Sjómannadagsblaðið - 03.06.1962, Blaðsíða 26

Merkisberar félaganna tóku sér
stöðu í röðum sitt hvoru megin við
styttuna og sömuleiðis þeir sem báru
íslenzku fánana. Af þessu öllu varð
mikil fánaborg og glampaði á fán-
ana í sólskininu, hátt yfir mann-
fjöldann.
Þeir sem göngunni stjórnuðu sáu
um að engin þröng myndaðist er
skrúðgangan kom að styttunni. Þátt-
takendurnir í skrúðgöngunni skip-
uðu sér er þangað kom í reglulegar
raðir, og fór allt svo skipulega fram
að hvergi bar útaf.
Svo heppilega vildi til, að norðan-
storminn hafði lægt, meðan á göng-
unni stóð, og var blíðalogn á Skóla-
vörðuhæðinni meðan hátíðahöldin
fóru þar fram.
Við Leifsstyttuna fór fyrst fram
minningarathöfn. A leiði einu í Foss-
vogskirkjugarði er trékross, sem á
er letrað: Óþekkti sjómaðurinn 1933.
Þama er grafinn ókunnur sjómað-
ur, sem talinn er vera einn af áhöfn
togarans Skúla fógeta, er fórst 1933.
Þessi óþekkti sjómaður var jarðsung-
inn af Sr. Arna Sigurðssyni 27. maí
sama ár. Ræða sú sem presturinn
flutti við þetta tækifæri var sér-
prentuð og gefin út af Sjómanna-
félagi Reykjavíkur. I ræðunni kom
fyrst fram hugmyndin um að heiðra
minningu óþekkta sjómannsins með
svipuðum hætti og aðrar þjóðir
heiðra minningu „óþekkta her-
mannsins“.
Fulltrúaráð Sjómannadagsins
ákvað að heiðra minningu þessa
óþekkta sjómanns, sem sameiginlegt
tákn látinna sjómanna. Um leið og
athöfnin við Leifsstyttuna hófst var
lítil telpa, Helga dóttir formanns Sjó-
mannadagsráðs, látin leggja fagran
blómsveig á leiðið. Tilkynnt var með
trumbuslagi að látinna sjómanna
yrði minnst með einnar mínútu þögn
um allt land og sjómennimir létu
fána sína drjúpa, meðan á þögninni
stóð.
Á þessum fyrsta Sjómannadegi var
það siglingamálaráðherra, Skúli
Guðmundsson atvinnumálaráðherra,
sem minntist látinna sjómanna jafn-
framt því sem hann flutti aðalræð-
una á þessari útisamkomu. En fyrir
Sjómannadaginn hafði Fulltrúaráð
Sjómannadagsins skrifað prestunum
bréf og beðið þá að minnast sjó-
manna í ræðum sínum þennan dag.
Á eftir þögninni söng söngsveit sjó-
manna „þrútið var loft“, þótti það
vel til fallið að velja þetta kvæði til
söngs, kvæðið um þjóðhetjuna og
framfaramanninn sem sökk í hafið
með brúði sína, um leið og minnst er
þeirra manna, er látið hafa lífið í
baráttunni fyrir bættum högum þjóð
arinnar.
Að minningarathöfninni lokinni,
steig Ólafur Thors í ræðustólinn sem
fulltrúi útgerðarmanna og afhenti
Sjómannadagssamtökunum bikarinn
fagra frá Félagi íslenzkra botnvörpu-
skipaeigenda, með nokkrum velvöld-
um orðum til Sjómannastéttarinnar.
Hann sagði að sjómaðurinn berðist
ekki eingöngu fyrir sinni eigin af-
komu, heldur legði hann grundvöll-
inn að afkomu margra annarra. Fyr-
ir þrennt hefðu íslenzkir sjómenn
öðlast viðurkenningu og vináttu al-
þjóðar, vegna nauðsynjar þjóðarinn-
ar á starfinu, vegna áhættu starfsins
og fyrir hinn frábæra dugnað.
