Kirkjuritið - 01.12.1969, Qupperneq 12

442
KIRKJURITIÐ
e3a persónugerfinga. Það liefur á vorri öltl verið talað ui»
Fjallkonuna sem tákn Islands. Þegar farið verður að skriÞ1
um trúarbrögð tuttugustu aldar eftir þúsund ár, kynnu ein-
hverjir að draga þær ályktanir af íslenzkum ættjarðarkvseð-
um, að „Fjallkonan fríð“ liefði verið persóna, en ekki persónu-
gerfingur. Þannig eru einnig til í gyðinglegum bókmenntuin
ummæli, einkum í ljóðum, þar sem talað er um speki Guðs
sem eins konar guðlega veru við blið Guðs almáttugs. Sem
dæmi nefni ég Spekinnarbók (Speki Salómós 8, 3—4):
„Ættgöfgi á liún að Iirósa, þar sem bún lifir samb'fi við Guð
og drottinn alls elskar hana.
Því að bún er kunnug leyndardómum Guðs vitundar
og leggur ráðin á um verk hans.“
Þannig talar beimspekingurinn Fíló einnig um Logos. Fynr
lionum er Logos uppspretta allrar opinberunar Guðs, Logos er
nefndur frumgetinn sonur Guðs, fremstur englanna. Hann ef
frummynd mannsins, bin upprunalega mynd Guðs, sem niað-
urinn er skapaður eftir. Logos dvelur hjá Guði. Hann er fruin-
bugsjónin (smbr. Platóninga), liugsun Guðs, er út frá honu»i
streymir. Hann kemur fram fyrir Guð sem æðsti jirestu r, meðal-
gangari, ármaður (buggari). Logos er dýrð Guðs, og í man»'
inum er liann bin æðri skynsemi.
Þessi tvö dæmi nægja til að sýna, að Logos var í vitunð
margra ákveðin vera eða að minnsta kosti heimspekilegt bug'
tak með alveg ákveðnu innihahli. Og það þarf ekki annað eii
að renna augunum yfir formála Jóbannesarguðspjalls, bvað þa
allt guðspjallið, til að sjá að liöfundurinn notar mörg orð uin
Krist, sem áður liöfðu verið notuð um Logos, enda liefur þess
oft verið getið til, að bæði höfundur Jóliannesarguðspjalls °r
Páll postuli bafi verið kunnugir beimspekiritum Fílós. Sb'kt
er auðvitað erfitt að fullyrða, vegna þess, að svipaðar logos-
bugmyndir Iiafa verið til um öll Austurlönd, í stórum dráttuiU-
Og logos var bebbir ekki óþekkt liugtak í gyðinglegum fr
iini. Guð bafði skapað beiminn með orði sínu, og opinberamr
spámannanna voru orð drottins, og loks var sjálft lögniáb^
kallað orð. Gyðingar út um öll lönd notuðu gríska þýðing"
á Gamlatestamentinu, svokallaða sjötíumanna þýðingu (LXK)-
J