Sjómannadagsblaðið - 03.06.1962, Blaðsíða 68

Seglum þöndum sigldi á slóð.
Svam að ströndum veiði góð,
síli, bröndur, seiði, kóð,
svo á höndum einum stóð.
í mansöng annarrar rímu lýsir
Magnús hafinu með þessum hætti:
Liggur blár í logni sær,
lítill gári steina þvær,
úfin bára byrðing slær,
boðinn hár til skýja nær.
Oft í hári hangir fjör,
hóti fári bylgjan ör,
skýzt á árum skriðfrár knörr
skers og báru milli að vör.
Gullnum bárum glitrar sær,
gullnum márinn vængjum slær.
Gullinhár er glóey hlær,
gullnum árum húskarl rær.
Söknuð blandast sveita ró,
sjómenn stranda þráin dró.
Fimm á landi, sjö í sjó —
svo ber andinn kra'p'pan skó.
Um þessar mundir mun Magnús
hafa ort ferskeytlu um hafið:
Syngur klóin, kveður röng,
kyngisjóar heyja þing,
klingir glóhærð kólguþröng
kring um mjóan súðbyrðing.
Árið 1927 byrjaði Magnús á kvæð-
inu um Stjána bláa, en lauk því ekki
fyrr en árið 1935. I árslokin kom
það fyrst á prent í Eimreiðinni. Þetta
er mesta snilldarkvæði, og á naum-
ast sinn líka. I fyrri hlutanum eru
þessar vísur:
Sunnanrok og austanátt
eldu við hann silfur grátt.
Þá var Stjána dillað dátt,
dansi skeið um hafið blátt.
Sló af lagi sérhvern sjó,
sat við stýri, kvað og hló,
upp í hleypti, undan sló,
eftir gaf og strengdi kló.
Hann var alinn upp við sjó,
ungan dreymdi um skip og sjó,
stundaði alla ævi sjó,
aldurhniginn fórst í sjó.
En siglingarlýsingin í seinni kafl-
anum mun vera einhver glæsileg-
asta lýsing á siglingu í íslenzkum
bókmenntum. Það var ekki tilviljun
að hann valdi þeim kafla bragarhátt
Kolbeinseyjarvísna, þess mikla sigl-
ingabrags. Með þessum vísum hefst
seinni hlutinn:
Stjáni blái bjóst til ferðar.
Bundin skeið í lending flaut.
Sjómenn spáðu öllu illu.
Yzt á Valhúsgrunni braut.
Kólgubólginn klakkabakki
kryppu upp við hafsbrún skaut.
Stjáni setti stút að vörum,
stundi létt og grönum brá,
stakk í vasann, strauk úr skeggi,
steig á skip og ýtti frá,
hjaraði stýri, strengdi klóna,
stefndi undir Skagatá.
Æsivindur lotulangur
löðri siglum hærra blés.
Söng í reipum. Sauð á keipum.
Sá í grænan vegg til hlés.
Stjáni blán strengdi klóna,
stýrði fyrir Keilisnes.
Sáu þeir á Suðurnesjum
segli búinn, lítinn knörr
yfir bratta bylgjuhryggi
bruna hratt, sem flygi ör
— siglt var hátt, og siglt var mikinn —-
sögðust kenna Stjána för.
Vindur hækkar. Hrönnin stækkar.
Hrimgrátt særok felur grund.
Brotsjór rís til beggja handa.
Brimi lokast vik og sund.
Stjáni blái strengdi klóna,
stýrði beint á drottins fund.
Árið 1939 boðaði Sjómannadags-
ráð til samkeppni um sjómannasöng.
Þá sendi Magnús Hrafnistumenn
nafnlaust til dómnefndarinnar. Sig-
urður Nordal prófessor átti sæti í
nefndinni. Þóttist hann þekkja ein-
kenni Magnúsar á kvæðinu og
hringdi til hans og gekkst hann við
því. Það fekk fyrstu verðlaun og
hefur æ síðan verið sungið á sjó-
mannadaginn undir verðlaunalagi
Emil Thoroddsens tónskálds. En
Ingi T. Lárusson hefur líka gert fal-
legt lag við kvæðið. Á bls. 70—71
er kvæðið í handriti höfundar.
Kristján Sveinsson (Stjáni blái).
Sjómannakvæði Magnúsar hafa
orðið mjög vinsæl. Eg hygg að það
stafi af því, að þar hittir hann þann
tón, sem sjómenn skilja, og lýsir
sjónum og sjómannslífinu eins og
brugðið væri upp mynd af því. Hann
var frá barnæsku bundinn hafinu
traustum böndum, þó sjómennska
hans yrði ekki langvarandi, því —
eins og hann sagði:
Út við yztu sundin
— ást til hafsins felldi —
undi lengstum einn,
leik og leiðslu bttndinn.
74 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