Vikan - 22.11.1973, Blaðsíða 24

í sumar birtí Vikan myndir af nokkrum
gömlum húsum í Reykjavik, sem i býr
ungt félk, og drap þar á þá þróun undan-
farinna ára, að fólk gerir sér stöðugt
meiri grein fyrir gildi þess að varðveita
menningararfleifð forfeðranna. En fleira
er menning en gamlir rokkar, klyfberar,
snældustokkar og gömul hús. íslenzki
hundurinn var að þvi kominn að deyja út,
og þá hefði sennilega ekki orðið langt að
biða næsta geirfuglaævintýris. En Sigrið-
ur Pétursdóttir húsfreyja á Ólafsvöllum
á Skeiðum hefur unnið óeigingjamt starf
i þágu náttúruunnenda með þvi að rækta
islenzka hundastofninn undanfarin ár, og
nú ætti stofninum að vera borgið, ef við
hin sofnum ekki á verðinum. Ræktun
Sigriðar hefur borið óvenju góðan árang-
ur, þvi að hvolpar fæddir hjá henni,
hljóta nú hver verðlaunin á fætur öðmm
á hundasýningum i Sviþjóð.
Hrossaræktun og kynbætur
hrossa eru vel þekkt fyrirbæri
hérlendis og flestir íslendingar
hafa veriö á hestamannamóti og
vita hvaö þar fer fram. Hinir eru
færri, sem nokkuð þekkja til
hundaræktunar, eða háfa fylgzt
með hundasýningu, enda mun
hundasýningin i Eden i Hvera-
gerði siðastliðið sumar hafa verið
hin fyrsta sinnar tegundar á land-
inu.
Hreinræktaðir hundar hafa hins
vegar lengi verið i hávegum hafð-
ir erlendis og þeir sem fallegastir
þykja, njóta ýmiss konar virðing-
ar og hljóta margvislega viður-
kenningu. Fallegur hundur af við-
urkenndum stofni kemst þó ekki
öllu hærra i virðingastiganum en
a'ó verða „champion”. „Champ-
ion” verður hundur ekki fyrr en
hann hefur hlotið fjölda verð-
launa á mörgum hundasýningum.
Þessi heiður fellur fáum einum I
skaut og flestir hundaræktendur
verða aö biða lengi eftir þvi að
hundi frá þeim hlotnist þessi upp-
hefð.
Einn islenzkurhundur er orðinn
„champion” i Svlþjóð. — Hann
heitir Kópur of Ólafsvellir og er
fæddur á hundaræktunarbúi
Sigriðar Pétursdóttur á ólafsvöll-
um á Skeiðum. Auk Kóps hafa
tveir hundar aörir frá ólafsvöll-
um unnið til verölauna I Sviþjóð
og þá skortir ekki nema herzlu-
muninn til að verða „champion”.
Frami hundanna frá Ólafsvöllum
er óvenjulega skjótur, þvi að
Sigrlður hóf ekki ræktun Is-
lenzkra hunda fyrr en um ára-
mótin 1967 og 1968. Þá fæddust
fyrstu islenzku hvolparni? á
Ólafsvöllum og siðan hefur
Sigriður haldið ræktun islenzka
hundastofnsins áfram óslitið og
hefur verið hundaræktenda mik-
ilvirkust, þó aö fleiri hafi boriö
við ræktun I smáum stil.
Páll Agnar yfirdýralæknir á
Keldum haföi fengizt nokkuö viö
ræktun islenzkra hunda og hann
útvegaði Sigriöi fyrstu hundana.
Meðal þeirra var Kátur, sem er
elztur hundanna á Ólafsvöllum og
Sigriður telur ættföður Ólafs-
vallastofnsins..
Vikan heimsótti Sigriði austur á
Skeið, þar sem hún býr stórbúi
með Kjartani Georgssyni manni
slnum og þremur börnum þeirra.
Við vöktum fyrst máls á hinum
skjóta frama íslenzkra hunda á
sýningum erlendis.
— Þetta er ekki mér aö þakka
nema að litlu leyti, sagöi Sigriöur,
heldur stafar þaö af þvi hvað Is-
lenzki stofninn er eðlisgóður.
Hann hefur haldizt við hjá ein-
stöku bændum, sem hafa viljað
halda I sitt hundakyn og skyld-
leikaræktað það. Þessum tiltölu-
lega fáu bændum eigum viö það
að þakka, að stofninn skuli hafa
haldizt hreinn.
— Er ekki hætta á úrkynjun,
þegar stofn er skyldleikaræktað-
ur?
— Jú.hætta á úrkynjun er alltaf
fyrir hendi viö slikar aðstæður, en
þessir gömlu menn hafa vitaö
hvaö þeir voru að gera og þeim
hefur tekizt að fá sterkan stofn en
ekki úrkynjaðan. Reyndar hefur
það komió fynr á stöku stað að
hundarnir minnkuðu, en það er
ekki mjög alvarlegt, þvi aö yfir-
leitt er hægt að ná þeim aftur upp
I þá stærð sem, eftir þvi sem næst
verður komizt, er eðlileg stofnin-
um.
