Vikan - 10.08.1989, Qupperneq 8

LEIKLI5T
rennslinu ekki fyrr en um miðnætti enda
þarf nokkrum sinnum að stöðva sýninguna
til að laga eitt og annað sem betur má fara,
t.d. þarf að færa sviðsmynd svo leikarar
hafi pláss til að hreyfa sig eins og þarf — og
detti ekki út af sviðinu. Sumir eru í bún-
ingum, aðrir ekki og sumir að hálfú leyti.
Búningana gerir Gerla og kjóll Margrétar
er víður og mikill, fjólublár að lit, en hún
er aftur á móti ekki með neitt á höfðinu -
nema hárið á sér auðvitað sem klippt er
samkvæmt nýjustu tísku og því í litlu sam-
ræmi við kjól samkvæmt tísku miðalda.
Tónlistin, sem samin er af Leifl Þórarins-
syni, er aftur á móti fullgerð og í einu
atriðinu dansa örlaganornirnar eftir henni
ögrandi dans, sýningunni er ætlað að ná til
sem flestra og til þess að gera verkið að-
gengilegt fyrir hvern sem er þá hefúr
Sverrir Hólmarsson þýtt það upp á nýtt á
máli sem er nær daglegu tali.
„Shakespeare er alþýðuskáld", segir
Margrét í 20 mínútna hléi sem gert var á
rennslinu. „Leikrit hans voru mjög vinsæl
hjá alþýðunni, enda ætluð öllum — ekki
einhverjum útvöldum hópi. Og við erum
hér að reyna að fara aðra og kannski
beinni leið að efninu. Leikrit Shakespeares
eru þó sígild. í Macbeth er sagt frá hjónum
sem láta ágirndina stjórna lífi sínu - þau
völdu það illa í sjálfum sér í stað þess
góða. Ágirndin leiddi þau í að ffemja
ódæðisverk og eitraði síðan líf þeirra, þó
þeim hafl tekist að fá það sem þau ætluðu
sér. Ódæðismennirnir fá svo makleg mála-
gjöld að lokum. Við erum öll svona. Innra
með okkur býr bæði gott og illt. Stundum
skil ég t.d. ekki hvað það var sem bjargaði
mér ffá því að lenda ekki illa út úr líflnu.
Ég var á sínum tíma í hópi þar sem spenn-
an var ráðandi. Við vorum sífellt að gera
eitthvað sem æsti það vonda upp í manni,
en allt í einu var eins cfg ég fengi nóg. Ég
held að það hafl verið vegna þess að heima
við bjó ég við gott atlæti. Ég átti virkilega
gott heimili."
Spjallið þessa kvöldstund varð stutt, því
rennslið tók langan tíma eins og fyrr segir.
í hléinu afsakaði Margrét að hún hefði ekki
munað allan textann sinn, en hún sagðist
vera eitthvað svo þreytt. Varla er það skrít-
ið þar sem æft er frá klukkan 10 að morgni
til miðnættis, sex daga vikunnar, en að
vísu með 3ja klukkustunda hléi um miðjan
daginn. Vinkona Margrétar, Ása, sem sat
við hlið blaðamanns úti í sal sagði að þær
Margrét hefðu verið saman í París nokkr-
um vikum áður - til að slaka á - en Mar-
grét slakaði þó ekki meira á en það að hún
var að læra þar textann sinn og Ása hlýddi
henni yfir. „Hún kunni hann alveg utanað
og ég meira að segja líka — einnig hlut-
verkið hans Erlings," sagði Ása. Við Mar-
grét mæltum okkur því mót daginn eftir.
„En þú ætlaðir að vera með mér!“ segir þá
Helga, dóttir Margrétar, og vonbrigðin
leyna sér ekki. Málamiðlunarleið var
fúndin: Helga kemur með í viðtalið sem
verður heima hjá blaðamanni, en þar er
lítill hundur sem hefur mikið aðdráttarafl
fyrir börn sem ekki eiga hund sjálf.
Daginn þar á eftir hittumst við svo.
Helga fer strax að leika sér við Týru og
Egil, fjögurra ára ólátabelg blaðamanns.
Helga virkar einstaklega þroskuð og elsku-
legt barn. Margrét Ijómar þegar hún talar
um dóttur sína. „Ég skil ekki enn hvernig
mér tókst að eignast svona barn, annar
eins gallagripur og ég er,“ segir hún. „Mér
flnnst hún alveg yndisleg og mér líkar svo
vel við hana sem persónu — og þetta segi
ég ekki af því að ég er mamma hennar,
mér myndi líka við hana þó hún væri dótt-
ir einhverra annarra."
