Vikan - 24.12.1981, Blaðsíða 22

Jákvæð reynsla af tæknilegri
frjóvgun
I viðræöum við tæplega hundrað
sænska foreldra, sem höfðu eignast barn
með tæknilegri frjóvgun, kom í ljós að
þessir foreldrar voru mjög hamingju-
samir og eftirköst voru lítil. Sambúð
þessa fólks var hins vegar mjög góð og
það átti það sameiginlegt að hafa þráð
lengi að eignast barn. Konurnar höfðu
gjarnan farið í ótal rannsóknir og voru
þreyttar á því að aldrei gerðist neitt.
Fyrir þessar konur virtist það skipta
sköpum að fá að ganga með barn og
fæða það. Þess vegna völdu þær að
verða þungaðar með sæði ókunnugs
manns. I þessari könnun virtust
karlmennirnir ekki taka það mjög nærri
sér að barnið yrði ekki þeirra kyngetið
barn. Þeir fylgdust með meðgöngunni
með ákefð og eftirvæntingu eins og um
eigið barn væri að ræða og þeir virtust
geta glaðst yfir því að sjá hvað eigin-
konur þeirra nutu þess að fá að ganga
með barn.
Sérstaklega hefur verið bent á að for-
Texti: Guðfinna Eydal
M argir geta ekki eignast börn.
Barnleysi hefur valdið mörgum áhyggj-
um og markað daglega tilveru heimilis-
lífsins. Þegar fólk hefur reynt að eignast
barn í langan tíma og ekkert gerist
verður oft að taka ákvörðun um hvort
lifa eigi lífinu án barna eða að útvega sér
börn sem ekki eru manns eigin. Fyrir
marga er þetta erfið ákvörðun og til er
að fólk lifi í hjónabandi án þess að reyna
nokkurn tímann að taka fósturbarn af
því að það gat ekki orðið ásátt um hvort
væri æskilegt eða ekki að taka barn.
Ef hjón óska eindregið eftir því að
eignast barn og konan er óbyrja er eina
útgönguleiðin að taka barn í fóstur. Ef
karlmaðurinn er hins vegar ófær um að
geta barn getur nútima tækni komið því
til leiðar að kona geti orðið ófrísk með
því að sæði annars karlmanns sé spraut-
að inn í leg hennar. Þetta er oft kölluð
tæknileg frjóvgun og hefur hún tiðkast í
nokkra áratugi í Bandaríkjunum og til
dæmis Svíþjóð og Danmörk. 1 Banda-
ríkjunum er sagt að fram að árinu nítján
hundruð og sextíu hafi fæðst um
500.000 börn með tæknilegri frjóvgun
og árið nítján hundruð sjötíu og níu
fæddust um tvö hundruð börn í Svíþjóð
eftir þessari leið.
Gagnrýni á
tæknifrjóvgun
Konur óska oft mjög eindregið eftir
því að fá að ganga með barn, þó svo að
faðirinn sé óþekktur. Margir líta það
hins vegar gagnrýnum augum að
konur taki þá ákvörðun að fá gervi-
frjóvgun. Menn hafa sett fram þá spurn-
ingu hvort konur fái ekki óraunverulegar
tilfinningar á meðgöngutima, þegar
þær gangi með barn einhvers karlmanns
sem þær þekkja ekkert og munu aldrci
koma til með að vita hver er. Sumir
óttast að slikar tilfinningar geti mótað
tengsl móðurinnar við barnið. Einnig
eru margir hræddir um að eiginmenn
geti brugðist öðruvísi við meðgöngu og
barninu en gert var ráð fyrir þegar þeir
samþykktu gerviþungun. Margir sjá
fyrir hjónabandserfiðleika. Gagnrýnin
felst líka í því að erfitt sé að rannsaka til
hlítar hvernig foreldrum þessara barna
vegnar og hvernig börnunum líður. Það
er erfitt að rannsaka allt í sambandi við
tæknilegar frjóvganir af því að allt gerist
með mikilli leynd. Foreldrar vilja helst
ekki tala um atburðinn og helst gleyma
því hvernig barnið varð til. Hvað
viðvíkur börnunum sjálfum þá er á
sjúkrahúsum yfirleitt rætt við hjónin
um að láta barnið ekki fá neitt að vita
um hvernig það varð til, en önnur
sjúkrahús ráðleggja foreldrum að segja
barninu sannleikann þegar það verður
nógu stálpað til að skilja atburðinn.
22 Vikan 52. tbl.