Heima er bezt - 01.01.1961, Blaðsíða 16

upp á axlir manna og skrúfaði húfuna til með kjaftin-
um, þar til hann kom henni réttri.
Þess er áður getið í I. bindi „Horfnir góðhestar" á
bls. 63, að samtímis Sesari átti Jón Ásgeirsson góðan og
vitran hest, sem nefndur var „Valda-Jarpur“. Þeir Sesar
og Jarpur urðu góðir vinir. Þegar Jón var á ferðalagi,
og Jarpur hafði rölt eitthvað frá honum við áningar,
vandi Jón Sesar á að sækja hann. Sesar tók með kjaftin-
um um endann á taumnum og teymdi hestinn til hús-
bónda síns. Þetta gerði Jarpur sér að góðu og sýndi
engan mótþróa. Einnig kom það fyrir, þegar Jón var
á ferð og teymdi Jarp, en reið öðrum hesti, að hann
lofaði Sesar að teyma Jarp spotta og spotta. Þetta gekk
vel og virtust þeir báðir hafa gaman af þessu. Þegar
Jarpur stóð einhvers staðar með reiðtygjum, var Sesar
venjulega nálægt honum, lá þá stundum undir kviðnum
á Jarp eða rétt við framfætur hans.
Á mynd þeirri af Jarp, sem birt er í „Þáttum úr
Húnaþingi“ eftir Theódór Arnbjörnsson, liggur Sesar
framan við framfæturna á Jarp, þó að lítið beri á hon-
um, myndin er svo föl og illa tekin. Það var augljóst,
að náið vináttusamband var með þeim Sesari og Valda-
Jarp.
Þó Jón Ásgeirsson væri oft á ferðalagi og kenndiríi í
ýmsum félagsskap, þá var það næsta fátítt, að hann lenti
í skærum eða illdeilum.
Það fór líka orð af því, að Jón væri góður sáttasemj-
ari, ef í odda skarst með mönnum. Ef Sesar ályktaði,
að út liti fyrir skærur og glettingar, þá var hann jafnan
á verði kringum húsbónda sinn. Væri um græskulausar
glettingar að ræða, lét Sesar það afskiptalaust. En væri
svakafenginn og reiður maður að ybbast við húsbónda
hans, þá sýndi hann sig líklegan til íhlutunar, en slíkt
bannaði Jón honum harðlega. Það er vitað, að aðeins í
eitt skipti á ævi hans, bafði hann ráðizt að manni og
verður hér á eftir nánar skýrt frá tildrögum til þess.
Jón vár á ferð í annarri sveit með Sesar til fylgdar.
Þá koma á móti honum tveir menn. Þeir riðu geyst og
létu all dólgslega, enda voru þeir undir áhrifum víns.
Menn þessir voru þekktir fylliraftar og þrætugjarnir
áflogavargar, þeir voru taldir all miklir fyrir sér, eink-
um annar þeirra. Jón vissi góð skil á mönnum þessum.
Þegar þeir mæta Jóni, fara þeir í skyndingu af baki, en
Jón hugðist halda áfram og óskaði ekki eftir félagsskap
þeirra, en þeir voru á annarri skoðun. Annar þeirra
grípur í taumana á bestinum, en hinn gerir sig líklegan
til þess að velta honum af baki. Jón grípur þá niður á
hendina á þeim, sem um taumana bélt, en fékk svipu-
högg á handlegginn. Hann snarast þá af baki. En þá
skeðu tveir viðburðir samtímis. Báðir mennirnir réðust
að Jóni, en samtímis grípur Sesar all óþyrmilega aftan í
frakkakraga annars þeirra, og það með svo skörpu
taki, að maðurinn féll aftur á bak, en um leið og hann
stendur upp slær hann svipuhúninum í höfuð hundin-
um, svo hann féll í rot. Þegar Jón sá Sesar fallinn, og
báðir dólgarnir sóttu að honum, þá er ekki ósennilegt,
að hann hafi eitthvað farið að þreifa um mótstöðumenn
sína.
