Kirkjuritið - 01.12.1969, Blaðsíða 10

KIRKJURITIÐ
440
lýsir ]iví ekki frekar, lieldur viðbrögðum Jósefs. Hjá Lúkasi
er ekkert um þetta rætt í sjálfri fæðingarfrásögunni (Lúk.
2,1—20). Aftur á móti segir Lúkas hina fögru sögu um það?
þegar fæðing Jesú er boðuð. Guðfræðingar liafa mikið um
það rætt, hvort sú kenning, að Jesús liafi ekki átt mannlegan
föður, sé upprunaleg í kristnum erfðum. Tvennt er óliætt að
fullyrða. I fyrsta lagi, að liugmyndin kemur mjög snenuna
fram. 1 öðru lagi, að þrátt fyrir það má merkja, að stundum
liefur orðalagi verið breytt af afriturum í þeim tilgangi að
staðfesta þessa kenningu. T. d. eru til mjög forn Lúkasar-
liandrit, þar sem María er kölluð eiginkona, en ekki beit-
kona Jósefs (Lúk. 2,5). Stundum virðist afritarinn einmg
bafa viljað forðast að nota orðið „foreldrar“ um þau Jósef
og Maríu. En gerum nú ráð fyrir, að kenningin um getnað
Jesú án mannlegs föður sé upprunaleg, þá er samt sem áður
öruggt, að þessi kenning befur allt annan blæ og innihald en
þær sögur úr beiðinni goðfræði, sem helzt er jafnað til
skýringar á fæðingu Krists. Það kemur fyrir bæði í egypskum
og grískum fræðum, að konungar eru taldir synir einlivers af
guðunum. Heimspekingurinn Plato var líka einlivern tíma
álitinn sonur Apollós. En slík trú sem þessi svarar ekki til
liinnar kristnu trúar á faðerni Jesú, heldur til þjóðsagnanna
um það, að liuldumaður geti barn við mennskri konu. Það
er áreiðanle<;a ekkert slíkt sem vakir fvrir Lúkasi eða Matte-
a
usi lieldur liitt, að hinn lieilagi andi eða „kraftur bins liæzta
sé að liefja nýja sköpun með fæðingu Krists í lieiminn. Fæð-
ingin er m. ö. o. túlkuð af Matteusi og Lúkasi eins og skírnm
bjá Markúsi, þar sem andinn svífur yfir ánni Jórdan, eins og
bann í upphafi sveif yfir vötnunum (I. Mós. 1. kap.). E11
vatnið eða liafið var í vitund forn- og frumþjóða ímynd liulS
formlausa óskapnaðar. Hér er ástæða til að taka fram,
frásagnirnar um boðun Maríu og fæðingu Jesú tilbeyr3
þeim bókmenntagreinum, sem nefndar em helgisagnir eða
myþur. Helgisögnin er sú saga, sem fjallar meira eða minna
um yfiniáttiirlega hluti, en getur falið í sér sannsögulega11
kjarna. En mvþan er þess eðlis, að liún verður aldrei metin
á vog sagnfræðinnar, heldur er bún túlkun sanninda, sem
maðurinn skynjar með sinni trúrænu skynjun. I}að má þvl
ekki blanda sögunni um getnað og fæðingu Jesú saman v1^