Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1908, Síða 92

68
ÓLAFUR s. thorgeirsson:
þessi: ,,ísak í London, t. d., keypti $100 virði af jarð-
yrkjuverkfærum og sendi Jakobi, bróður sínum eða vin, í
Valensíu á Spáni. Hvernig- borgaði þá Jakob þessar
vörur? Hann kevpti$ioo virði af rúsínuin og suórænum
aldinum og sendi ísak til London. Þarna lét hvorugur
einn eyri í peningum, en borgaði þó vörurnar fullu verði.
Nú, þessi skínandi jarðvrkjutól hjá honum Jakob í Val-
ensíu flugu út og þóttu fyrirtaks kjörkaup, þótt hann
færði fram verðið um helming. Sarna var að segja um
aldinin hjá honum ísak í London, að þau voru fyrirtaks
ódýr, færð fram um helming. Afleiðingin var, að á
stuttri stund höfðu þeir ísak og Jakob grætt sína $100
liver, á $100 vöruforða.
Þetta var þeim Englendingum og Spánverjum ó-
mögulegt að gjöra. Það skildi hvorugur annars tungu-
mál, og þó svo hefSi verið, hefði hvorugur þorað að senda
hinum vöru, nema borgað væri fyrirfram. En Jakob
talaði spánversku og ísak ensku, en auk þess kunnu þeir
eitt sameiginlegt mál—hebreskuna. Þetta eina dæmi
sýnir því Ijóslega, hvernig alþjóSaverzlunin hófst. Og það
er líka auðskilið, hve fljótur og sí-vaxandi gróði safnaðist
til Gyðinga í öllum löndum, sem eSlileg afleiðing af sívax-
andi vöru-safni frá öllum löndum, sem þeir einir höfðu á
boðstólum. Sölubúð hvers einasta Gyðings varð smám
saman alþjóða-sýning í smáum stíl. Þar voru allir hlutir
til sýnis og—fáanlegir fyrir ákveSið verð. Það er því
auðsætt, að GySingar náðu brátt yfirhönd í allri verzlun.
Sí-vaxandi verzlun og auður og sí-vaxandi þörf á
peningum til útláns kom þá og Gyðingum til að stofnsetja
útlán og peninga-víxl, þ. e., gefa mönnum tækifæri að
leggja peninga í útlána-sjóð, með því skylyrði, að draga
mætti upphæðina út að þörfum. Þannig voru Gyðingar