Kirkjuritið - 01.01.1966, Blaðsíða 32

26
KIRKJURITIÐ
krossfestinguna af Gyðingum einum og ilreifa lienni eittlivað
jafnar á allt mannkynið.
Ég lief enga „lausn“ á sekt mannkynsins í þessu leikriti, að-
eins einskonar atliugasemd og lireint ekki meira. Ég get ekki
liugsað mér sekt vera til, án þess að ranglætið komi þar einnig
við sögu. Og ranglætið er eins og sjálfur dauðinn að því leyti
sem það hefur í för með sér tvenna andstæða liagsmuni —-
sumir græða meira eða minna á því, aðrir dragast meira eða
minna saman. Þeir sem græða, annað hvort andlega eða verald-
lega, reyna að jafna metin með sektinni og þunga liennar. Eitt
„siðferðislegt“ lóð er tekið til þess að þyngja lijarta, sem annars
yrði of létt og hugleiðir með óró sitt eigið tiltölulega frelsi frá
refsingu ranglætisins, sökina fyrir það að liafa sloppið .. .
Fyrir um það bil ári skrifaði ég nokkrar hugleiðingar um
yfirheyrslurnar sem nú standa vfir í Frankfurt yfir nazískum
stríðsglæpamönnum, og þær voru gefnar út í Þýzkalandi og
víðar. Ég fékk mikinn póst frá Þýzkalandi sem svar við þessu,
og margir bréfritarar voru ofsareiðir, sumpart vegna þess, að
ég hafði spurt, livort endurvakning nazismans væri hugsanleg í
framtíðinni. En eftirtektarvert var það í mörgum bréfanna, að
þar kom fram gremja gagnvart þeirri liugmynd, að nazistarnir
og stjórnarfarið væri eittlivað skvlt þýzku þjóðinni. Yfirleitt
væri ég þarna að „koma óorði á“ Þýzkaland.
Ef sleppt er óviljandi gamansemi, finnst mér heimurinn yfir-
leitt og ])ó einkum Þjóðverjar eigi að horfast í augu við þessi
viðbrögð. Það er í rauninni þýðingarlaust að vera að segja
fólki, að það sé sekt. Engin þjóð fremur en einstaklingur gerir
neinum gagn með því að ganga um og berja sér á hrjóst. Ég
lield lireinskilningslega sagt, að innihaldslausar og ákafar á-
sakanir um almenna sekt geri ekki annað en auka á vonbrigði
Þjóðveria og livetja þá til að fara að keppa að einhverjum
„virðuleika“ með nýja, grenjandi hættulega ]) jóðerniskennd
að vopni. En svo getur aftur sektarvitundin orðið „siðferði“ í
sjálfri sér, sé lienni ekki opnuð ný leið til athafna, sé lienni
ekki snúið upp í ábyrgðarkennd. Sannleikurinn er því miður
sá, að í augum alltof margra er gyðingaútrýming Þjóðverja orð-
in eitt af aðgerðarleysisverkunum hans Orwells, viðburður, sem
kemur af sjálfu sér og er þessvegna óskiljanlegur.
En ef rannsaka ætti þessa þoku, sem livilir vfir mannlegri