Vikan - 09.01.1992, Blaðsíða 31

skapi. Auðvitað reynir maður að standa sem
næst jafnfætis maka sínum. Hjónabandið hef-
ur síðan gert það að verkum að samskipti mín
út á við eru meiri en þegar ég var einn, þau
verða jafnframt allt öðruvísi. Þjóðfélag okkar er
ákaflega mikið bundið við að fólk sé í hjóna-
bandi. Sem blindur einstaklingur get ég sagt
að samskipti mín við fjölda fólks hafa breyst
eftir að ég kvæntist.
Ég hef að einhverju leyti dregið úr afskiptum
mínum af félagsmálum en ótal margt hefur
komið í staðinn. Þar á meðal er dýrmætur lífs-
förunautur sem ég get ávallt leitað til og leitar
síðan til mín að sama skapi. Þarna hefur skap-
ast gagnkvæm virðing og samvinna. Mér finnst
því frelsi mitt hafa aukist til allra athafna - og
þar á meðal finnst mér ég nú vera óbundnari í
samskiptum mínum við konur heldur en áður.
Ástæðan er sú að sem giftur einstaklingur hlýt
ég að virða ákveðinn trúnað við konuna mína
og þar með finnst mér ekki eins mikið bera á
því og áður að konur séu tortryggnar í minn
garð eins og þær eru í garð margra pipar-
sveina og ekki að ástæðulausu.“
HVERRI KONU FYLGIR
SÉRSTAKUR ILMUR
- Hvernig berðu skynbragð á annað fólk - og
þar með konur?
„Þú spurðir mig þessarar sömu spurningar í
útvarpsviðtali fyrir nokkrum árum. Svar mitt þá
olli þvílíku fjaðrafoki meðal nokkurra kvenna
að ég held ég fari ekki út í þá sálma nú. Ég get
þó sagt að það er eins og hverjum einstaklingi
fylgi ákveðin útgeislun og það er fyrst og
fremst hún sem maður byggir á. í áðurnefndu
útvarpsviötali komst ég svo að orði að hverri
konu fylgdi ákveðinn ilmur. Þetta leiddi til þess
að tveimur árum síðar bauð kona mér upp á
dansleik. Ég hafði aldrei hitt hana fyrr og hún
spurði eftir einn dans eða svo hvernig ég kynni
við sig. Ég sagði við hana, eins og satt var, að
ég gæti ekki dæmt um það eftir að hafa dans-
að við hana í þrjár minútur. Þá sagði hún að ég
hefði einhvern tíma haft orð á því í útvarpsvið-
tali að mér félli ekki við konur sem notuðu ódýr
ilmvötn. Hún sagðist hafa sagt við sjálfa sig:
Hvernig skyldi manninum mínum hafa líkaö
við mig þessi sex ár sem við höfum verið gift,
þar eð ég hef aldrei haft efni á að kaupa mér
nema alódýrustu ilmvötn í úðabrúsum? Ég
leiðrétti þetta við konuna og henni var greini-
lega mjög létt.
Ég vil því orða þetta svo að hverri mann-
eskju fylgi ákveðin útgeislun. Fólk laðast hvert
að öðru meðal annars vegna líkra skoðana
almennt, áhugamála og þjóðfélagsviðhorfa. Þá
spyr maður ekki svo mikið um útlitið. Konan
mín spurði ekki hvort ég væri blindur þegar
hún ákvað að binda trúss sitt við mig.“
- Hvernig leggur þú fólk á minnið, þegar þú
hefur ekki útlitið eða andlitið til að styðjast við?
„Stundum þekki ég fólk á málrómi, annars
reyni ég að leggja nöfn vel á minnið eða ein-
hverja atburði sem ég tengi viðkomandi við.
Það er mjög mikilvægt að þeir sem hitta blind-
an einstakling á förnum vegi kynni sig fyrir
honum og láti hann ekki geta í röddina hver í
hlut á. Röddin getur nefnilega hljómað mis-
munandi eftir aðstæðum. Þess vegna er það
nafnið sem maður setur í samhengi við rödd-
ina. Oft reynist það vitlaust en þá er bara að
reyna aftur og þá leiðréttist misskilningurinn
snarlega."
TÓNLIST OG BÓKMENNTIR
Arnþór hefur alla tíð verið mikill áhugamaður
um sagnfræði og bókmenntir og á þeim svið-
um er ekki komið að tómum kofanum hjá
honum. Tónlist er honum líka mjög hugleikin
og hefur hann víða komið við á þvi sviði. Sjálf-
ur leikur hann ágætlega á píanó og ófá lög hef-
ur hann samið um dagana, einkum sönglög í
hefðbundnum, íslenskum stíl, eins og hann
segir sjálfur. Fyrir nokkrum árum kom út
hljómplata með honum og tvíburabróður hans,
Gísla. Plötuna kölluðu þeir Bræðralag og þar
er að finna frumsamin lög eftir þá og meira að
segja eitt lag eftir Arnþór sem er hreint og klárt
rokklag. Hann var spurður að því hvort hann
væri ennþá að spila og semja.
„Þó ég geti glamrað svolítið á píanó er það
núorðið aðeins til heimabrúks og því læt ég
mér nægja að hlusta á tónlist. Nú hefur það
gerst að tónlistaráhugi minn hefur farið fram
yfir það sem kunnátta mín leyfir í tónsmíðum.
Þess vegna sem ég orðið sáralítið af lögum.“
- En grúskar þú ekki ennþá í bókum?
