Vikan - 29.07.1993, Blaðsíða 10

KVENNAFANGELSIÐ I KOPAVOGI
gerðaleysi er það versta sem
fangar finna fyrir inni í fang-
elsum. Ef þeir hafa ekki eitt-
hvað fyrir stafni verður dvölin
aðeins bið eftir því að komast
aftur út í frelsið,” segir Ari.
Hann segir flesta fangana
njóta útiveru minnsta kosti í
einn klukkutíma á dag og yfir
sumartímann eru þeir yfirleitt
lengur úti. Fangarnir mega þó
ekki fara út hvenær sem er
heldur á ákveðnum tímum.
Auk þess njóta sumir þeirra
helgarleyfa og dagsleyfa rétt
eins og í öðrum fangelsum.
Samkvæmt lögum segir Ari
leyfilegt að setja fólk í fangelsi
þegar það er orðið 16 ára en
reynt er að komast hjá því.
Fangarnir eru því yfirleitt
orðnir tvítugir. Flestir þeirra
eru á milli tvítugs og þrjátíu og
fimm ára. Elsta konan sem Ari
man eftir í Kópavogsfangels-
inu var á sextugsaldri. Hann
segir konur fremja sams kon-
ar glæpi og karlmenn en þó
væru ofbeldisglæpir færri
meðal þeirra.
„Það kom stundum fyrir á
fyrstu dögum fangelsisins að
fólk reyndi að strjúka héðan.
En tilgangurinn með því er
sáralítill enda hafa allir náðst.
Flestir hafa fundist við heimili
sín eða aðra staði þar sem
þeir hafa átt samastað. Við
höfum þrjá fangaverði á vakt
að deginum til en tvo á næt-
urna. Starfið tekur oft á taug-
arnar en það er sjaldgæft að
það taki á líkamlega,” segir
Ari.
Þegar hann er spurður hver
munurinn sé á kven- og karl-
föngum svarar hann einungis:
„Það er meira stúss í kringum
konurnar.” Fleiri orð vill hann
ekki hafa um það.
Það er misjafnt hvort kon-
urnar eru sáttar að vera í
fangelsum með körlum en yf-
irleitt ríkir gott samkomulag á
milli kynjanna. Það kemur
jafnvel fyrir að ástarsambönd
myndast.
„Ástarsambönd eru á móti
reglunum en auðvitað er mjög
erfitt að koma í veg fyrir þau.
Ástarsambönd skapa ótal-
mörg vandamál þegar fólk býr
við einangrun eins og í fang-
elsi. En það er aldrei hægt að
koma í veg fyrir ástina,” segir
Ari að lokum.
Umferðin hefur minnkað á
Kópavogsbrautinni enda flest-
ir líklega þegar komnir til
vinnu. Ský hefur dregið frá
sólu. Þetta ætlar að verða
bjartur dagur. □
Hún er eilítið föl í andliti
og röddin er hás.
Mussann hennar er í
glöðum litum en svartur klútur
er vafinn um hálsinn. Hún er
23 ára og hefur tvisvar þurft
að afplána dóma í Kópavogs-
fangelsinu. Þrátt fyrir að vilja
hvorki nafn- né myndbirtingu
er hún fús að segja frá dvöl
sinni þar.
„í fyrra skiptið sat ég inni frá
april-júní 1991 fyrir ávfs-
anafals. Ég fór svo aftur inn í
nóvember 1992 vegna aðildar
að fjársvikum og losnaði í jan-
úar sl. Aðdragandi síðara
málsins var sá að vinkona
mín hafði farið yfir á heftinu
sínu og ég skipti því fyrir hana
ávisun. Vegna þess að ég var
á skilorði var það talið brot.
Þessi mál voru lengi að velkj-
ast í kerfinu og það liðu nærri
því 2 ár frá því að ég framdi
síðara brotið þar til ég afplán-
aði dóminn,” segir hún.