Margrét segir að hún og pabbi Helgu,
Örn Þorláksson, séu skilin en að samband-
ið á milli þeirra allra sé þó mjög gott og að
hann sjái ekki sólina fyrir dóttur þeirra.
Við erum að drekka kaffi á meðan við
röbbum saman og blaðamaður býður Mar-
gréti upp á Iíkjör með kafflnu, en Margrét
afþakkar — annað rennsli er að hefjast effir
skamma stund og hún má alls ekki slaka
neitt á. Margrét kom heim úr námi árið
1978 en leiklistarnámið tók þrjú ár og
Margrét var í skóla í Bretlandi sem heitir
Mountview Theatre School í norðurhluta
London. Fljótlega eftir heimkomuna giffu
þau Örn sig, en þau höfðu hist eitt sumar-
ið þegar Margrét var í fríi heima á íslandi.
Hversu góður er listamaður?
Leikferillinn minn fór ffemur hægt
af stað því hér er yfirleitt ekki prófað í
hlutverk hér, nema í sönghlutverk. Leik-
stjórar velja yfirleitt leikara sem þeir
þekkja eða hafa séð leika, þannig að nýir
leikarar eiga dálítið erfitt með að fá tæki-
færi til að sýna hvað þeir geta og mér
flnnst að það ætti að taka upp próf fyrir
hlutverk almennt. Annars er mjög erfitt að
meta hversu góður ákveðinn listamaður
er. Tökum t.d. tvo tónlistarmenn sem
flytja sama verkið. Tæknilega séð eru þeir
jafngóðir, en aðeins annar þeirra kveikir
eitthvað í brjósti þér... þrár, langanir,
gleði, sorg. Hvers vegna? Hversu góður
einn listamaður er miðast kannski við það
hversu mörgum finnst hann góður. Ég á
mér alla vega þá ósk að mér takist að við-
halda því takmarki mínu að mér takist að
,reyna alltaf að gera betur í hverju nýju
verki sem ég vinn.
Gefa 30-40 ár af ævi sinni
og hafa ekki enn
mannsæmandi laun
Alþýðuleikhúsið er á fjárlögum í ár, við
fengum 7 milljónir í ár og þess vegna réð-
umst við í þetta stóra verk. Macbeth er
reyndar fimmta leikritið sem ég leik í und-
ir stjórn Ingu Bjarnason. Munurinn á Al-
þýðuleikhúsinu og hinum leikhúsunum
hefúr kannski einna helst verið sá að þar
hefúr hópur af fólki, leikarar jafnt og aðrir,
unnið að því í sameinigu að koma upp sýn-
ingu. Allir hafa lagt á sig ómælda vinnu
enda hefúr verið ekki verið um annað að
ræða en duga eða drepast. Andinn sem við
þetta hefur skapast innan leikhópsins hef-
ur verið alveg stórkostlegur — ekki að það
geti ekki einnig gerst án allrar þessarar
vinnu — og oftast hafa sýningarnar fengið
góða krítík, þannig að atvinnuleikhúsun-
um hefur kannski fundið að sér vegið — en
þetta hefur kannski líka verið hrós fyrir
allt það sem við höfum á okkur lagt. En ég
hef líka verið að vinna hjá L.R. í vetur var
ég í Sveitasinfóníu Ragnars Arnalds og
næsta vetur verð ég í tveim leikritum hjá
þeim í Borgarleikhúsinu. Ef við hugsum út
í það þá er mjög stutt síðan L.R. varð at-
vinnuleikhús. Margir leikarar þar þurftu
að vinna aðra vinnu með leiklistinni til að
geta ffamfleytt sér og sínum. Þetta fólk er
svo búið að gefa svo óskaplega mikla
vinnu og 30-40 ár af ævi sinni og er
kannski ekki enn með mannsæmandi laun!
í raun eru þetta óbein, ómæld verðmæti
sem þetta fólk hefur skilað, fyrir utan að
gefa 30-40 ár af ævi sinni. Þjóðfélag eins
og okkar, sem kallast menningarþjóðfélag,
á að sjá sóma sinn í því að umbuna þessu
fólki!“
Hún var svo merkileg
þessi kona
Margrét er reið yfir þessari meðferð á
sumum starfsbræðra og -systra sinna, enda
alin upp á heimili þar sem jafhréttis- og
réttlætisandinn var ríkjandi og faðir henn-
ar er Áki Jakobsson stjórnmálamaður.
Nokkur hlutverka Margrétar hafa verið
sönghlutverk, enda er hún með mjög
Margrét og Erlingur
Gíslason í hlutverkum
sínum í uppfærslu
Alþýðuleikhússins á
Macbeth í Óperunni.
8 VIKAN 16. TBL 1989