Vikan - 13.09.1979, Blaðsíða 28

Árekstrar á milli
foreldra og unglinga
Á mörgum heimilum eru vissir mála-
flokkar aldrei ræddir. Það lítur út fyrir að
það sé þegjandi samkomulag á milli
heimilisfólksins að ræða ekki um ákveðna
hluti. Fjölskyldumeðlimirnir gera sér allir
grein fyrir hvaða málaflokkar þetta eru.
Algengastir þeirra eru kynferðismál, jafn-
réttismál, pólitísk mál og trúmál. Á erlendri
tungu er sagt að slik málefni séu „tabú”.
Að tala við unglinga um
kynferðismál
Flestir hafa mikinn áhuga á málefnum
sem snerta eigið líf. Þetta á sérstaklega við
um mörg málefni sem bannað er að ræða
eins og t.d. kynferðismál. Margir foreldrar
eiga mjög erfitt með að ræða um kynferðis-
mál við börn sín. Það kemur til af því að
foreldrarnir hafa sjálfir verið aldir upp í því
að slík mál séu ekki rædd. Þeir blygðast sín
fyrir umræðu um kynferðismál, eru feimnir
og geta jafnvel skammast sín fyrir það.
Flestir unglingar vita lítið sem ekkert um
samband foreldra sinna. Þeir vita ekki á
hverju sambandið byggist eða hvort það er
ánægjulegt eða óánægjulegt fyrir þá. Þeir
geta aðeins staðfest að foreldrarnir búi
saman. Unglingar geta að visu reynt að
stundum er spenna og illindi á milli for-
eldra, en stundum jafnvægi og ást. En
umræða um af hverju sambandið er eins og
það er er „tabú”.
Umræður um viðkvæm málefni móta
unglinga. Ef engin umræða er um slík mál-
efni, er sennilegast að unglingurinn sjálfur
hafi hvorki löngun né þor til að ræða
reynslu sina og málefni við foreldrana. Ef
foreldrar og unglingar gætu rætt þessi mál í
sameiningu og fullorðnir segðu börnum
sinum frá reynslu sinni, t.d. hvernig þeir
líta á kynferðismál, hvernig þeim hefur
sjálfum liðið í sambandi við þessi mál, er
möguleiki á því að unglingar gætu fjallað
um kynferðismál á eðlilegri hátt. Það
myndi að miklu leyti móta afstöðu ung-
linga til kynferðismála og geta varnað því
að fordómar erfist frá kynslóð til
kynslóðar.
Sjálfstæði unglinga er háð sjálf-
stæði f oreldra
Á gelgjuskeiðinu reyna unglingar að rífa
sig lausa frá foreldrunum. Þeir reyna að
öðlast eigið sjálfstæði. Þetta er eðlileg
þróun, en hún gerist oft með miklum til-
þrifum. Mótmæli, árekstrar og gagnrýni
heyrir því gjarnan til að unglingurinn
reynir að öðlast sjálfstæði sitt. Styrkleiki
þessara árekstra er að miklu leyti háður því
að hve miklu leyti foreldrarnir viðurkenna
og vilja að unglingurinn verði sjálfstæður.
Viðurkenning á sjálfstæði annarra er oft
háð því að hve miklu leyti einstaklingurinn
sjálfur er sjálfstæður. Þess vegna getur
sjálfstæðisbarátta unglinga líka verið sjálf-
stæðisbarátta foreldra. Mæður eru yfirleitt
ósjálfstæðari en feður. Þær búa oft við
efnahagslegt, félagslegt og kynferðislegt
misrétti. Oft eru það líka mæðurnar sem
eru tregar til að viðurkenna sjálfstæðis-
hneigð unglinga. Þetta á þó sérstaklega við
þær mæður sem hafa „lifað fyrir” fjölskyld-
una. Mæður sem hafa enga eða litla
menntun. Sjálfstæðisbarátta unglings getur
*8 Vlkan 37. tbl.