Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1915, Síða 103

IÐUNN]
Ritsjá.
197
skoðun á lífinu er auðvitað trú á lífið!«). Prófarkalesarinn
hefir líka gert höf. slæman grikk á einum stað í sögu
þessari, gerir þúfurnar að — »óbyrjum«, í stað þess að hér
er víst átt við »óberjur«.
Fjórar næstu sögurnar mætti nefna einu nafni »Örlaga-
þræði«, í þeim kemur fram svo sterk trú á örlögin og ætt-
gengið. Petta eru frekar siðferðislegar líkingar en sögur,
og gætir umvöndunar liöf. þar sumstaðar meira en góðu
hófi gegnir. Og þó eru sögurnar góðar, einmitt sem lík-
ingar. í »Manninum sem minkaði« er lýst unglingnum,
sem cr alt vel gefið nema viljaþrekið; það vantar hann og
því leilar hann undan brekkunni í stað þess að sækja á
brattann. Ættarfylgjan, nautnasýkiu, er röm og hún linnir
ekki fyr en hún er kornin með hann alla leið fram á ætt-
ernisstapann og steypir honum »fullminkuðum« þar niður
fjTrir. »Líkþrá« lýsir aftur á móti manni, sem rís á legginn
af sjálfsdáðum, liefir klifið þrítugan hamarinn og er nú
kominn upp á bergbrúnina, en þá kemur ættarfylgjan hans,
líkþráin, til skjalanna og hann steypir sér líka i sjóinn. —
»Vegamót« er lýsing á bóndamanninum, sem hefir húið
trútt að sínu, og búfræðingnum l)úlausa, sem er óánægð-
ur með alt, en gerir ekkert. Fastheldnin og ílysjungsskap-
urinn hiltast þar á krossgötum lífsins. Og — auðvitað
verður uppskafningurinn úti, hrapar niður í — Svörtuskál!
Þá er loks »()rlög« heldur veigalitil saga til sönnunar mál-
tækinu, að forlögunum l'resta má, en fyrir þau ekki kom-
ast. Ótrúlega nákvæmlega þykir mér t. d. skriðunni stefnt
á manninn, einmitt þegar hann tekur sig til að sýna íöstru
sinni gömlu þá ræktarsemi, að heimsækja hana.
Þá kemur loks ein saga »Sólhvörf«, sem ég met einkar
mikils, af því að það er sönn lýsing á ævi margrar kon-
unnar í hjúskapnum, konunnar, sem slítur sér upp til agna
á því að lialda við og halda saman lieimilinu, en fær ekki
neina óþökk, lúa og iðrunartár að launum, þegar hún er
loksins dáin.
»Strigastakkurinn!« Já — ójá. Sagan all-góð og vel lýst.
Fn ekki kann ég við þessa bábylju, að dauðs manns llík,
eins og slrigastakkurinn, stefni manni í opinn dauðann.
Þá kemur »Hetjan horfna«, sem hefði getað orðið hrein-