Kirkjuritið - 01.04.1973, Blaðsíða 91

v.sa|.!finu °9 virðisf eiga samsvörun
°9mál tilverunnar, sem skráð er
lupt f sálarlífi manna og langtum
Vpra en sálfrœðin hefir komizt.
Kr°sstákniS
a °Sstaknið er hið œðsta og útbreidd.
agQ takn kristinnar trúar. Það er not-
^ urn aHa kirkjuna með einhverjum
vit a ^e^ur svo verið eins lengi og
a verður. Það á alls staðar við,
sern trú er viðhöfð með lotningu.
^°sstáknið er boðun Krists, það
truariátning, bœn og blessun.
í °,SS,táknið er notað við skírnina
ö|| k""' merkingu og síðan við
sem kristins rnanns svo lengi
rnin ■ Qnn Sr ' t->essar' veröld. Það
ins n". °ss a hin mikilvœgu orð Drott-
mér' h'k' r8, .].1: ''Vili' einhver fyigia
Up ' pa atr|eiti hann sjálfum sér, taki
sem tr°SS S'nn 09 ^9' már”- Hvar
ma krossmarkið sést, kemur Kristur
nn' ' hug.Þannig er Kristur nálœg-
Ur K sem krossinn er.
ekk^001 ,Unclir i0^ 4- aldar þekktust
ig 1 sm'áaðir krossar eða róður, Tal-
jna ' Q orsök þess sé sú, að krossfest-
ferð 8nn ' ia9um sem aftökuað-
var k^0171 Sttir iDe'rri öld. Hins vegar
siqn' r°ssrnari<iá almennt viðhaft sem
tákn"^^ hiessun. Sú notkun kross-
kirk'SmS Sr 6Ín ai: eiztu helgisiðum
hófstUnnai 8kk' er vitað hvenœr hún
hann' Um ^00 skrifar Tertullian
skref'9 krosstaknið> „Við hvert
k°ntið°9*átmál' hvenœr sem inn er
klceðaw6 Q Ut 9en9ið, þegar menn
er k tara ' skó, þegar laugast
er kvefkT 6r að borði' i3egar liós
' Þegar lagzt er til svefns eða
sezt og við hvað, sem gert er, þrýst-
um vér merkinu á enni vor". Á öðrum
stað segir hann: ,,Þér mun borgið, ef
þú signir hvílu þína og sjálfan þig".
(Ad. Uxor. II, 5). Cyrillos kennir trú-
nemum sínum: „Gerum krossmark á
allt, á brauðið, sem vér borðum, á
bikarinn, sem vér bergjum. Gerum
það, er vér komum og förum, fyrir
svefninn, er vér leggjum oss, er vér
rísum á fœtur, er vér göngum og er
vér heilsumst".
Krysostomos segir í predikun (Hom.
54) „Fyrir krossinn fullgerist allt hjálp.
rœði vort. Hvert sinn, sem einhver
endurfœðist er krossinn þar, Hvert
sinn, sem maður er nœrður hinni
leyndardómsfullu fœðu, alls staðar
stendur þetta sigurtákn". Augustinus
ritar (Tract. 5): „Sé þetta merki ekki
gert á enni hins trúaða og vatnið,
sem hann á að endurfœðast í, verður
ekkert réttilega framkvœmt".
í messu er krossmerkisins fyrst getið
í gnostisku riti frá 2. öld. Rit, sem
nefnist Postulaboðin (frá 4. öld),
nefnir einnig krossmark í messu. Þar
segir, að biskup eigi að byrja sakra-
mentisbœnina með signingu.
Það elzta, sem vitað er um fram-
kvœmd signingarinnar er það, að
menn gerðu krossmark á enni sér með
þumalfingri hœgri handar. Síðar
gerðu menn einnig kross á brjóst sér
og munn. Á miðöldum tíðkaðisf og
við skírn að signa bœði augu og eyru,
og helzt það enn um hin fornkristnu
lönd. Séu sögð orð við signinguna,
eru það blessunar eða bœnarorð. Oft
fylgir henni þó orðlaust andvarp. Þeg-
ar signingin er gerð með orðum í
heyranda hljóði eru það orðin: í nafni
89