Vikan - 10.01.1991, Blaðsíða 23

Ein af þeim sem reynt hafa
aö kanna á kerfisbundinn hátt
samband tónlistar og breytts
vitundarástands er Helen
Bonny er starfar í Baltimore í
Bandaríkjunum. Hún byggir
athuganir sinar á meginregl-
um tónlistarlækninga (aö tón-
list geti verkað á skap og
vitund) en tengir þær uppgötv-
unum hinnar yfirpersónulegu
sálarfræði (transpersonal
psychology). Bonny lætur fólk
slaka á og hlusta á sérstak-
lega valda klassíska hljómllst
og meö aðstoö hennar fram-
kallar þaö ímyndaöan hugar-
heim. Fólkinu er kennt að
ímynda sér senu eða jafnvel
ferðalag. Stýrð ímyndun af
þessu tagi getur verkað mjög
bætandi og kallað fram hrifn-
ingarástand. Helen Bonny hef-
ur í rannsóknarstarfi sínu þró-
að mismunandi tónlistar-
dagskrár sem hver um sig
miðar að því að leysa úr læð-
ingi ákveðnar tegundir sál-
rænnar reynslu. Þar á meðal
má nefna tónlist til þess að
auðga ímyndunaraflið, til að
vekja jákvæðar tilfinningar, til
tilfinningalegrar útrásar, hugg-
andi tónlist, háleita tónlist og
fleira. Sumir sem tekið hafa
þátt í þessum æfingum segja
að tónlistin hafa framkallað
sálfarir - þeir hafi svifið út úr
líkamanum - jafnvel „sam-
runa við guðdóminn“, „al-
heimsvitundarástand" eða
annars konar reynslu sem
heyrir undir yfirskilvitlega eða
trúarlega upplifun.
HEILUN
Ef litið er á sögu mannkynsins
má finna mörg dæmi um aö
einhvers konar andlegar
lækningar hafi verið stundaðar
á öllum tímum meðal flestra
þjóða. Þó að læknavísindum
samtímans hafi fleytt mikið
fram frá því sem áður var eru
enn til einstaklingar sem
leggja fyrir sig dulrænar lækn-
ingar, oft með ótrúlegum
árangri. Þessir læknendur
störfuðu lengst af í kyrrþey til
þess að verða ekki fyrir að-
kasti þeirra sem töldu iðju
þeirra tóma vitleysu eða ein-
bert kukl. Ótvíræður árangur
dulrænna lækninga verður
hins vegar ekki skýrður meö
þessu móti og hefur vakið
áhuga ýmissa vísindamanna
sem á undanförnum árum
hafa í sívaxandi mæli leitað
skýringa á þessu fyrirbæri
með rannsóknum og tilraun-
um. Enginn haldbær skýring
hefur enn sem komið er fund-
ist en árangur andlegra lækn-
inga í jafnvel erfiðum sjúk-
dómstilfellum verður hins veg-
ar ekki dreginn í efa.
NUDD
Nudd í heilsuræktarskyni fyrir-
finnst í sérhverri menningu
sem viðtekinn þáttur f heilsu-
vernd. Hippókrates, faðir vest-
rænnar lyfjafræði, áleit nudd
skipta höfuðmáli í sérhverju
heilbrigðiskerfi. Einnig hrós-
uðu Gallilíumenn og Rómverj-
ar óspart gagnsemi nuddsins.
Sænskt nudd er fyrsta kerfis-
bundna nuddaðferðin sem
þróuð var á Vesturlöndum.
Þessi nuddaðferð var upp-
runalega þróuð af sænskum
skylmingameistara á seinni
hluta 18. aldar. Það byggir á
nuddi, sem stundað var af evr-
ópsku alþýðufólki, austrænum
aðferðum frá botni Miðjarðar-
hafs og ört vaxandi þekkingu í
líffærafræði og lífeðlisfræði á
þessum tfma. I sænsku nuddi
er hver einstök meöhöndlun
álitin hafa sín sérstöku áhrif.
Eitt meginmarkmið þessarar
aðferðar er að losa um súr-
efnissnautt blóð og eiturefni
sem safnast hafa þar fyrir.
Þannig eykur nuddið hringrás
blóðsins og hreinsar innri líf-
færi án þess að auka álag á
hjartað. Það losar um strengd-
ar sinar og spennta vöðva lík-
amans. Sænskt nudd örvar
einnig efnaskipti líkamans á
sama tíma og það hefur slak-
andi áhrif á taugakerfið.