Að lokum gat ræðurmaður þess,
að forstöðumenn Sjómannadagsins
hefðu ákveðið að nota grip þennan í
verðlaun fyrir björgunarsund. Væri
því vel tekið, því aldrei væri sjómað-
urinn meiri, en þegar hann legði líf
sitt í hættu til að bjarga öðrum.
Skúli Guðmundsson avinnumála-
ráðherra flutti þarna aðalræðuna.
Var það snjallt erindi um sjómann-
inn og baráttu hans fyrir þjóðina alla
bæði fyrr og síðar og hvernig störf
íslenzkra sjómanna og bænda hefðu
verið saman slungin frá fyrstu tíð.
Hann talaði um Sjómannadaginn sem
nú væri hátíðlega haldinn í fyrsta
skifti. Honum fannst það eigi von-
um fyrr, að einni dagstund væri sér-
staklega varið til að minnast sjó-
manna svo þjóðnýt sem störf þeirra
væru. Honum fannst þá ranglæti
framið, ef þeim mönnum er þrengri
stakkur skorinn eða málsverður
þeirra minni gerður heldur en ann-
arra stétta í landinu, sem hafa
áreynsluminni og áhættuminni störf-
um að gegna. Hér þarf að standa á
verði. I ræðu sína tók hann upp
erindi úr kvæði Einars Benedikts-
sonar, Útsær, og dróg af því sam-
líkingar úr lífi sjómanna.
Að ræðu ráðherra lokinni var
leikið Ó, guð vars lands, og þar með
var athöfninni við Leifsstyttuna lok-
ið.
Dreifðist nú mannfjöldinn og hélt
í áttina til hafnarinnar þar sem róðra
og sundkeppni sjómanna átti að fara
fram.
Við höfnina var eins fagurt um að
litazt, sem frekast varð á kosið.
Glaða sólskin og dálítill andvari.
Varð brátt órofin mannþröng við
höfnina, þar sem íþróttakeppnin fór
fram, og þrengdu menn sér allsstaðar
þar sem einhver von var að geta séð
það sem þar var að gerast.
I stakkasundi voru skráðir 9 menn
til keppni. Sigurvegari í þessu sundi
varð Jóhann Guðmundsson b. v.
Hilmi, á 2 mín 59,7 sek. Annar varð
Vigfús Sigurjónsson b. v. Garðari, á
3 mín. 1,4 sek. og þriðji Loftur Júlí-
usson b. v. Baldri á 3 mín 4,5 sek.
Allt voru þetta ungir piltar.
I kappróðrinum tóku þátt 11
skipshafnir. Hlutskarpastir urðu
skipverjar á bv. Hilmi á 3 mín 58,3
sek. Næstir urðu skipverjar af Agli
Skallagrímssyni á 4 mín. 1,1 sek.
Seinast var svo keppt í knatt-
spyrnu og reipdrætti á íþróttavell-
inum og áttust þar við Hafnfirðingar
og Reykvíkingar í báðum liðunum.
Eins og svo oft, urðu miklar svifting-
ar í reiptoginu, en Reykvíkingar
báru sigur af hólmi.
Síðasti þáttur Sjómannadagshá-
tíðahaldanna var sjómannafagnaður
að Hótel Borg. Var þar eins fjöl-
mennt og húsrúm frekast leyfði. For-
maður Sjómannadagsráðs setti hófið
en Kristján Bergsson forseti Fiski-
félags íslands stýrði samsætinu og
kynnti ræðumenn fyrir hlustendum
en öllu var útvarpað sem þarna fór
fram. Fulltrúi fyrir hverja starfs-
grein sjómannastéttarinnar flutti
þarna stutt ávarp. Sigurjón Einars-
son mælti fyrir hönd skipstjóra,
Júlíus Kr. Ólafsson fyrir vélstjóra,
Óskar Jónsson fyrir Sjómannafélag
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar,
Grímur Þorkelsson fyrir stýrimenn,
Halldór Jónsson fyrir loftskeyta-
Framhald á bls. 49.
32 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