Ársrit Verkfræðingafjelags Íslands - 01.01.1914, Blaðsíða 7

7
Blandt de forskellige Anvendelser af Jærnbeton
kan nævnes den i Nörresundby, hvor N. C. Monberg
anvente 8 m. höje, 6 m. brede Jærnbetonkasser til en
Kajmur, der anbragtes paa et efter Opmudring frem-
stillet Fundament af Sand. Kasserne byggedes paa
Bedding og löb af Stapelen, hvorefter de bugseredes
paa Plads og fyldtes med Sand. Væggene var kun
13 cm. tykke.
I Ymuiden blev for ca. 10 Aar siden bygget en
Kajmur af Jærnbeton. Den har staaet sig godt, og der
blev i 1910 paabegyndt et andet Arbejde der af lig-
nende Art, med Ivasser af Jærnbeton fyldt med Sand;
Vægtykkelsen var 15 á 25 cm.
Til Visby er af Foredragsholderen stillet Forslag
om Anvendelse af lignende Kasser som i Nörre Sund-
by, men delt i 3 Rum, af hviike de to fyldes med
Belon, det midterste med Smaasten. Jærnbetonen er
lier et Hjælpemiddel ved Udförelsen.
I Rusland har Ingeniörerne för stillet sig meget
afvisende over for Beton i Havvand, men de liar
slaaet om i de senere Aar, og i Sorlehavet udfört
nogle meget dristige Anlæg med Jærnbetonkasser.
En i 1910 nedsat Kommission har i stærke, til dels
dog meget overdrevne Udtryk, udtalt sig for Anven-
delsen.
I le Iiavre har man stöbt Beton op langs Kas-
sens Sider.
I Husum har man anvendt Jærnbetonpæle med
indskudle Flager af Jærnbelon til Bolværk; de har
staaet sig godt, og de Revnei-, der hurtigt fremkom,
er snarest blevet mindre i Tidens Löb. Der er intet
Tegn til at Jærnet skulde være rustet.
Til Kystbeskyltelse er Jærnbetonplader navnlig
anvendt i Holland til Dækning af Skraaninger, hvor
man för anvendle Faskiner. Ing. de Muralt har paa
Öen Schouwen anvendt Sænkestykker af Jærnbeton,
og sænket indtil 400 m2 ad Gangen. Stykkerne er
ca 1 m i Kvadrat og samlede ved Öskener i Hjör-
nerne. Der er ved Hjælp af saadanne Plader dækket
Havbund indtil 800 m fra Kysten.
2. Brúin á Ytri-Rangá.
Erindi ilutt i Verkfræðingafjelagi íslands 15. október 1912 af Jóni Þorlákssyni landsverkfræðiugi.
1. Brúarstœðið. Ytri-Rangá hefur upptök sín í
vesturjaðri hraunanna í kringum Heklu, og rennur
til suðvesturs um Rangárvallasýslu, milli Holtanna og
Landsins að vestan og Rangárvallanna að austan, og
sameinast Þverá nokkru fyrir ofan ósa hennar. Akfær
vegur var kominn austur að ánni hjá Ægissíðu í
Holtum um 1899, og lá alfaravegurinn yfir ána á
vaði þar. Þelta vað var illfært með vagna, en fyrir
austan ána er þurlent sljettlendi, þar sem fara má
með vagna um allt og nálega heim að hverjum bæ,
án vegagerðar. Menn fundu því mjög til þarfarinnar
á brú á Ytri-Rangá, og eftir ýmsa vafninga um brú-
arstæðið voru í fjárlögunum 1912—’13 veittar 45 þús.
kr. fyrra árið til að brúa hana.
Brúarstæðið er á Ægissiðuliöfða, rjett fyrir ofan
vaðið sem áður var farið. Þverskurður af brúarstæð-
inu sjest á 1. mynd. Yið vesturlandið er klöpp
í vatnsborðinu, en annars sandlag ofan á sandsteini.
Vatnsliraðinn er þegar áin er sem minst um 0.9 m/sek.
þar sem dýpst er, og meðalhraðinn líklega um 0.7
m/sek., og ætti minsta vatnsmegn eftir því að vera
li. u. b. 50 cbm/sek.
Sandlagið ofan á sandberginu er mjög laust í
sjer, og þótti því ekki ráðlegt að byggja stöplana á
því, heldur áleizt nauðsynlegt að koma undirstöð-
unni niður á sandbergið.
Lengd brúarinnar er 92 m, sem er breidd far-
vegsins á þessum stað. Tveir stöplar eru í ánni, og
eru millibilin 31.5 — 29 — 31.5 rnetrar. Bæði ofar og
neðar eru til miklu mjórri brúarstæði, á Árbæjarfossi
og Ægissíðufossi, en á báðum þeim stöðum hefði
orðið að byggja brú í einu hafi, helzt liengibrýr, og
hefðu þær brýr ekki orðið að því skapi ódýrari en
þessi, sem þær voru styttri, auk þess sein vegurinn
hefði lengst nokkuð.
Grjót fansl ekki ofanjarðar nær brúarstæðinu en
h. u. b. 3 km. frá þvi, austan árinnar, og er það
vont, bæði smátt, sprungið og mjög hart og stökt.
Þó var llult noklcuð af því að veturinn áður, og
brúkað i eystri stöplana tvo. Við vesturenda brúar-
innar er klöpp niðri í jörð, og var sprengt þar grjót
í tvo vestri stöplana. Það var grásteinn (dólerit) mjög
þjettur og auðunninn, að gæðum svipaður þeim bezta
grásteini sem fæst hjá Reykjavík.
2. Stöplarnir. Vestri landstöpullinn er bygður á
klöpp, hlaðinn úr grásteini utan og hakmúraður með
grjótsteypu. Eystri landstöpullinn var grafinn niður
l. 0 meter og byggður þar á allþjettu sandlagi, á
sama hátt.
Vestri miðstöpullinn stendur þar nálægt sem dýpi
og straumur er mest. Hann var byggður þannig;
Fyrst var rekinn niður sponsveggur úr 3 þml. plönk-
um með 6x6 þml. horntrjám, 4x8 m að vídd, kring-
um stöpulstæðið. Fallhamarinn var 300 kg. Síð-
an var mokað upp sandlaginu ofan af fasta botninum,
að mestu með sandgraflarpoka; þegar komið var 2.20
m. niður fyrir valnsborð, var komið á harðan botn,
sem náðist ekki með sköfunni. Þá var botninn sljett-
aður, með því að draga eptir lionum [[ járn, hangandi
í trjeramma, sem var ekið fram og aptur á spons-