Æskan - 01.11.1980, Qupperneq 27

ÞEGAR ÉG BYRJAÐI AÐ REYKJA
Ég var um tólf ára gamall þegar mig
fór að langa til að prófa reykingar. Ég
þóttist sjá nokkurn ánaegjusvip á
þeim frekar fáu mönnum, aðallega
fullorðnum, þegar þeir tottuðu
pípurnar. Um þessar mundir var
vinnudrengur úr kaupstað, nokkru
eldri en ég á næsta bæ. Mjög stutt var
á milli bæjanna, og hittumst við mjög
tali. Þar voru tvær stúlkur að tala
saman.
— Húsið okkar varð allt umflotiö
vatni og við björguðumst frá þvíá báti.
Svo sáum við að vatnsflaumurinn
tók það. Nú eigum við hvergi heima.
— Ég vona að okkar hús standi,
sagði hin stúlkan. — En vatnið var
alveg komið upp að glugga þegar við
fórum frá því.
— Við höfðum ekkert með okkur
nema fáein föt í poka, sagði sú fyrri.
— Og sjáðu hvað kyrtillinn minn er
rifinn og Ijótur.
— Ég á heldur engin föt nema
þessi sem ég er í. Sjáóu stúlkuna
þarna. Hún er í nýjum kyrtli.
— Já, kannski við fáum nýja kyrtla
þegar við komum heim.
Viðtali þessara ungu stúlkna náð-
um við líka nokkurn veginn. Þeim
leiddist að ganga í Ijótum og rifnum
fötum.“
Hér hætti mamma lestrinum. Svo
ræddi hún við Dag um þessa blaða-
grein. Hún sagði að börn hér á íslandi
hefðu yfir engu að kvarta sem hefðu
nóg að borða og nytu ástríkis foreldra
sinna.
Þegar mamma hafði sagt þetta, þá
sagði Dagur:
— Mamma, ég ætla að gefa
hungruðu börnunum allt úr aura-
bauknum mínum. Ég ætlaði að kaupa
mér spil en læt það bíða."
Eiríkur Sigurðsson.
Ingjaldur Tómasson.
oft. Þessi drengur var byrjaður að
reykja og hann hefur eflaust séð að
mig langaði að prófa reykkunnátu
hans. Svo ,,vel“ vildi til að drengurinn
átti tvær pípur, og eitt kvöld býður
hann mér að koma til sín í fjósið,
meðan hann bíði eftir því aö kýrnar
Ijúki gjöf sinni. Ég tók þessu boði
fegins hendi, fullur löngunar að finna
hin ánægjulegu áhrif, sem ég bjóst
við að verða aðnjótandi. Og án tafar
tróð hann í pípuna (þær voru að mig
minnir aðeins stærri en nú) og fékk
mér eldstokk svo ég gæti kveikt í. Ég
byrjaði að sjúga pípuna og blés
reyknum jafnótt frá mér. Við sátum
þarna þar til búið var úr þeim. Mig
minnir aö ég hafi verið farinn að finna
til óþæginda í höfðinu áður en ég var
búinn, en þótti lítilfjörlegt að Ijúka ekki
úr pípunni eins og hinn drengurinn.
En nú fór ég að verða verulega lasinn,
svo ég kvaddi ,,gestgjafann" og sneri
hið snarasta heimleiðis. Ég var mjög
lasinn allt kvöldið, en leyndi því eins
og ég gat fyrir heimilisfólkinu, var
hræddur um að ég mundi ,,kasta
upp", til þess kom þó ekki. Eitthvað
var mér farið að skána þegar ég hátt-
aði um kvöldið, sofnaði fljótlega og
var að mestu jafngóður næsta morg-
un. Það má segja með sanni, að ég
varð reynslunni ríkari eftir þessa
fyrstu og einu reykingaveislu, sem ég
hef tekið þátt í um ævina. Ég fékk
sem sagt megna óbeit á reykingum,
og þótt ég síðar þægi stöku sinnum
sígarettu hjá vinnufélögum mínum,
helst á vertíðum í miklum vökum og
erfiði, þá varð það aldrei að vana,
einfaldlega vegna þess að löngunin
var engin. Það hafði líka mikil áhrif að
hvorki vín né tóbak var um hönd haft á
mínu æskuheimili og foreldrar mínir
og systkini voru alla ævi algert reglu-
fólk. Og ekki má gleyma Æskunni,
blaðinu sem frá upphafi má segja að
hafi flutt lesendum sínum gleðiboð-
skapinn um algert bindindi, og líka
bent þeim á þá miklu ógæfu sem oft-
ast fylgir mikilli tóbaks- og vínneyslu.
HVAÐ SKAL
NÚTILVARNAR?
Allir þjóðhollir menn ættu nú að
sameinast til skeleggrar baráttu gegn
þeirri miklu öldu þjóðarböls, sem
stafar að mestu leyti af ört vaxandi
neyslu vímugjafa, og þar er ofneysla
sterkra drykkja mesti skaðvaldurinn.
Hætt er við þótt ráðamenn' og starfslið
eins blaðs sé allt af vilja gert að gera
eins og best verður á kosið, að
róðurinn verði þungur í allri þeirri for-
myrkvan illra afla, sem flæða nú yfir
bæði héðan og handan yfir hafið.
Þessi þjóðskaðlega stóriðja er studd
frá öllum hliðum af niðurrifsöflunum.
T. d. flytur sjónvarpið vart kvikmynd,
að reykingar og drykkja sé þar ekki
ofarlega á blaði. Sama er um bíóin,
útvarpið og flesta nútíma rithöfunda.
Mýmargt er enn ótalið að sinni. Það er
augljóst mál að ekkert dugar gegn
þessu mikla þjóðarböli annað en víð-
tæk samstaða allra þeirra afla og
samtaka sem hafa afnám víndrykkju-
bölsins á sinni stefnuskrá. Ungir og
aldnir þurfa að brúa kynslóðabilið og
sameinast í mikilvirkri baráttu gegn
þeim óheillaöflum, sem vaða nú eins
og eldur í sinu yfir okkar ágæta land.
En munið að Davíð vann Golíat þótt
smár væri. Ef allir sameinast til stór-
átaka undir öruggri forustu gegn
þeim brennivínsgolíötum, sem standa
nú ógnandi gegn þjóðinni, þá er víst
að með þrautseigju, guðshjálp og
góðra manna má brjóta niðurrifsöflin
á bak aftur og sigur vinnst fyrr en
margan grunar, eins og gerðist í
Gyðingalandi forðum.
Ingjaldur Tómasson.