Dýravinurinn - 01.01.1893, Page 36

32
fara illa með dýrin. Reyndar er þessu máltæki skipað sæti í þann heiðursflokk
vísindanna, sem kallaður er kellíngabækur, en það þarf eingin kellíng að skamm-
ast sín fyrir hann eða roðna fyrir hans sakar á elliárum, því ekkert er eðlilegra,
en að hin sama strákanáttura, sem lætur únglínginn níðast á kettinum, hundinum
kindinni eða hverju sem hann ræður við, geri hann síðar að óþokka eða kann ske
að glæpamanni, ef ekki er við gert. J»etta má því rjettilega kallast fyrirboði óláns
og illra afdrifa, J>að mun og líka reynast svo, að sá maður sem fer strákslega
með skepnur, er líka óhlutvandur við mennina. það eru til ótal sagnir er sanna
þetta, sem hjer er sagt, en hjer er einúngis rúm fyrir örfáar sem verða að nægja
í þetta sinn.
Grettir.
Vjer þekkjum allir sagnirnar um Gretti, kjúklíngana og Keingálu. þ>að eru að
vísu öll líkindi til, að sögnin um Keingálu sje ýkt eða alveg ósönn. þ>að er ekki
óhugsandi, að Grettir hafi rakað hárið af hrygg merarinnnr, sem líka var ærið nóg
til að venja hana af útistöðum, hitt er öldúngis ókleyft úngum dreing að flá hrygg-
leingjuna af ólmri stóðmeri. En þó saga þessi sje ekki sönn, þá sýnir hún aungu
að síður, að menn álíta hrekki við skepnurnar eins og fyrirboða ógæfu hans eða
upphaf óhamíngju hans.
Fjórar sannar sögur.
Jeg kynntist í uppvexti mínum gömlum manni, sem var alræmdur fyrir hörku
og illlyndi bæði við menn og fjenað. Eptir því semjegheyrði þennan mann segja
frá æsku sinni, þá hefur hún bæði verið hörð og ill. Margt gott var í þeim manni
þegar hann gáði sín, en svo lítið vald hafði hann yfir geði sínu, að hann hefndi
sín margopt á fjenaði nágranna sinna, þegar hann átti sín einhvers að hefna á
sjálfum þeim; og opt kom búsmáli þeirra, fje og kýr, rifinn og blóðrisa undan hund-
um hans. J>essi maður var eingu betri við mennina, og það var ekki honum að
þakka, að hann komst ekki tvívegis undir manna hendur fyrir ofbeldi eða jafnvel
varð mönnum að bana.
Annan inann þekki jeg sem drap f je sitt úr hor mörgurn sinnum og átti þó
fullan garð af heyjum. En hann var líka svo við vinnufólk sitt, að einginn nýtur
maður vildi vera hjá honum, og svo voru tveir synir lians, mestu efnis- og dugn-
aðarmenn, níddir af striti, að þeir voru meira en hálfslitnir á besta aldri. Til
þessa miskunarleysis hafði hart og óþjált uppeldi lagt sinn skerf.
í>riðja manninn þekti jeg, sem ýmsar ofbeldissögur geingu af við menn,
og þær sumar ekki fríðar, en hann var líka eins við dýrin, því hann reið opt
mjög illa, einkum ölíaður, og um hann gekk sú fáheyrða óþokka saga, að hann
sviki lítt nýtum hestum upp á ókunna menn með því, að krækja svo fast beislis-
keðjuna, þegar hann reyndi hestinn í augsýn kaupanda, að keðjan skarst inn í
kjálka hestsins og járnmjelið þraungdi svo að túngunni, að hesturinn þaut út í