Vikan - 29.07.1993, Blaðsíða 34

I LEIT AÐ SANNLEIKANUM
haldsríkara en skemmtiþátt-
um.
Örlögin leiddu þá saman,
Wallace og framleiðandann
Ted Yates. Yates vildi búa til
viötalsþátt sem sýndi banda-
rískt þjóðfélag á mörkum kyn-
slóðaskipta; þetta var á há-
punkti Eisenhower-tímans og
samfélagið barðist við að við-
halda gömlum hefðum og
gildum en undir niðri bullaði
og sauð í deiglunni. Elvis
Presley, Allan Ginsberg og
fleiri biðu færis að bylta
bandarískri menningu. Þáttur-
inn Næturvaktin setti Wallace
í hlutverk harðskeytts sak-
sóknara, viðtalsmanns sem
svipti grímunni af viðmælanda
sínum á ósvífinn og oft harka-
legan hátt. „Fram að þessu
höfðu viðtalsþættir verið
hugguleg kaffisamsæti, með
blómavösum sem földu hljóð-
nemann,“ segir Wallace. „Við
Yates vildum hafa þetta
ruddalegra - ég reykti til
dæmis í útsendingu. Þetta
gekk upp bæði hugmynda-
fræðilega og fagurfræöilega.“
ÚR ÆSIFRÉTTUM
í ALVÖRUFRÉTTIR
Wallace varð alþekktur á
Næturvaktinni og að sumra
mati að endemum. Mörgum
þóttu aöferðir hans einkenn-
ast af æsifréttamennsku en
sjálfur lét hann slíkt sem vind
um eyru þjóta. Hann hikaði
heldur ekkert við að koma
fram í sígarettuauglýsingum
enda þénaði hann vel á því.
Árið 1962 átti sér stað mik-
ilvægur atburöur í lífi Mike
Wallace. Peter sonur hans
hafði veriö í sumarfríi á Grikk-
landi og Wallace bárust fregn-
ir um að hans væri saknað.
„Ég tók næstu vél til Grikk-
lands,“ rifjar hann upp, alvar-
legur í bragði, „og fór rakleiðis
á farfuglaheimilið þar sem
Peter hafði búið. Þar fann ég
dótið hans. Svo fór ég á asna
upp í fjöllin því einhver hafði
séð hann fara þá leið. Við
eina gjána varð mér litið niður
og þar lá líkið af syni mínum.
Hann var búinn að liggja
þarna í tvær vikur og þú getur
bara ímyndað þér...“
Yfir gröf sonar síns fór
Wallace að velta málunum fyr-
ir sér. „Ég áttaði mig á því að
ég var ekki aö gera nokkurn
fjandann af viti. Ég skildi að ég
vildi vera fréttamaður og ekk-
ert annað og aö ég vildi koma
á framfæri fréttum sem skiptu
einhverju máli. Því fór ég til
fréttastjóra sjónvarpsstöðv-
anna og sagði þeim að ég
væri hættur í auglýsingunum
og vildi verða virkilega alvar-
legur fréttamaður.“
Hann fékk ekki alls staðar
góðar undirtektir. Nafn hans
var of tengt auglýsinga-
mennsku og æsifréttum til aö
menn væru tilbúnir að taka
hann alvarlega sem frétta-
mann. Þó fékk hann starf hjá
CBS-sjónvarpsstöðinni og þar
starfaði hann næstu árin við
ýmis fréttastörf. Hann sinnti
fréttum af stjórnmálum og
mörgum viðkvæmum málum,
eins og Víetnamstríðinu, rétt-
eins og frægt fólk eða stjórn-
málamenn. „Við vildum hafa
þetta ögrandi þátt,“ segir
Wallace, „þar sem setið væri
um fréttirnar þegar og þar
sem þær voru að gerast.
Þetta var leikrænt en á raun-
verulegan hátt. Við vorum
ekki í beinni útsendingu en á-
hrifin urðu samt þannig.“ Og
60 mínútur urðu fljótlega afar
vinsæll þáttur.
Samvinnan var stormasöm
en árangursrík. Wallace er
ráðríkur maður sem vill fara
„Þaö stórkostlega viö Mike er aö hann hefur bæöi skarpa
greind og frábæra eðlisávísun þegar fréttir eru annars
vegar,“ hefur m.a. veriö sagt um Mike Wallace.
indabaráttu samkynhneigðra
og svartra og deilum um hvort
lögleiða ætti marijúana. Og
smám saman öðlaðist hann
fastan sess sem einn af betri
sjónvarpsfréttamönnum
Bandaríkjanna.
