Menntamál - 01.06.1940, Qupperneq 8

6
MENNTAMÁL
Þá væri efni í glæsilegar myndir „úthafsins volduga
marmaraleiði“, „helstorkið ríki með turn við turn“, lín-
hvít lík heiðanna „lögð við hamranna dökku fjalir“, „vor-
dauðans sigð á lofti“, svo að nokkrum myndum sé brugðið
upp. Málverk, með slíkar fyrirmyndir, dregin af snjöllum
listamanni, myndu færa stórfenglegan skáldskap inn í
myndlistarlíf þjóðarinnar.
Hér hefur verið bent á, að Einar Benediktsson hafi séð
stórfenglegar myndir, og er stuðzt við eitt kvæði hans
þessu til staðfestingar. Vitanlega hefði verið hægt að draga
önnur kvæði fram í dagsljósið, til þess að sýna og sanna
hið sama; því að þannig var Einar Benediæktsson — mikill
sjáandi.
En hann heyrði einnig á næman hátt og skynjaði raddir
náttúrunnar engu síður en hann sá óvenjulegar sýnir. Þar
hefur hann gefið tónskáldum framtíðarinnar tóninn í
mikilfenglegar hljómkviður, sem mættu, ef vel tækist,
hljóma vítt um álfur með íslenzkum séreinkennum náttúru
og hugarfars. í kvæðinu „Dettifoss“ gefur hann þannig
tóninn í 10 hljómkviður, svo að ekki hærri tala nefnd. Hann
heyrir „gljúfrabarmsins djúpa ekka“. Hver hefur fest þenn-
an ekka á nótur? Hann skynjar máttinn í „hrapsins hæð-
um“. Hver hefur látið hrap fossanna hljóma? Hann heyrir
rödd, sem er sótt í „afgrunn iðurótsins“; hann heyrir
„gljúfrahofin hljóma“. Við fossinn skynjar hann
hve íslands auðn er stór.
Hver ómur brims, er rís þess fljótasjór!
Og hann heyrir hjartaslög aflsins í segulæðum hins vold-
uga „konungs fossanna". Þessa hljóma eiga tónskáldin eftir
að túlka í anda stórskáldsins.
Þannig sá og heyrði Einar Benediktsson, en hitt mun þó
hafa verið stórfenglegast á hvern hátt hann fann til.
Miklir og hraðir straumar léku um hann, vindar allra
árstíða fóru um líf hans, stundum hlóðst að honum „haf