisflokks-
ins eins og lirafn i dúfnahópi.
Svo er fuglalífið einhæft og
fábrotið þar í byggð eftir að
örninn hvíti hvarf á brott.
Bjarni Benediktsson tók við
af Ólafi Thors af því að ekki
var um annan að velja.
Bjarni fæddist í Reykjavík
30. apríl 1908 og er sonur
Benedikts Sveinssonar, sem
var þingmaður Norður-Þing-
eyinga 1908—1931, og konu
hans, Guðrúnar Pétursdóttur
frá Engey, en ættir þeirra
mun óþarft að rekja. Settist
Bjarni ungur í Menntaskól-
ann í Reykjavík og varð
EFTIR LÚPUS
SJHHl
stúdent 1926, en las svo lög
við Háskóla Islands. Hann
tók glæsilegt próf 1930 og
lagði þegar leið sína til út-
landa, þar sem hann stund-
aði framhaldsnám í stjórn-
lagafræðum, lengstum við
háskólann í Berlín. Hann var
settur lagaprófessor við Há-
skóla íslands haustið 1932
og skipaður í embættið að
ári liðnu. Gegndi hann þeim
starfa við góðan orðstír til
haustsins 1940, er hann varð
borgarstjóri í Reykjavík við
fráfall Péturs Halldórssonar.
Þaðan í frá hefur atvinna
Bjarna Benediktssonar verið
á sviði stjórnmála og fjokks-
forustu og sannarlega um
hann munað.
Engum kom á óvart, að
Bjarni Benediktsson gerðist
stjórnmálamaður. Faðir hans
var frægur garpur, og kvað
þannig að honum í ræðu og
riti, að mjög er á orði haft.
Þingmennsku hans lauk með
þeim hætti, að ofríki Jónasar
Jónssonar varð honum að
fótakefli, enda Benedikt svo
einþvkkur og sjálfráður, að
hann rakst illa í flokki. Tók
Bjarni víst óstinnt upp við-
skilnað föður síns og Eram-
sóknarflokksins og hneigðist
brátt, að einstaklingshyggju,
sem var rík í ættum foreldra
hans. Þýzkalandsdvölin jók
hónum trú- á sterka lýðstjórn
sýokallaða, enda voru þær
kenningar í samræmi við
skaplyndi mannsins. Hlaut
hann Jiví að skipa sér í fylk-
ingu Sjálfstæðisflokksins, sem
ástundaði í senn gamla
íhaldsemi og nýtízkulega
sþákaupmennsku í íslenzkiun
stjórnmálum, en gaf fram-
gjörnum mönnum ærin tæki-
færi. Bauð Bjarni sig fram til
þings á ísafirði 1937, en féll
fvrir Finni Jónssyni. Tilburðir
Bjarna Benediktssonar sýndu
þó glöggt, hv.ert hugur hans
stefndi. Hann var staðráðinn
að geysast frarn á orrustuvöll
st j órnmál abaráttu nn a r og
skipa sér þar í fylkingarbrjóst.
Varð hann og strax eftir borg-
a rstj órakj öri ð s j ál fski paður
foringi Sjálfstæðisflokksins í
bæjarmálum Reykjavíkur og
lét mjög á því bera, að hans
væri valdið og mátturinn í
stjórn höfuðstaðarins. Hann
var kjörinn þingmaður Reyk-
víkinga við fyrri kosningarn-
ar 1942 og endurkosinn tíð-
indalaust um haustið. Fram-
boð Sjálfstæðisflokksins í höf-
uðborginni við alþingiskosn-
ingarnar 1946 varð hins vegar
sögulegt vegna manngreinará-
lits. Þóttist Bjarni Benedikts-
son leysa vandann með því að
rýma úr sessi fyrir Birni Ól-
afssyni. Skipulagðar útstrik-
anir kjósenda þokuðu honum
hius vegar upp listann, en
Björn hrapaði. Hreppti Bjarni
uppbótarþingsæti í þessari
óvenjulegu borgarastyrjöld,
og Björn Ólafsson sat eftir
hart leikinn. Bjarni Bene-
diktsson varð svo })ingmað-
ur Revkvíkinga á ný 1949
og hefur jafnan átt kosningu
vísa síðan, 1953, 1956, 1959,
1963 og 1967.
Bjarni lét af starfi borgar-
stjóra 1947, en þá hófst ráð-
herradómur hans. Var hann
utanríkisráðherra og dóms-í
málaráðherra 1947—1949,J
aftur 1949—1950 og enn 1959
—1953, en dómsmálaráðherra
og menntamálaráðherra 1953
—1956. Þá vék hann úr
stjórnarráðinu um sinn og
gerðist ritstjóri Morgunblaðs-
ins. Bjarni fluttist aftur i
hvíta húsið við Lækjartorgl
eftir seinni kosningarnar 1949,
þegar tókst, með Sjálfstæðis-
10 VIKAN 22- tbl-