Kirkjuritið - 01.04.1951, Blaðsíða 16

106
KIRKJURITIÐ
váld yfir meðbrœðrum þeirra. Hún hefir gjört litlum hóp
kleift undir forystu voldugs manns að kúga alla hina.
Einræðisríkin á vorum dögum gætu ekki staðið nema
með fulltingi tækninnar.
Það er ekki tækninni að kenna, að svo hefir farið og
á ef til vill eftir að fara í enn stærri stíl. Það er mönn-
unum að kenna. Það er því ekki ófyrirsynju, að skarp-
skyggnustu leiðtogarnir nú á dögum taka að beina athygli
sinni að mönnunum. Ástandið í heiminum er auðsjáanlega
að verða mönnunum ofviða. Eða eins og einn hefir komizt
að orði: „Á tímum flugvélanna er mannshugurinn enn
mótaður af hjólbörunum.“
Og það, sem er enn verra. Við höfum síðustu öldina
smám saman misst traustið á manninum, hugsjónafyrir-
mynd mannsins — á veginum, sem honum ber að ganga-
Þegar Immanuel Kant fyrir meira en hálfri annarri öld
hóf kenninguna frægu um siðgæðisvitund mannsins, þd
benti hann á öruggt verðmæti, skýran boðskap um það,
hvernig mennirnir ættu að lifa. Og í byrjun okkai’
aldar gat einn af mestu andans mönnum Norðurlanda,
Harald Höffding, enn borið vitni um trú sína á það, er
varanlegt gildi hefir. En nú lifum við á mörkum þess, að
menn vísi öllu siðgæði norður og niður. Hér er ekki unnt
að lýsa öllum aðdragandanum að þessu. En á það skal
minna, að þessi stefna setur sverðið að rótum erfðamenn-
ingar okkar á Vesturlöndum, manngildinu sjálfu, persónu-
gildinu. Og þetta vantraust á mönnunum kemur átakan-
legast fram í lítilsvirðingu á mannslífunum. Tvær heims-
styrjaldir hafa ekki liðið svo hjá, að þeirra sjái engar
menjar, og gasklefamir í fangabúðunum eru í fersku
minni. Við finnum og skiljum angistina í spurningu há-
skólakennarans og Gyðingsins: „Hvað hefir komið fyúr
mannkynið, að mannlífið skuli vera orðið svo aumlegt,
að menn sjá ekki lengur, að meðbræðumir em persónur,
gæddar eilífðargildi, heldur telja þá sálarlaus kvikindi,
sem megi drepa eins og flugur?“