Kirkjuritið - 01.12.1969, Blaðsíða 14

KIRKJURITIÐ
444
ir mörgum útgeislunum frá óendanlega fjarlægum Guði. Peii'
trúðu því ekki, að efnisheimurinn væri skapaður af Guði sjálf-
um, lieldur guðdómsveru á lægra stigi (Demiurgos). En neistí
guðdómseðlisins er fólginn í hverri mannssál, og frelsast ur
fangelsi efnisins, ef liún öðlast liina sönnu „gnósis“ þekking*1
eða innsæi.
Kristin kirkja varð fyrir miklurn áhrifum af gnóstíkuruiM)
en jafnframt lilaut hún að gjalda varhuga við því, að suniar
kenningar gnóstíkara um Guð og efnið næðu að útrýma hiuni
kristnu kenningu tun það, að Jesús hefði raunverulega koniið
fram í efnisheiminum sem hold (sarks). Margir gnóstískir ser-
trúarflokkar urðu til innan kirkjunnar, og ritverk, sem frl1
þeim eru sprottin, liafa verið að finnast allt til síðustu ára, t. d-
allmörg liandrit, sem voru grafin upp úr sandi suður í Egypt3-
landi árið 1946 (við Nag Hammadi). Meðal þeirra eru Sann-
leiksguðspjallið og Tómasar saga (Acta.) Gnóstísk-kristnu
menn hugsuðu sér, að Jesús hefði að vísu komið til jarðarinn-
ar, en liann liefði aldrei orðið maður, lieldur tekið á sig manns-
gervi. Það er orðalag gnóstískastefnunnar, sem skín í gegn hj11
Páli í Fil. 2, 6—11. Orðið „rán“ í 6. v. hefur þótt torskilið, e*1
það orð gat m. a. merkt eitthvað það, sem liverjiim maiiu1
þætti sjálfsagt að færa sér í nyt eða hagnast á. Textinn sýnU)
að Páll gerir ráð fyrir fortilveru, eins og Jóhannes, og segu';
að Kristur liafi afklæðst guðsmynd sinni. Með því er ekki sagh
að liann sé sama sem (ekval) liinn almáttugi skapari, liehhU
vera með hans ,,mynd“. En Kristur liafði ekki liug á að hag11"
ast á þeirri tign fyrir sjálfan sig. Hann hugsaði ekki um sjálfaI1
sig, lieldur tók á sig þjónsmynd. Það er vert að veita því ;lt'
hygli, að Páll segir ekki aðeins, að liann hafi tekið á sig manns-
mynd, lieldur þjónsmynd. Hann lítillækkar sig, er hlýðinn ab*
fram í dauða, en einmitt þess vegna er liann liátt upp liafu111
yfir allt, sem er til, og sérhvert kné skal beygja sig fyrir drot*"
invaldi hans.
1 staðinn fyrir það, sem gnóstíkarar liéldu fram, að KristiU
hjálpaði mönnunum með því að taka á sig mannlegt gervi Or
losa guðsneista mannsins i'ir viðjum efnisins, — þá er boð
skapur Páls fólginn í því, að Kristur gerist þjónn í efnisheu11"
inum, og í samfélagi við liann eigi mennirnir að vera iwe
sama hugarfari og hann.