Islenzki hundurinn er skyldur
Og um margt næsta likur I útliti
öðrum spitshundategundum, sem
fyrirfinnast viðast hvar I nyrztu
byggöum heimsins. Hann á
uppréttu eyrun og hringaða skott-
ið sammerkt með þeim og aðrir
spitshundar brosa llka, þegar
þeir eru móöir. Við inntum Sigriði
eftir þvi, hvaö einkenndi Islenzka
hundinn sérstaklega.
— Skapgerö hans og lyndiseink-
unn er óllk skapgerö annarra
spitshundategunda, Hinar hunda-
tegundirnar eru mikið sjálfum
sér nógar, en islenzki hundurinn
tengist manninum ákaflega
sterkum böndum og er mjög til-
finninganæmur gagvart mannin-
um. Þeir eru mjög glaðlyndir og
þó fylgja þeir skapi eigandans.
Þeir eru glettnir og gamansamir,
ef eigandinn er i þannig skapi og
þeir eru rólegir, ef húsbóndi
þeirra er rólegur. Grimmd þekk-
ist ekki I hreinræktuöum Islenzk-
um hundi. Sá eiginleiki hefur ver-
ið upprættur hjá íslenzka hundin-
um, þvi að grimmum hundum
ha'a bændurnir lógaö. Grimmd er
ó?;skilegur eiginleiki hjá Islenzk-
um fjárhundi, þvi aö honum er
ætlað að reka féö til og frá en ekki
að gæta þess fyrir árás eins og
sums staöar er ætlazt til af fjár-
hundum, og þess vegna hefur
grimmdin verið upprætt með
ræktun, sem kannski hefur verið
ómeðvituð. Þannig hefur valizt úr
þessi góða skapgerö og að minu
áliti eru þessi gæði og glaölyndi
sterkasta einkenni Islenzka
hundsins. Lundahundurinn i Nor-
egi, sem reyndar mun vera nærri
útdauður, virðist aö mörgu leyti
hafa sömu skapgeröareinkenni og
Islenzki hundurinn, nema hvaö
lundahundurinn er notaður til
veiða og þær krefjast eiginleika,
sem Islenzki hundurinn hefur
ekki, þvi að hann er ekki heppi-
legur veiöihundur. Lundahundur-
inn og spánski Pyreneahundurinn
eru einu hundarnir auk Islenzka
hundsins, sem stundum hafa tvö-
faldar aukaklær. Þá virðast úlfa-
klærnar vera tengdar meö beini
upp á legginn. Oftast eru þær tvö-
faldar á afturfótum en einfaldar á
framfótum. Þó kemur stundum
fyrir að úlfaklærnar séu tvöfaldar
á framfótum lika og þá eru hund-
arnir kallaðir T.lspora. 1 gamla
daga var það trú manna, aö ef
hvolpur fæddist alspora, fengist
ekki betra fjárhundsefni, og
stundum koma til mfn bændur og
biðja mig að útvega sér alspora-
hvolp. Þvl miður get ég ekki oft
bætt úr því, þo ab þctta sé það
rlkjaiidi, aö I framtiðinni ætti þaö
að verða meðul einkenna islenzka
hundsins.
— A þessi tröllatrú á alspora
hundum sér kannski einhverja
stoð I raunveruleikanum?
— Ætli þetta sé ekki bara hjátrú
eins og margt annaö. Hitt er ann-
að mál, að kannski hafa menn
lagt meiri rækt viö aö kenna al-
TEXTI: TRAUSTI ÓLAFSSON
spora hvolpum, því aö þeir gengu
á hærra verði en aðrir hvolpar og
álitið var, aö meiri von væri um
árangur. Þá hefur hvolpurinn
fengiö meiri tækifæri til þess að
læra og orðið betri hundur fyrir
bragðiö.
— Hve lengi er verið að temja
hund?
— Hundurinn er náttúrlegu að
læra eitthvað nýtt alla ævina, al-
veg eins og maðurinn. En ég vil
leggja áherzlu á, aö Islenzki
hundurinn er afskaplega sein-
þroska miðað við aðrar hunda-
tegundir og hann nær lika hærri
aldri en flestir aörir hundar. Með-
alaldur islenzkra hunda er uih
þaö bil fimmtán ár, en ég tel að
ekki sé hægt að ætlast til þess aö
hundur komi að fullu gagni fyrr
en hann er orðinn átján mánaða
til tveggja ára. Og hundum þarf
að sinna af mikilli natni til þess að
hæfileikar þeirra njóti sin. Hins
24 VIKAN 47. TBL.