Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1931, Side 36

30
íslenzk kirkja og trúarbrögð.
IÐUNN
nú er hann að breytast hér á landi. En ég segi: Þetta
er kiústindómurinn. Þetta eru höfuðeinkenni trúarbragöa
Vestuxlandaþjóða um mörg hundruð ára. Þetta er kenn-
ing, sem ekki hefir breyzt, heldur er hreint og beint að
líða undir lok. Það er hrein og bein hugtakafölsun að
nefna þá hugarstefnu, sem guðfræðinemar hafa mótast
af við háskóla íslands um síðustu áratugi, sama nafni
og ])essa voldugu kenningu, sem hefir drottnað yfir
miklum hluta mannkyns hátt á annað þúsund ár. Það
er hreinasta undantekning, ef nokkrum peirra dettur í
hug að boða það í fullri alvöru, að trú á friðþægingar-
dauða Jesú sé manninum nauðsynlegt skilyrði til sálu-
hjálpar.
III.
Það væri efni í langt og merkilegt rit að segja sögu
kristindómsins hér á landi, rekja áhrif hans á menningu
þjóðarinnar og síðan upplausn hans í lífi yxtgstu kyn-
slóðanna. Hingað heldur kristindómurinn innreið sína
á annan hátt en dæmii eru til með nokkurri annari þjóð.
Heiðinn einvaldur nýfæddrar þjóðar lögleiöir hann til
þess að koma í veg fyrir, að funbeitir æsingaseggir hins
nýja siðar sprengi þjóðina í tvo andstöðuflokka. Og
sennilega hefir engin kristin þjóð mótast jafnlítiö af
menningu kristindómsins og tslendingar. Ég geri ráð
fyrir því, að um undanfarnar aldir hafi menn alment
verið sannfærðir um sannindi þeirra kenninga, sem
kristindómuTinn flytur, og að helgisiði hans hafi menn
ekki rækt að eins fyrir siðasakir, heldur alment verið
sannfærðir um það, að iðkun þeirra væri þeim nauð-
synlegt skilyrði sáluhjálpar. En kenningarnar hafa aldrei
mótað lífsskoðun þeirra, draumalif þeirra og ímyndana,
eins og búast hefði mátt við. Islendingar áttu forna og