Heima er bezt - 01.01.1961, Side 33

ODDNÝ GUÐMUNDSDÓTTIR:
Ur dagbók farkennarans
Smásaga
Mér f.r tamt að hafa álit á flestu fólki — að
sjálfri mér meðtaldri. Þeir, sem sífellt gruna
aðra um græsku eða tærast af vanmáttar-
kennd, ættu að vita, hvað það gerir lífið
hátíðlegt að treysta sér og öðrum til góðra hluta.
Dagbókin ber þess rnerki. Sumir kaflarnir ljóma af
bjartsýni. Þegar verðlaunaskáldin hafa lokið við tólf
mílna ævisögur sínar, ætla ég að birta dagbókina. Hún
verður heimildarrit um síðustu flakkara landsins — far-
kennarana.
Þetta er kafli úr dagbókinni frá því veturinn nítján
hundruð og eitthvað: — Eg sagði börnunum, mér og
þeim til lítils fagnaðar, að opna reikingsbækurnar.
Miskunnarlaust minnti ég þau á prófið, þennan gamla
draug bóknámsins, sem lifir og nærist á smásálarskap
og hefur aldrei feitari verið en nú.
Að vísu á ég fáeinar dýrðlegar minningar um próf.
Man ég, þegar hann séra Pétur staðnæmdist á göngu
sinni um gólfið og sagði stundarhátt:
„Ég sé gegnum vegginn.“
Ég bjóst eldd við, að hann hefði fengið vitrun eða
væri að yrkja, grunaði hann yfirleitt ekki urn neina
andagift, en stökk á fætur til að sjá það, sem hann sá.
Og þarna stóðum við á miðju gólfi, glaðvakandi og
allsgáð, og sáum gegnum vegginn. Lítinn sólargeisla
milli gisinna fjala Þetta var nú skóla'húsið á nesinu
því. Én nú kvað það vera endurbætt.
— Víkjum að efninu aftur: Ég var rétt byrjuð að
hrella börnin með prófskrafi, þegar við heyrðum, að
smíðatól voru „komin á ról“ uppi á bæjardyraloftinu.
Iðjuhljóð frá hamri, hefli og sög barst niður til okkar,
og ilmur af viði angaði á móti mér, þegar ég opnaði
hurðina.
Einhver bernskuminning hlýtur að valda því, að ég
verð alltaf glöð, þegar ég heyri heflað og sagað. Ég
man óljóst eftir því, þegar stafnglugginn var settur á
baðstofuna heima. Það gæti verið sú endurminning.
Ég fæ hugboð um, að einhverjar framfarir séu í að-
sigi uppi á loftinu. Ekki geta þeir verið að smíða lík-
kistu. Allir voru við góða heilsu hér í sveit í morgun.
Þetta hlýtur að vera eitthvað í þjónustu lífs og starfs.
Ég fer að þylja kvæði eftir Örn Arnarson. Hann hrfí-
ur börn allra skálda mest, þó að samþykkt sé fyrir hönd
barnanna, að Jónas sé þeirra skáld. Hetjusaga Stjána
bláa og þjóðlífslýsingin um frúna, með hattinn, „sem
var keyptur í Kaupmannahöfn og kostaði jarðarverð“,
er miklu auðskildari en „feðranna frægð“, svona al-
mennt.
Varla er ég byrjuð á „Sköpun mannsins“, þegar ein-
hver sér slóð flugþotu úti í himinblámanum og allir
þjóta á fætur.
Ég lít ekki við þessu veraldarundri. Ekki fæ ég séð,
að snattferðir um dreifbýlið úti í geimnum, sé tíma-
bært umtalsefni, meðan vantar vegi á Vestfjörðum. Svo
ég nú ekki tali um hungurmorða fólk í Asíulöndum!
„ Lítil von hann lagist senn.
Lengi er Guð að skapa menn.“
Blessuð verið þið ekki að góna á þetta við skulum
reikna.“
Þau hafa víst ekki heyrt kvæðið.
Að tímanum loknum fer ég beint upp á loftið. Hús-
bóndinn er þar við annan mann. Margt hefur á dagana
drifið í farskólanum mínum í níu sýslurn samtals, en
aldrei hef ég undrazt meir, síðan ég sá gegnum vegg-
inn forðum:
Þeir eru að smíða lítil, ferhyrnd borð, lægri en borð
gerast. Ég skil. Svona skólaborð hefur mig alltaf dreymt
um. Borðin hafa stöðugt verið mér til mæðu, of há fyr-
ir alla nema fullvaxin börn. Lakast þó, þegar þau skjálfa
eins og skip í ólgusjó. Ég get tæpast talið, að ég hafi
kynnzt skólahúsgögnum á flakki mínu um landið. En
það hefur mér þótt hátíð líkjast, að sjá börnin við góð
og mátuleg borð.
Minnisstætt er mér einkum feiknastórt stofuborð,
sem gjökti, ef við það var komið. Þarna hafði lengi
verið skóli, og allt benti til, að hann yrði þar þrettán ár
enn, því að yngsta barnið var á fyrsta ári. Bóndi var
þúsund þjala smiður og gerði marga góða gripi fyrir
sjálfan sig. En með því, að ég var ung þá, og næsta
hógvær, þorði ég ekki að benda honum á, að smíða borð
til almenningsheilla. Hver veit líka nema hann hafi gert
það að lokum.
Ég anza ekki þeim, sem sjá afturför í öllu. Stundum
hef ég þó haldið, að sú sköpunargleði, sem fylgdi vax-
andi menntun um aldamótin, sé rokin út í veður og
vind. Hvað er sambærilegt við afrek Strandamanna,
þegar þeir, fyrstir manna, reistu unglingaskóla í sveit?
Þeir gáfu timbrið og gáfu vinnu sína. Það gerði og
yfirsmiðurinn. Hann mun jafnvel hafa léð vinnumenn
sína ókeypis.
Heima er-bezt 25