Þess varð heldur ekki langt að bíða, að báðir dólgarn-
ir lágu hvor ofan á öðrum í götuskorningi, en Jón sat
þar ofan á þeim. Að afloknum samningum lét Jón þá
standa upp. Þá hafa þeir félagar vist ekki álitið, að
þeir hefðu fleiri erindum að gegna við Jón á Þingeyr-
um, sneru því til hesta sinna og stigu á bak. — En þegar
hér var komið málunum var Sesar raknaður úr rotinu
og virtist engu hafa gleymt. Þegar náungarnir eru
komnir á bak, þá rýkur hann sem kólfi væri skotið á
'hælana á hestum þeirra félaga, með þeim árangri, að
hestarnir trylltust, svo riddararnir töpuðu allri stjórn
á þeim. Þeir ruku út af vegslitrinu, en þarna rétt við var
fhleypuflói. Leikurinn endaði með þeim hætti, að hest-
arnir ruku út í foræðið og lágu þar á síðurn í svaðinu,
þar gengu óróaseggirnir af þeim og máttu nú heyja
nýjan hernað við að draga fararskjóta sína á yfirborð
jarðar.
Eftir skæruhernað þennan bar Sesar jafnan dæld í
höfuðkúpunni undan svipuhögginu. En ekki virtist áfall
þetta raska skynsemi hans eftir á eða gjöra honum neitt
til á annan hátt.
Þótt Sesar væri jafnaðarlega lítið notaður við skepn-
ur, þá skildi hann þar vel hlutverk sitt, ef þess var kraf-
izt. Hann hélt saman og rak hesta í smölun og á ferða-
lagi, og enginn hestur stóð fyrir honum, hversu mikill
þrákálfur, sem hann var, svo var Sesar þá aðgangsharð-
ur og greip þá jafnan í hælinn.
Nú dró að ævikveldi Sesars. Þó átti hann enn eftir að
sýna fræknleik sinn og vitsmuni. Hann var orðinn rosk'-
inn að árum, en þó stæltur og óbilaður andlega og
líkamlega, en þá færðist hann í fang þrekraun, sem að
lokum lamaði ihans mikla þrek og lífsþrótt.
Það var að áliðnu hausti, frerar byrjaðir og sfera-
ibekkir komnir með löndum fram á ám og vötnum.
Bjartur kyrrviðrisdagur var með sígandi frosti. Jón Ás-
geirsson gekk með tvíhleypta haglabyssu í hendi vestur
á svo nefndar Flatir, sem eru skammt vestan við Þing-
eyrar. Á Flötum þessum, sem er allstórt landsvæði, eru
víða tjarnir og lón. Þegar Jón nálgaðist eina tjörnina,
er hún með allbreiðum skörum með fram löndunum,
en auð í miðju.
Þar synti all stór andahópur. Jón komst í skotfæri við
endurnar og hleypti úr báðum hlaupunum, svo naumast
urðu greind skotaskil og féllu fuglar fyrir báðum skot-
unum. Þetta var leikur Jóns, sem fáir munu hafa eftir
leikið. Sjö endur féllu fyrir skotunum. Um leið og
skotin riðu hentist Sesar fram af skörinni og út í tjörn-
ina og tók nú til að grípa fuglana og kasta þeim á land.
Sumar endurnar voru aðeins vængbrotnar og með fullu
lífi og gátu bæði flögrað og stungið sér, svo úr þessu
varð allharður og lngaur eltingaleikur, að lokum kom
hann öllum fuglunum á land, en þá var honum mjög
kalt. Jón fór þá strax heim með hann og hlynnti að
honum eftir beztu getu. Nóttina eftir fékk Sesar lungna-
bólgu. Með meðölum og góðri hjúkrun tókst Jóni að
slá á lungnabólguna, en upp úr henni og litlu síðar fékk
Framhald á bls. 16.
12 Heima er bezt