Menntamál - 01.06.1940, Side 52

50
MENNTAMÁL
um framförum hjá slíkum börnum. í skrift og reikningi
er oft sama ástandið. Þar sem svo er ástatt, þurfa kenn-
arar að hjálpa heimilunum og hvetja til úrbóta, lána bækur
og leiðbeina. Það getur haft mikilvæg áhrif til bóta, ef
rétt og gætilega er að farið.
Hin uppeldislegu áhrif kennara í barnaskólum landsins
ná því miður of sjaldan þeim árangri, sem þyrfti að vera.
Margar námsgreinar eru þó tilvalið efni til þeirra hluta og
gæti orðið börnunum varanlegt veganesti á lífsleið þeirra.
En umhverfi þeirra, aðbúð og samvistarfólk gera þau áhrif
oft að engu. Til skýringar má gefa lítið dæmi. Blótsyrði
og formælingar eru algengur og ljótur málsvani meðal
fullorðna fólksins, er sýnir smekkleysi og rustahátt þess í
máli, þó að það geti að öðru leyti verið ágætis menn. Börn,
sem alast upp hjá þessu fólki, læra auðvitað og oft furðu
fljótt slíkt orðaval. Foreldrarnir vilja gjarnan forða börn-
unum frá ósið þessum og nota til þess ýmsar aðferðir, oft
hlægilegar og hættulegar, og sem stundum verka alveg
öfugt. Skeytingarleysið og vaninn innsigla hann svo í
daglegt málfar barnanna. Svo kemur skólinn með reglum
og aga kennaranna, þar sem blótsyrði eru algerlega bönn-
uð. Börnin vita um réttmæti þessarar kröfu og hlýða
henni meðan á skóladvölinni stendur. En þegar þau koma
heim í umhverfi sitt, verður reyndin allt önnur. Vaninn
er lífseigur og formælingarnar greiptar í mót hans og það
tekur langan tíma og mikla aðgæzlu og sjálfsaga að losna
úr viðjum þeirra og hreinsa þær úr daglegu tali.
Hið sama má segja um fjöldamargt, sem lýtur að upp-
eldinu. Það er oft stórgallað og þarf endurbóta við. Allir
foreldrar vilja ala börn sín vel upp, en þá skortir oft
þekkingu og færni til þess. Þeir vita ékki hvaða ráð eru
bezt, eða hvaða aðferðir eru hagkvæmastar i þvi efni. For-
eldrar þurfa því á uppeldislegri menntun að halda, til að
gera góða og nýta menn úr börnum sínum.
Ég vil í þessu sambandi vísa til greinar minnar, For-