Hún á þrjú börn og eignað-
ist það fyrsta þegar hún var í
8. bekk. Þá hætti hún námi og
lauk því aldrei samræmdu
prófunum. Fjórum árum síðar
eignaðist hún sitt annað barn
og litlu síðar skildi hún við
barnsföður sinn. Þá var hún
farin að fikta við fíkniefni. Hún
bjó enn hjá foreldrum sínum
sem hugsuðu um börnin
hennar. „Eg framdi glæpina til
að afla peninga til neyslunnar
en ég var lika að sækjast eftir
spennu. En svona glæpir
komast alltaf upp,” segir hún.
„Áður en ég kom í Kópavogs-
fangelsið var ég ( Hegningar-
húsinu á Skólavörðustíg þar
sem aðstaðan er mun verri.
Þar er til dæmis ekki borð-
stofa svo ég varð að sitja með
matarbakkann minn í kjöltunni
á rúmstokknum í klefanum.
Herbergin í Kópavogsfangels-
inu eru aftur á móti mjög vel
búin, björt og stór og flest
með góðu útsýni yfir sjóinn.
Þau eru flest um það bil
12-15 fm að stærð.”
Hún tekur það sérstaklega
fram að vistarverurnar í Kóþa-
vogsfangelsinu séu kallaðar
herbergi en ekki klefar.
„Þegar ég var dæmd í fang-
elsi í annað sinn var ég búin
að eignast mitt þriðja barn
sem nú er 15 mánaða. For-
eldrar mínir reyndu að fá mig
náðaða vegna þess hvað
barnið var enn ungt en það
tókst ekki. Ég fékk þó að hafa
það hjá mér um helgar á
heimsóknartímanum, það er
að segja frá kl. 13:00 til 17:00.
Ég vildi helst ekki fá neina
aðra i heimsókn til að geta
verið ein með barninu mínu
þennan stutta tíma,” segir
hún. „í fyrra skiptið sem ég
sat inni fékk ég eldri börnin
mín til mín en í það síðara
hélt ég því leyndu fyrir þeim
að ég væri að fara í fangelsi.
Ég sagði þeim bara að ég
væri að fara upp í sveit. Þau
voru þá orðin svo stálpuð og
ég vissi ekki hvernig þau
myndu taka því að móðir
þeirra væri í fangelsi.”
Hún gat ekki fengið vinnu í
fangelsinu og eyddi tímanum
helst ein I herberginu sínu.
Þar saumaði hún, bjó til
myndaalbúm og ýmislegt
fleira.
„Það versta við að vera I
fangelsi er auðvitað frelsis-
sviptingin sjálf og þá breytir
litlu hvar maður er geymdur.
Ég tók fyrri dómnum mjög illa
og því var fangelsisvistin mjög
lengi að líða. Ég var hins veg-
ar betur búin undir síðari vist-
ina. Hvað foreldra mína varð-
ar voru þeir mjög ósáttir við
dómana. En mamma gerði allt
sem hún gat fyrir mig og kom
til að mynda með sælgæti og
efni að sauma úr handa mér,”
segir hún.
Hún var ekki sátt við að
þurfa að vera með karlmönn-
um I fangelsinu og segir það
aðallega hafa verið vegna
þess hvað þeir stopþuðu stutt
við.
„Margir þeirra höfðu áður
verið I Hegningarhúsinu á
Skólavörðustíg og fengu að
klára afplánunina I Kópavogi.
Þeir höfðu flestir fengið stutta
dóma, eins og til dæmis fyrir
ölvunarakstur. Sumir voru
jafnvel aðeins í þrjá daga svo
mér leið stundum eins og ég
byggi á Umferðarmiðstöðinni,"
segir hún og það er ekki það
eina sem hún kunni illa við.
„Maturinn er keyptur utan
úr bæ og það kom oftar en
einu sinni fyrir að súpan var
úldin. Það er góð eldhúsað-
staða í Kópavogsfangelsinu
en maturinn var ekki lagaður
þar því það þótti of dýrt. Einu
sinni máttu gestir koma með
ís, kökur og sælgæti handa
föngunum en nú má bara taka
á móti sælgæti. Um jólin mátt-
um við ekki fá harðfisk út af
lyktinni,” segir hún, hneyksluð
á svip.
Hvernig ætli það sé að
halda jól I fangelsi?
Ég hélt jólin hátíðleg með
tveimur öðrum kvenföngum.
10VIKAN 15.TBL. 1993