Skírnir - 01.08.1918, Síða 51

'Skirnir]
Gannar á Hliðarenda
241
síðustu sókn á hendur honum, þá er hún átti að fyrstu
upptök. Hvorki drengskapur né hreysti í bróðurlegu
íbandalagi við vizku hins mesta spekings fá afstýrt hefnd
'fyrir ilt verk1), meira að segja ekki vinátta og trygðir
með tengdum við þá ætt og þann mann, er það bitnaði
á. Hún dynur á þér alt fyrir það, að skapadómi, vís þér
sem dauðinn, óviðráðanleg og óstöðvandi. Sú virðist
meginhugsun sögu Gunnars á Hlíðarenda.
IV.
Eg bregð mér snöggvast frá Njálu og athuga Land-
inámu.
Merkilegt er, að hún telur bræður Gunnars, en
nefnir ekki Kolskegg2), er ætla mætti, eftir Njálu, að
mestar sagnir hefðu gengið af. Hauksbók er sett saman
eftir landnámsbókum þeirra Sturlu Þórðarsonar og Styrmis
fróða, og tekið það »úr hvárri«, sem önnur hafði »framar<
(o: meira) en hin. Hauksbók og Melabók nefna bræður
Gunnars, en ekki Sturlubók, það sem nú er til af henni.
Þeir Styrmir fróði og Sturla Þórðarson vóru báðir hand-
gengnir Snorra Sturlusyni, hafa að líkindum báðir dvalist
hjá honum. Og geta má nærri, hvort þeir hafa ekki oft
spjallað við hann um fornar sagnir og fræði. Hauksbók
hlýtur því að hafa heimildir sínar frá mönnum nákunn-
ugum Snorra. En hann ólst, sem kunnugt er, upp skamt
frá Hlíðarenda, á einu mesta fræðisetri fslands í þá daga,
Odda á Rangárvöllum. Práleitt hafa aðbir vitað betur
deili á Gunnari og ætt hans en Oddaverjar. Ef Kol-
skeggur hefir verið til, sætir því furðu, ef nafn hans hefir
farið fram hjá hvort heldur Styrmi eða Sturlu eða báðum3),
') „The lesson it (o: Njála) teaches is of a Divine retrihution, and
that evil brings its own reward ín spite of all that human wisdom, and
coarage, even innocence, can do to oppose it“, cogir Gnðbrandar Yigfússon
(Prolegomena, hls. xlii í Sturl. I. Oxf. 1878).
J) Landn. 1900, hls. 109, 236 (Melabúk).
3) Að ætlun Finns Jónssonar erMelabók gerð cftir Sturluhók og hefir
haft nafn bræðra Gunnara þaðan (Landn. Kh. 1900, hls. XXXV—XXXVI).
16