Vikan - 08.08.2000, Page 2

Texti: Steingerður Steinarsdó11 i r
Sumar bækur eru svo fal-
legar að bað er einstök
ánægja f olgín í Dví að fletta
beim. Það er ekki bara að
textinn sem bær innihalda
sé áhugaverður og góður
heltíur eru bær einfaldlega
Kápan er hvít með
nokkrum rauðum
jarðarberjum líkt og
fáein ber hafi af
handhófi dottið úr körfu og lent
þarna. Gyllt rönd er efst á kil-
inum sem gefur bókinni sérlega
virðulegt yfirbragð og minnir
mann strax á listaverkabækur
eða heildarútgáfur snilldar-
jafnan hafa verið
vinsæl til að auka
og bæta bragð mat-
ar. Hnetur, margar
tegundir sveppa og
þurrkaða ávexti má
auðveldlegaþekkja
úr í grænmetis-
borðum stórmark-
aðanna eftir að
hafa skoðað skýrar
og fallegar myndir
af þeim í Matarást.
Matarást er upp-
lýsinga- og heim-
ildarit um mat og
matargerð. Raðað
er í stafrófsróð heit-
um á hráefni sem
gjarnan er notað til
matargerðar og al-
gengum réttum
sem margir þekkja.
Upplýsingar um
uppruna, notkun
og sögu réttanna og
hráefnisins, auk
ýmislegs annars
sem tengja má
beint þar við, er
einnig að finna á
síðunum. Hver
blaðsíða er þannig
uppsett að hún
skiptistíþrjá dálka,
sá stærsti rúmar
upplýsingar, sá næststærsti er
notaður undir uppskriftir en sá
þriðji og minnsti vísar til
skyldra uppflettiorða þar sem
frekari upplýsingar tengdar
uppiflettiorðinu kann að vera
að finna. Það er varla hægt að
hugsa sér þægilegra og aðgengi-
legra fræðirit um mat. í bókinni
er auk þess að finna töflur sem
Lystileg Matarást
sérlega vel unnar og blað-
síðurnar svo vel uppsettar
að bær eru listaverk út af
fyrir sig. Ein slíkra béka er
bókin Matarást sem Iðunn
gaf út fyrir nokkrum árum.
verka helstu rithöfunda og hug-
suða fyrri tíma. Utan um bók-
ina er sérstakur kassi sem ver
hana en er auk þess sérlega fal-
legur. Bókin byrjar á því að birt-
ar eru myndir af ótal tegund-
um ávaxta og grænmetis og
hver tegund nefnd. Þá koma
kryddjurtir, rætur og fræ sem
skýra ýmsar mælieiningar og
hvernig breyta má frá einni ein-
ingu til annarrar. í bókinni eru
einnig töflur um hversu lengi
nauðsynlegt er að sjóða eða
steikja ákveðið hráefni, áætl-
aða matarþörf í veislum eftir
því hversu margra gesta er von
og heiti ýmissa matartegunda
á erlendum tungumálum. Aft-
ast í bókinni er ítarleg atriðis-
orðaskrá sem er ómetanleg í riti
sem þessu.
Full bék af skemmtilegum
fréðleik
Bókin er auk þess virkilega
skemmtileg. Víða í bókinni er
að finna urmul af skemmtileg-
um en næsta haldlitlum fróðleik
það sem enskumælandi menn
kalla „tidbits of knowledge".
Þetta er gersamlega ómótstæði-
legt fyrir þá sem þjást af fróð-
leiksfýsn, eins og undirrituð, og
þyrstir stöðugt í þekkingu,
hversu óhagnýt sem hún annars
kann að vera. Er það til að
mynda ekki dásamlegt að vita
að þegar breskir skinnakaup-
menn efndu til veislu fyrir Hin-
rik 8 og Önnu Boleyn árið 1533
í tilefni að krýningu Önnu var
á borðum ein sítróna og sú kost-
aði sex silfurpenní. Sítrónan er
auk þess upprunnin í Kasmír og
barst þaðan til Kína fyrir fjög-
ur þúsund árum. Zabaglione er
ítölsk ábætissósa sem oft er bor-
in fram með kexi eða ausið yfir
ávexti. Sósan kann að vera
þannig tilkomin að yfirmat-
sveinn Karls Emanúels 1. af
Savoy hellti styrktu víni af mis-
gáningi út í eggjabúðing. Búð-
ingurinn þótti hinn besti matur
eftir að vínið bættist við hann og
var þá tileinkaður verndardýr-
lingi bakara sem á ítölsku heit-
ir San Giovanni Baylon og mun
það hafa runnið saman í za-
baglione. En hvort sem það er
rétt eða ekki er búðingurinn
gjarnan gefinn brúðgumum til
að styrkj a sig á fy rir brúðkaups-
nóttina. Sá sem getur staðist
það að búa til og smakka þenn-
an rétt eftir að hafa lesið þenn-
an kafla hefur meiri viljastyrk
en honum er hollt.
Matarást er ekki bara góð
bók og fræðandi héldur svo
ótrúlega vel unnin að hún er
ómetanleg eign. Til þess að hafa
ánægju af að fletta henni þarf
ekki endilega að hafa sérstakan
áhuga á matargerð en nauðsyn-
legt er að vera haldin mikilli ást
á góðum mat og vera tilbúinn til
að njóta hans hvenær sem færi
gefst.