„Ég hef alltaf lesið mikið þótt blindur sé, en
auðvitað á blindraletri. Nú er útgáfa á blindra-
letri orðin miklu meiri en áður var og því hef ég
alltaf eitthvað skemmtilegt að lesa og ég nýt
þess mjög. Maður nýtur bókmenntaverkanna
allt öðruvísi við það aö lesa þau en að hlusta á
þau af hljóðsnældum. Það má segja að ég búi
við töluverð forréttindi að þessu leyti því að
sem starfsmaður Blindrabókasafnsins get ég
að nokkru leyti ráðið því hvað prentað er. Ég
verð að segja eins og er að auðvitað reynum
við eftir megni að uppfylla sem flestar óskir
lánþega okkar. Það hefur auðveldað okkur
þetta starf að Orðabók Háskólans fær mikið af
tölvutækum bókum frá prentsmiðjunni Odda
og víðar að og við eigum greiðan aðgang að
því safni.
Blindir geta notfært sér ýmiss konar hjálpar-
tæki við lesturinn. Ég hef til dæmis lengi verið
með lítið tæki sem breytt getur venjulegu letri í
upphleypt blindraletur, þannig að það kemur
mynd af stöfunum upp í vísifingur vinstri
handar. Tækið er hentugt til þess aö lesa stutt-
an texta - eins og sendibréf og rukkanir. Nú
er sú tækni fyrir hendi að með svokölluðum
myndlesurum er unnt að lesa bækur beint inn
á tölvu. Ég vonast til þess að Blindrabókasafn
íslands fái sllkt tæki til afnota innan skamms.
Auk fyrrgreinds tækis hef ég yfir að ráða
venjulegri PC-tölvu sem jafnframt er búin
blindraletursskjá. Það þýðir að það sem birtist
á skjánum kemur fram á svokallaðan lesborða
sem er framan við lyklaborðið. Á borðann kem-
ur ein lína í einu og unnt er að flakka með
þessa leslínu um skjáinn. Búnaðinn er ég
bæði með heima og í vinnunni. Síðan er ég
með litla ferðatölvu sem gerð er fyrir blindralet-
ur. Hana er ég ávallt með í töskunni minni og
þar er ég til dæmis með dagbókina mína en
tölvuna nota ég gríðarlega mikið á fundum.
Loks er ég með blindraletursritvél sem ég nota
til þess að skrifa niður skilaboð á pappír og til
að merkja geisladiska, spólur og fleira. Ef ég
þyrfti að ferðast um með allan minn hjálpar-
tækjabúnað yrði ég eins og geimfari.“
FIMM SINNUM TIL KÍNA
- Þú hefur líka ferðast mikið um dagana.
„Já, einkum síðustu árin en ég hef þurft að
vera mikið á ferðinni bæði í þágu öryrkja-
bandalagsins og Blindrafélagsins. Um ellefu
Arnþór við píanóið og Eiín hlustar hugfangin.
ára skeið var ég formaður Kínversk-íslenska
menningarfélagsins og hef þess vegna farið
einar fimm ferðir austur til Kína. Ég hef jafn-
framt komið víða við í Evrópu og til Bandaríkj-
anna hef ég komið einu sinni.
Ég hef lengi haft mikinn áhuga á kinverskri
menningu og reyni að fylgjast með því sem þar
er að gerast. Ég á ágæta kunningja eystra og
þeir hafa töluvert samband við mig eftir að
slaknaði svolítið á klóm stjórnvalda. Ég verð
að viðurkenna að atburðirnir á Torgi hins himn-
eska friðar árið 1989, þegar herinn framdi
fjöldamorð á stúdentum, ollu því að ég sleit öll-
um samskiptum við kínverskar stofnanir.
Kannski má segja að þetta hafi verið svipaður
öldugangur og er í ástarsambandi því að ég
held að ég sé hugfanginn af kínverskri menn-
ingu og muni alltaf vera það. Ég hef lagt tals-
vert á mig til að kynna hana hér á landi og til
þess að geta notið þess sem hún ber á borð.
Ég hlusta ennþá á Peking-útvarpið á stutt-
bylgju öðru hverju. Þannig má fylgjast nokkuð
með þjóðfélagshræringunum í Kína á hverjum
tíma. Ég hlusta alltaf mikið á kínverska tónlist
og safna henni. Ég á eitthvað á fjórða hundrað
hljómplötur og snældur með þessu efni, þar á
meðal mikið úr menningarbyltingunni. Að
undanförnu hafa mér borist geisladiskar með
kínversku efni og ég fer aldrei svo i hljómplötu-
verslun erlendis að ég spyrji ekki fyrst hvort
þar sé kínversk tónlist á boðstólum."
- Hvað segir konan þín við þessu?
„Hún tekur þessu vel, svo vel reyndar að
þegar við giftum okkur létum við steypa laginu
kunna „Austrið er rautt“ aftan við brúðarmars-
inn eftir Mendelsohn."
Árið 1978 lauk Arnþór B.A.-prófi frá Háskóla
íslands í íslensku og sögu. Hann var að lokum
spurður að því hvort hann hygðist fást við
kennslu á þeim vettvangi í framtíðinni.
„Ég kenndi sögu í hálfan vetur við Mennta-
skólann við Hamrahlíð en þá leysti ég Einar
Laxness af á meðan hann vann við ákveðið
verkefni fyrir Menningarsjóð. Þessi tími er mér
mjög eftirminnilegur og kunni ég afar vel við að
kenna. Ég hafði gaman af að kynnast þessu
unga fólki og ég vona að það hafi ekki mjög
leiðinlega sögu að segja mér. Ég gæti reyndar
alveg hugsað mér að leggja kennslu fyrir mig í
framtíðinni og hver veit nema það verði næsti
kapítuli á starfsferli mínum. Enn um sinn ætla
ég að leggja málstað fatlaðra lið sem formaður
Öryrkjabandalagsins og búa í haginn fyrir
blinda með starfi mínu á Blindrabókasafninu.
l.TBL.1992 VIKAN 27