Skírnir - 01.12.1919, Side 15

■Skírnir]
Jón Tboroddsen.
221
við lýsing heimildarkonu minnar á presti þeim, er talin
er fyrirmynd hins þjóðkunna kennimanns sögunnar.^'
Sama kona segir mér og fullum fetum, að fyrirmynd-
ir þeirra Hlíðarhjóna hafi verið hjón ein, er bjuggu á
Brekku í Dýrafirði og hétu Jens og Guðrún, og að Sig-
urður bóndi sé mjög líkur Jens þessum »Oh, rétt er nú
það«, hafði verið orðtak hans. Jón Thoroddsen hefir ekki
gleymt því. »Hallvarður Hallsson, rétt er það ogáttheima
í Borgarfirði; rétt er það«, lætur hann Sigurð segja. Og
í annari linu neðar er hann látinn segja: »A, já, já,
Kjalarnesi, rétt er það«. Og á næstu blaðsíðu má lesa:
»Rétt er það«, sagði bóndi (Sigurður). »Fóruð þér þá
fjallasýn núna?« Fyrirmynd Þórdísar hafði verið skör-
ungur mikill, tekið sem hún af skarið í öllu, er hún lét
sig varða. Hafði Jón Thoroddsen haft miklar mætui' á þess-
ari vestfirzku sæmdarkonu. Gaman er að taka eftir, hve
lítið hann breytir bæjarnafninu, kallar Hlið í stað
Brekku
Menn hafa nú séð nokkur sýnishorn þess, hvernig
söguhetjur Jóns Thoroddsens eru til orðnar, hve nærri
hann heggur fyrirmyndum sínum. Væri mjög fróðlegt, að
þetta efni væri rannsakað rækilega, er myndi miklu fleira
leiða í ljós en það, sem liér hefir verið uefnt. Heyrt hefi
«g ávæning af, að Arnfirðingar kannist við fyrirmynd gár-
ungsins Finns, er verst lék á Sigvalda prest. En það, sem
uú er sagt um fyrirmyndir sögufólks Jóns Thoroddsens,
verður að nægja að þessu sinni.
En atburðir og afrek þau, er sögur hans skýra frá?
Ætli að liann hafi búið þau til eða tekið þau héðan og
handan, úr lífi samtíðar sinnar og Vestfirðinga?
Ef til vil hefir hann búið sumt til. En sennilegast
þykir mér, að hann bafi haft í þessu efni ekki ólíkt lag
°g á persónum sínum, valið sér til frásagnar atvik og at-
hafnir, er gerst höfðu, en látið sumt gerast á öðrum stöð-
utu, en það gerðist í raun og veru og aðrar persónur vera
riðnár við atburðina en komu við þá eða, ollu þeira.