„Mike á ekki til blygðunartil-
finningu þegar fréttir eru ann-
ars vegar,“ segir Bill Leonard,
fyrrum framleiðandi hjá CBS
og núverandi eiginmaður
fyrstu eiginkonu Wallace.
„Það er ekki til það efni sem
hann skammast sín fyrir aö
fjalla um og það er styrkur
hans sem fréttamanns."
Það var árið 1968 að Don
Hewitt lagði nýja hugmynd að
fréttaþætti fyrir Wallace. Þetta
átti að verða alvarlegur frétta-
þáttur sem væri ekkert mann-
legt óviökomandi, fréttaþáttur
sem byggðist jafnmikið á við-
tölum við venjulega borgara
sínu fram og samband þeirra
Hewitts einkenndist af ein-
hvers konar ásthatri. Full-
komnunarárátta Hewitts hafði
góð áhrif á starf Wallace sem
var smám saman að þróa
þann fréttastíl og þá viðtals-
tækni sem hann er þekktur og
dáður fyrir.
„Það stórkostlega við Mike
er að hann hefur bæði skarpa
greind og frábæra eðlisávísun
þegar fréttir eru annars veg-
ar,“ segir Hewitt. „Þetta er fá-
gæt samsetning. Svo hefur
hann það sem ég vil kalla
kjaftæðisratsjá. Það kemst
enginn upp með að fara með
neitt bull nálægt honurn."
Margir hafa oröið til aö
gagnrýna aðferðirnar við gerð
60 mínútna harðlega og telja
að verið sé að blekkja áhorf-
endur. Vist er að snjall frétta-
maður getur skapað í frétt
sinni þann sannleika sem
hann sjálfur vill segja og gert
það á þann hátt að það virðist
hinn endanlegi sannleikur.
„Auk þess eru áhorfendur
látnir halda að fréttamaðurinn
vinni alla rannsóknarvinnuna
sjálfur og sé persónulega á-
byrgur fyrir sannleiksgildi frétt-
arinnar," segir William Safire,
blaðamaður hjá New York
Times. „Það er ekki rétt. Ef til
dæmis Wallace er með frétt
þá tekur hann bara viðtölin og
hefur umsjón með klipping-
unni, eftir að her manna hefur
séð honum fyrir nægum upp-
lýsingum."
Hvað sem segja má um
vinnubrögð Wallace og félaga
hafa 60 mínútur haft geysileg
áhrif á alla fréttamennsku (
Bandaríkjunum. „Við sköpuð-
um grundvöllinn fyrir frétta-
þætti þar sem leitast er við að
sýna raunverulega atburði og
raunverulega þátttakendur,"
segir Hewitt stoltur. „Áhrifin
frá 60 mínútum sjást í öllum
fréttaflutningi, hvort sem er f
blöðum, útvarpi eöa sjón-
varpi."
ÞUNGLYNDI
OG ÞOLRAUNIR
Líf Wallace hefur ekki alltaf
verið auðvelt. Hann finnur til
aldurs síns eins og eðlilegt er
og fyrir tveimur árum þurfti
hann að fá hjartagangráð.
„Það er andsk... pirrandi að
vera með þessa tvo víra í
hjartanu," segir hann. „Ég finn
fyrir þeim." Þannig er Wallace
stöðugt minntur á dauðleika
sinn en margir vina hans vilja
meina að hann hafi ekki enn
sætt sig við þá staðreynd að
hann muni ekki lifa að eilífu.
En Wallace hefur átt við önn-
ur mein að stríða. „Hann er á-
kaflega þunglyndur," segir
einn samverkamanna hans,
„og ég hef alltaf furðað mig á
því hvernig hann ræður við
starfið þrátt fyrir það.“
Sjálfur viðurkennir Wallace
að hann sé „svartsýnn að eðl-
isfari" og hann talar opinskátt
um erfið þunglyndisköst sem
hann hefur fengið. Hann fann
fyrst fyrir þessu árið 1985 en
þá höfðaði Westmoreland
hershöfðingi skaðabótamál á
hendur Wallace og fréttastofu
CBS vegna heimildamyndar
um ákveðna atburði í Ví-
etnamstríðinu. „Það var kalt
og dragsúgur í réttarsalnum,"
segir Wallace. „Ég sat þarna
dag út og dag inn undir mál-
flutningi þar sem ég var kall-
aður öllum þeim Ijótu nöfnum
sem hægt er að klína á einn
fréttamann. Ég var sagður
34 VIKAN 15. TBL. 1993