Heima er bezt - 01.02.1979, Blaðsíða 5

klárinn ráða ferðinni. Hann átti að vita hvar stansa skyldi,
og það brást ekki. Og hann fylgdist alltaf með mér, hvað
ég væri að gera. Hann stansaði við réttu húsin og allt gekk
vel. Afskaplega þótti mér vænt um klárinn. Ég tók aldrei í
tauminn, og á leiðinni heim herti hann stundum ferðina
og fór á brokk, en áður en hann gerði það leit hann alltaf
við til þess að sjá hvað mér liði. Mér þótti ósköp vænt um
hann. Seinna fékk ég svo annan hest, en hann var ramm-
fælinn og ég var alltaf hræddur við hann.
Annars var ég oft í heyflutningum á hestvögnum með
pabba, alveg frá því að ég var smápatti. Pabbi flutti líka
sement í húsið í Hvammi á lánshestum. Ég man hvað mér
þótti hart að mega aldrei setjast á hlassið, heldur varð ég
að ganga, hvað þreyttur sem ég var. Mér þótti þó sem ekki
mundi muna mikið um strákling eins og mig. En það var
ekki við það komandi. Hesturinn hafði nóg með se-
mentsækið. En einhvern tíma skyldi ég komast upp á eða
upp í ökutækið.
— Lærðirðu á Möðruvallabílinn?
— Nei, það átti sér annan aðdraganda. Pabbi var
mikill jarðabótamaður, og nú skyldi brjóta stórt stykki til
ræktunar. Þúfnabaninn átti að vinna verkið, en einhvern
veginn fannst föður mínum siðferðileg skylda sín að láta
slá þennan karga áður en hann væri tættur, og ég var
settur í sláttinn. Ég stóð þarna og barðist um dag eftir dag
í helvítis þúfuhrauninu og hugsaði margt. Og ég ætlaði
aldrei að geta stunið því upp við pabba, sem innra með
mér hrærðist. En ég hafði tekið ákvörðun. Ég ætlaði að
kaupa bíl. Pabbi tók þessari uppástungu vel, miklu betur
en ég hafði þorað að vona. Kannski hefur hann viljað að
Hallgilsstaðamenn væru ekki minni en þeir á Möðruvöll-
um, og auðvitað sá hann í hendi sér að bíll var framtíðar-
tæki.
Guðmundur Rósinkarsson frá Kjarna eignaðist
Chevrolet, módel 1928, og ég hafði augastað á honum. Ég
var búinn að læra á bíl áður en ég tók próf, en ég var svo
ungur, bara átján ára, að ég þurfti að fá undanþágu hjá
sjálfum forsætisráðherra, Tryggva Þórhallssyni. Hann fór
víst með samgöngumál líka. Ég lærði hjá Sigurbirni Þor-
valdssyni, Bjössa Þorvaldar. Pabbi seldi mikið hey í bæ-
inn, og nú var að nota bílinn, sem ég hafði keypt af
Guðmundi Rósinkarssyni, til heyflutninganna. Hann var
að vísu ekki nýr, en í ágætu lagi, en sá hængur var á að ég
var enn próflaus. Vegur var þá orðinn góður til Akureyr-
ar, en ég var sem sagt ekki búinn að fá undanþáguna, og
vegurinn kollóttur af svelli og eftir því varasamur. Mikið
var ég hræddur, því að ég var með háfermi á bílnum, en
það kom ekkert fyrir mig, enda vandaði ég mig óskaplega,
og ég held að ég hafi orðið góður bílstjóri af þessari ferð.
Mér lærðist að fara með gát. Og hver heldurðu að hafi
verið fyrsti maðurinn, sem ég mætti í bænum? Enginn
annar en Bjössi Þorvaldar, kennarinn minn, og hann
keyrði út fyrir bæinn á heimleiðinni, svo að ég lenti síður
í vandræðum. Ég hef alltaf verið heppinn bílstjóri, og
þetta man ég eins og það hefði gerst í gær, allt saman. Já,
pabba líkaði vel að ég gerðist bílstjóri og bíleigandi en
ekkert var hann þó metnaðargjarn, karlinn.
— Ertu fæddur á Hallgilsstöðum?
Jón St. Melstað og A Ibína Pétursdóttir.
— Nei, ég fæddist á Svertingsstöðum í Kaupangssveit
17. október 1911. Móðir mín var Albína Pétursdóttir, en
faðir minn Jón Stefánsson sem sig nefndi Melstað. Ég var
28 vikna, þegar við fluttumst í Hallgilsstaði,. Mér finnst ég
muna eftir því. Heldurðu að það geti verið? Mig minnir
eftir því, að faxið á hestinum kæmi framan í mig, þegar ég
var reiddur yfir Eyjafjarðará. Hestarnir voru sundlagðir,
það var ekki búið að brúa ána. En kannski er þessi minn-
ing frá einhverri annarri ferð.
Faðir minn keypti Hallgilsstaði af Pétri föður Guð-
mundar Karls læknis. Þeir voru ekkert séstakt býli. Þar
var gamall bær og ofurlítill túnkragi í kring, þýfður að
mestu leyti. En eins og ég sagði, var pabbi duglegur við
jarðabæturnar. Ég held hann hafi fengið verðlaun úr
styrktarsjóði Kristjáns konungs IX.
— Vildir þú verða bóndi?
— Nei, aldrei, hvarflaði ekki að mér. En ég hirti
skepnur á veturna og þótti gaman að því, mest sauðfé en
einnig mjólkurkýr. Ég lagði mig fram um að gera vel við
og beið í ofvæni eftir því að ásetningsmaðurinn kæmi að
skoða hjá okkur. Það var Þorlákur Hallgrímsson á Reist-
ará. Hann gaf mér oft góðan vitnisburð. Búpeningurinn
var vel alinn, hornahlaup á gemlingunum og svoleiðis.
Það þótti mér vænt um.
Pabbi hvatti mig ekki til langskólanáms eins og Unndór
heitinn, elsta bróður minn, en hann hvatti mig til að fara á
búnaðarskóla. Það gerði ég þó ekki, en Stefán bróðir er
búfræðingur. Ég ánetjaðist fljótt þessum bílum.
Ég var svo sem að velta því fyrir mér hvað ég ætti að
verða, en forlögin tóku í taumana og beindu mér á vissa
krókaleið í bili. Eftir að hafa ofkælst við að keyra í kalsa-
veðri, það var engin upphitun í bílnum, fékk ég brjóst-
himnubólgu upp úr mislingum og lá heilt sumar. Jónas
Rafnar kvað upp þann úrskurð að ég gæti ekki keyrt
næsta vetur, því að annað lungað væri gróið við þindina.
Það varð svo úr að ég sótti um skólavist á Laugarvatni. Þar
var mér bannað að fara í leikfimi og sund en braut hvort
tveggja og var albata og ekkert að mér, þegar ég kom heim
úr skólanum.
Heima er bezt 41