Æskan - 01.11.1981, Blaðsíða 19

Sólin skein björt á unga drenginn
Giotto sem sat undir tré og hélt á
steinhellu í hendinni og var að teikna
á hana. Hinn mikli málari Cimabue
sem hafði gert mörg falleg málverk í
kirkjur ítalíu kom gangandi eftir göt-
unni. Þetta var heitur dagur og hann
settist niður við hlið fjárhirðisins og
undraðist yfir hinum fallegu upp-
dráttum sem drengurinn hafði gert.
,,Þetta eru góð verk“ sagði
Cimabue.
Giotto fylltist fögnuði og brosti
glaður.
,,Þú hefur hæfileika, fjárhirðir litli,"
hélt Cimabue áfram, „hefur þú aldrei
reynt að mála með litum?"
,,Ég er of fátækur til að kaupa
málningu," svaraði Giotto, ,,en
stundum krem ég ber og fæ þannig
rauðan lit.“
Cimabue hló og svaraði: ,,Það er
ágætt ráð til að búa til rauðan lit.“
„Stundum bý ég til bláan með því
að nota bláber," hélt Giotto áfram.
„Mér dettur nú dálítið í hug,“ sagði
Cimabue, sem hafði fengið áhuga
fyrir drengnum. „Því kemur þú ekki til
vinnustofu minnar í Flórens og vinnur
með mér? Ég held þú hafir mikla
hæfileika og gætir orðið góður
freskumálari."
„Fresku? Hvað er freska?" spurði
Giotto.
„Það eru veggmyndir," ansaði
Cimabue. „Málari sem málar þær
veggmyndir blandar saman kalk-
steini, sandi og vatni og fær þá leir-
kvoðu sem hann þekur vegginn með
og málar í lögunina á meðan hún er
enn rök og fljótt drekkur lögunin í sig
litinn.
En að mála þannig er erfitt verk og
málarinnn verður að vinna mjög hratt
vegna þess að lögunin þornar fljótt.
Þegar allt er orðið þurrt er myndin
hörð eins og klettur."
,,Ö,“ sagði Giotto. „Mig langar að
búa til freskur, en faðir minn er
fátækur maður. Þegar ég segi honum
að mig langi að mála þá segir hann að
málarar séu jafnvel enn fátækari en
hann.“
„Það eru ekki allir málararfátækir,"
sagði Cimabue. „Ég skal segja föður
þínum aö ég vilji taka þig með mér til
Flórens og hugsa vel um þig.“
í Flórens varð Giotto mjög góður
málari.
Sagt er að dag nokkurn eftir að
Cimabue hafði málað andlitsmynd og
vikið sér frá litla stund til hvíldar, hafi
Giotto komið að myndinni og í flýti
málað flugu á enni andlitsins. Og
þegar Cimabue hafi snúið aftur til
verks síns þá átti hann að hafa
danglað í fluguna áður en hann áttaði
sig á að hún var máluð. Þá áttu þeir
báðir að hafa hlegið dátt, sérstaklega
Cimabue, því hann var ánægður með
nemandann.
Giotto málaði nokkurfalleg málverk
í kirkjur í Flórens meðan hann var
lærlingur á vinnustofu Cimabues. Þá
var hann beðinn að skreyta kirkju í
smábænum Assisi. Þar málaði hann
32 rekka sem sýndu líf heilags Frans.
Þeir eru mjög fagrir og sýna hina
miklu ást Giottos á náttúrunni. Á einni
mynd í Assisí er maður sem liggur á
kletti og teygar tært árvatn sem
framhjá rennur.
Fólk undraðist hve mjög hann mál-
aði náttúruna lífgefandi. Giotto kaus
að mála fólk, jafnvel dýrlinga og
engla, sem lifðu og líktu eftir náttúru-
legu lífi.
Oft eru dýr í málverkum Giottos —
atburðir sem aðrir kirkjumálarar
sýndu varla. Frægasta málverk hans
frá Assisí er það er heilagur Frans
sést tala við fuglana. Fjöldi fugla rað-
ar sér í kringum hinn helga mann og
einn þeirra kemur þjótandi í loftinu til
að hlusta á hvað hann er að segja.
Aftur fór Giotto til Flórens og hélt
áfram að mála, og um þær mundir var
páfinn áhugasamur um að haldið yrði
áfram skreytingum í kirkju Heilags
Péturs. Hann skrifaði lista yfir nöfn vel
þekktra málara á Ítalíu og sendi skila-
boð um að þeir yrðu heimsóttir og
fengin yfirlit yfir verk þeirra.
Auðvitað var nafn Giottos á listan-
um. Nafn hans hafði flogið vítt og
breitt vegna hinna fögru verka hans í
Assisí og Flórens. Vel þekkt saga
hermir að dag nokkurn hafi sendiboði
gengið inn á vinnustofu Giottos og
,,Þetta er fallegasta tréð sem við
höfum haft!" „Iss, mamma, þú segir
það á hverjum jólum".
tilkynnt honum samkeppnina og beð-
ið hann um verk fyrir páfann.
Giotto hafði þá átt að dýfa pensli í
rauðan lit og dregið á blað stóran
hring. „Þetta er handa páfanum,"
sagðihann.
„Hvað!“ hváði sendiboðinn. „Þú
hlýtur að vera að grínast. Sannlega
munt þú ekki vinna með þessu.“
Páfinn hefur trúlega brosað með
sjálfum sér þegar hann sá hringinn.
Hann skildi að Giotto var mjög önnum
kafinn maöur, verk hans voru svo vel
þekkt að önnur þurfti ekki til saman-
buróar. „Þessi maður," sagði páfinn,
„skal hafa heiðurinn af myndskreyt-
ingu Heilags Péturskirkju."
Seinna myndskreytti Giotto veggi
lítillar kirkju í borginni Padua sem
kölluð var Arena Papel. Veggskreyt-
ingar hans þar eru metnar af mörgum
gagnrýnendum merkustu verk hans
— til dæmis mynd hinnar heilögu
meyjar, María og Jesús, og fleiri munu
þær vera. Þær túlka sem oft áður ást
Giottos á náttúrunni og myndminni
hans þar eru frá bersku hans sem
ungs fjárhirðis.
Jóhanna Brynjólfsdóttir
þýddi og endursagði
LITLI FJÁRHIRÐIRINN: Giotto 1266—1337
19