Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1931, Blaðsíða 15

IÐUNN
Aldahvörf.
9
frjáls vilji er til. Ab saana skapi sem þess kyns lífs-
skoðun vinnur hug og tiltrú manns, hlýtur hún að
spilla ýmsum kostum hans. Starfshvöt, framtak og á-
byrgðartLlfinning hlýtur að dofna. Vélgeng skoðun á
heimiinuim er því í insta eðli sínu alveg samkvæm
römmustu forlagctírú.
Næsta ályktun verður sú, að lifið slokni uiT) dauða
líkamans. Skoðun [less: styðst sérstaklega við kenning-
una um samhliða þróun sálar og líkama. Kenning þessi
ter á þá leið, að sálin — sé hún annars nokkur til —
hljóti að eiga í öllu samleið með efnum heilans og
breytingum þeirra. Telja margir læknar, að þetta megi
álykta af ýmsum athugunum, sem þeim eru kunnar.
En ef andinn rennur skeið sitt samhliða efninu, þá
shilst oss, að hann hafi ekki neitt sjálfstæði. Þegar
heilinn sundrast, þá hlýtur einnig sálin að farast.
Frægur enskur læknir, Sir Arthur Keith, hefir nýlega
hafdið þessu fast fram í deifum sínum. Lífinu má,
segir hann, líkja við logann á kveiknum. Kveikurinn
brennur út, og loginn slokknar jafnskjótt. Líkaminn
sundrast á sama hátt, og sálin deyr um leið. — Vél-
geng skoðun á tilveru vorri kastar oss beint í faðm
efnishijggjumiar. Hjá því verður ekki komist.
Efnishyggjumaður, samkvæmur sér í öllu, notar ávalt
aðstöðu sina til þess að afla þessa heims gæða og
njóta þeirra í fylsta mæli, án alls tillits ti'l annara.
Ávalt hlýtur hann þó að gæta þess vel, að eigi veröi
mönnum kunn í lifanda lífi sjálfselska hans og óhlut-
vendni. Síðan skiftir það engu máli, því eftir dauðann
eru engin siðaboð til. Þar eð andlegur heimur er sjón-
viila ein, þá hljóta líka siðgæðisiög öll að vera hé-
gilja. Að vísu geta þau komið að liði sem boð og bönn
í þjóðfélögum. Þau geta variö hneykslunum, en þau