Æskan - 01.10.1973, Blaðsíða 3

Dagleg sjón á forsögutímanum.
Ekkert af þessum stóru forneskju-
dýrum var spendýr, eins og þau dýr,
sem stærst eru nú á dögum, heldur
eðlur, skyldar slöngum og krókódílum.
Þau verptu eggjum, eins og skriðdýr nú-
tímans.
Hérna sjáið þið eitt af þessum dýrum
vera á stjái hjá eggjum sínum. Það
heitir dynosaurus. Egg þessa dýrs hafa
fundizt, steingerð að vísu, en leifarnar
sýna þó, hvernig eggin hafa litið út og
hve stór þau hafa verið. I einu egginu
var meira að segja svolitill steingerður
ungi. Eggin eru um 20 cm á lengd, en
dýrin voru um tveggja metra há og sex
metra löng.
Dynosaurus þýðir „hræðilega eðlan",
og víst er um það, að þessi dýr hafa
ekki verið frýnileg, heldur hrein og
bein skrímsli.
Flest af þessum dýrum lifðu af jurta-
fæðu, en þó ekki öll. Sum þeirra lifðu
á öðrum dýrum og voru verstu rándýr.
Myndin hérna er af tveimur þess konar
rándýrum i bardaga. En þið munuð
Forneskju-
dýr
Á þeim milljónum ára, sem liðin eru
síðan fyrstu verurnar urðu til á jörð-
inni, hafa jurtir og dýr tekið afar mikl-
um stakkaskiptum, þó að breytingin
fari hægt. Stóru og klunnalegu dýrin,
sem til voru i fyrndinni, hafa smátt og
smátt beðið ósigur í baráttunni fyrir
tilverunni og dáið út, en önnur dýr,
sem betur gátu lagað sig að staðhátt-
um, komið í þeirra stað. Hin fornu og
afar stóru dýr voru flest mestu sila-
keppir, og þess vegna urðu þau undir,
en minni dýr, liprari og vitrari, þrifust.
Margt bendir nefnilega til, að fornaldar-
dýrin hafi verið mjög heimsk.
Öardagi fyrir hundruðum milljóna ára.