LÍFEFLISSÁLFRÆÐI
Því uppeldi sem margir hljóta
fylgir oft bæling á tilfinningum
sem ekki er hægt að gefa
lausan tauminn. Þetta hefur
jafnframt slæm áhrif á líkam-
ann því vöðvakerfið er oft not-
að sem hemlakerfi til að
stöðva framrás tilfinninga.
Með því að hemja öndunina
og spenna vöðva, sem hafa
mest með tjáningu tilfinninga
að gera, er hægt að byrgja
þær inni, oftast á kostnað heil-
brigði og hamingju. Hvorki
slökun né almenn jógaiðkun
getur bætt úr þessu því þær
aðferðir grafa ekki upp rætur
vandans, sem liggja í
bernskureynslu einstaklings-
ins, samskiptum innan fjöl-
skyldunnar og ómeðvitaðri til-
finningaspennu. Það þarf að
leyfa hinum bældu tilfinningum
að streyma hindrunarlaust upp
á yfirborðið.
Austurríski geðlæknirinn
Wilhelm Reich þróaði gagn-
merkt sállækninga- og sálþró-
unarkerfi sem gerði einmitt
þetta. Með sérstökum hreyf-
ingum, nuddi, öndun o.fl. sýndi
hann hvernig hægt var aö losa
um djúpstæða vöðvaspennu
og stuðla að útrás innibyrgðra
tilfinninga. Eftir dauða Reichs
þróuðu samstarfsmenn hans
og ýmsir lærisveinar kenning-
ar hans og aðferðir í ýmsar
áttir undir ýmsum nöfnum.
Meðal þeirra fremstu má
nefna Alexander Lowen, höf-
und líforkulækninga (Bioener-
getic Therapy), Charles Kelley
sem er höfundur Radix, David
Boadella sem nefnir aðferðir
sínar lífheildun (biosynthesis),
Stanley Keleman og John
Pierrakos. Það sem þessir
menn hafa þegið frá Wilhelm
Reich er meðal annars
áhersla á samverkun sálar og
líkama og tengsl hinnar líf-
fræðilegu orku við líkams-
ástand og tilfinningaleg við-
brögð.
Flestir þeirra hafa, ólíkt
Reich, hins vegar unnið með
hópa og notfært sér þannig
möguleika venjulegs fólks til
að hafa jákvæö áhrif á hvert
annað. Þeir hafa ýmist hafnað
eða fært út landamæri hins
læknisfræðilega líkans sem
notar hugtök eins og „sér-
fræðingur" og „sjúklingur" og
gerir skýran greinarmun á þvi
sem talið er „heilbrigt" og
„sjúklegt". Þess í stað hafa
þeir orðið fyrir áhrifum frá
mannhyggjusálfræðinni (hum-
anistic psychology) sem leitar,
handan við þyrrking og áhuga-
leysi hefðbundinnar sálfræði,
að ieiðum og aðferðum til að
virkja þá geysilegu möguleika
er búa meö manninum. Spurn
hennar um hið rétta eðli
mannsins leitar ekki svara í
töflum, línuritum og véltækni
heldur byggist á rannsóknum
á sálrænum eiginleikum og
þörfum sem gera manninn
einstæðan meðal lífvera.
Lífeflissálfræðin, sem er
samheiti yfir þær sállíkamlegu
aðferðir sem vaxið hafa upp úr
verkum og starfi Wilhelms
Reich, tekur þess vegna ekki
eingöngu veikt fólk til meðferð-
ar heldur ýmsa sem finnst þeir
þurfa að kynnast sjálfum sér
betur. í formi námskeiða fyrir
eðlilegt fólk er unnið með ýms-
ar aöferðir sem miða að því að
veita bældum tilfinningum já-
kvæða útrás, auka sjálfskennd
samfara líkamlegri vellíðan.
Námskeiðin æfa fólk í því að
tjá sig af hreinskilni og geta
aukið innsýn þátttakenda í
eigið sálarlíf. Enginn skyldi þó
halda að slík námskeið leysi
allan vanda heldur ber að
skoða þau eins og tilveruna
yfirleitt sem skref í átt að meiri
þroska.
Bandaríski augnlæknirinn W.H.
Bates er upphafsmaður
augnæfingakerfis í anda
heildrænna lækninga. Æfinga-
kerfi hans samanstendur af
æfingum sem styrkja augnvöðv-
ana, draga úr vöðvaspennu og
auka blóðrás líkamans.
Æfingakerfið þykir henta vel
sem leið til að bæta sjónina á
náttúrlegan máta.
F.M. Alexander var breskur
leikari. Hann þróaði sérstæða
leiðréttingaraðferð sem hefur
að markmiði að venja vöðva-
kerfið á að starfa á eðlilegri og
samhæfðari hátt.
l.TBL. 1991 VIKAN 23