Kirkjuritið - 01.12.1976, Page 64

an eða með Guðs náð geta gert betur,
láti af henni og víki fyrir oss, því að
það er ekki skoðun mín, að öll þýzk
héruð verði að taka upp skipan vora
í Wittenberg. Enda hefur það aldrei
gerzt hingað til, að stiftin, klaustrin og
prestaköllin hafi í öllum greinum verið
eins. Það færi aftur á móti vel á því,
að í sérhverju stjórnarumdæmi væri
guðsþjónustan með sama hætti og að
nærliggjandi smábæir og þorp fylgdu
sama hætti og borgin. Það skal vera
frjálst og óátalið, ef önnur stjórnarhér-
uð fylgja sömu háttum eða bæta ein-
hverju við. i stuttu máli sagt, þá setj-
um vér ekki slíka skipan vegna þeirra,
sem þegar eru kristnir, því að þeir
þarfnast ekki slíks, þar sem menn lifa
ekki þess vegna, heldur viðhelzt slíkt
vor vegna, sem ekki erum enn þá
kristnir, svo að það geri oss kristna.
Guðsþjónusta þeirra er í andanum. En
slíka skipan verður að hafa vegna
þeirra, sem eiga eftir að verða kristnir
eða styrkjast. Þessu er á sama hátt
farið og þegar kristinn maður þarfn-
ast ekki skírnarinnar, orðsins og altar-
issakramentisins sem kristinn, því að
hann hefur þetta allt, heldur þarfnast
hann þess sem syndari. En fyrst og
fremst verður þetta að vera vegna
hinna vankunnandi (eynfeltigen) og
hinna ungu, sem eiga og verða dag-
lega að umgangast ritninguna og Guðs
orð og alast upp í því, svo að þeir
venjist ritningunni, verði færir og vel
að sér í henni til þess að vernda trú
sína og til þess að með tímanum fræða
aðra og hjálpa til við að auka ríki
Krists. Vegna þessa verða menn að
lesa, syngja, predika, skrifa og semja,
og þar sem það væri til hjálpar eða
nauðsynlegt, þá myndi ég auk þess
láta hringja með öllum klukkum, blása
með öllum orgelpípum og láta allt
hljóma, sem hljómað gæti. En guðs-
þjónustur páfans eru forkastanlegar,
vegna þess að þær gera lögmál, verk
og verðleikaþjónustu úr þessu öllu
saman. Þar með hafa þær (guðsþjón-
ustur páfans) undirokað trúna og ekki
beinzt að hinum ungu og óupplýstu til
þess að æfa þá í ritningunni og Guðs
orði, heldur eru þær staðnaðar og
halda fast við þetta eins og það væri
nauðsynlegt til sáluhjálpar. Þetta er
frá djöflinum. Þannig hafa kirkjufeð-
urnir ekki skipað eða sett.
Til eru þrenns konar guðsþjónustur
og messur. í fyrsta lagi er hin latneska,
sem vér höfum áður sent frá oss og
heitir Formula Missae (A. D. 1523). Þá
guðsþjónustuskipan vil ég ekki nema
úr gildi eða henni breyta, heldur eins
og vér höfum hingað til haldið hana
hér hjá oss, þá skal vera frjálst að
nota hana, þar sem og þegar oss
sýnist eða ástæða rekur til þess. Af
þessum ástæðum vil ég ekki á nokk-
urn hátt láta latínuna hverfa úr guðs-
þjónustunni, því að ég ber hina ungu
fyrir brjósti. Ef það stæði í mínu valdi
og grískan og hebreskan væri oss eins
töm og latínan og hefðu þær eins mik'
ið af fínni tónlist og söng og latínan,
þá ættu menn að halda, syngja og
lesa sinn hvern sunnudaginn guðs-
þjónustur á þýzku, latínu, grísku og
hebresku. Ég fylgi ekki þeim, sem að-
eins vilja halda sér að einni tungu og
fyrirlíta aðrar, því að ég vil gjarnan
ala upp unga sem eldri, sem gsetu
verið Kristi til gagns í framandi lönd-
um og talað þar við fólkið, svo að
302