Sjómannadagsblaðið - 03.06.1962, Síða 73

Rekaviður á þilfari á Oddi. — Ljósm. Gísli Ólafsson.
nokkuð eins og oftast vill verða á
þessum slóðum. Þótt sólskin væri,
varð aldrei heitara um hádegið en
3—5°, og flestar nætur gránaði í
sjó niður, ög oft komu hríðarél á
daginn. En þetta gerði okkur ekki
hið minnsta. Veðuraðstæður til að
skipa fram timbrinu voru hinar
beztu. Enda var nú unnið órauðlega
að því að ferma skipið. Viðurinn var
tekinn norðan á eynni í víkunum
vestur frá Austurríki, Haugaströnd,
Rostungsvík. Viðarvík, Tjaldavík
og hvað þær heita allar saman. í
öllum þessum víkum eru miklar
hrannir rekaviðar, gamals og nýs.
Þó var furðulítið um alveg nýjan
við að þessu sinni. Miklu mestur var
viðurinn þó í Viðarvík einkum forn-
viður. Þar rís hár kambur upp frá
sjónum að mestu hlaðinn úr göml-
um rekavið, og uppi á kambinum
er fjaran alþakin gömlu timbri og
nýju. En ýmislegt fleira rekur á
fjörur Jan Mayen. Krökkt var af
netakúlum, lóðabelgjum og ýmsu
braki frá skipum. Einnig fundum
við nokkur flöskuskeyti. Er ekki
grunlaust um að ýmislegt fágætt
mætti finna á fjörum þar, ef vel væri
kannaður allur reki, gamall og nýr.
Ekki var spurt um vinnutíma
þessa daga. Venjulega var farið á
fætur á fimmta tímanum og unnið
langt fram á kvöld. Var sjaldan
sofið meira en 4—5 stundir. Mátti
þá sjá handtök, hörð og snör bæði
þeirra, sem í landi unnu, og skips-
manna, sem tóku á móti viðnum á
skipsfjöl og hlóðu í lestina. Gengu
þar allir ótrauðir að verki, og hefi
ég ekki annars staðar séð vasklegri
vinnubrögð. Vindur skipsins gengu
án afláts með hávaða og braki og
skipið skalf við átökin, þegar inn
voru hífð stórtré, óslitin röð timbur-
stokka flaut í sjónum frá morgni til
kvölds. En uppi á landi voru trén
losuð úr hrúgum, velt og dregin nið-
ur að flæðarmáli, og var það hið erf-
iðasta verk. Engin hvíld eða hlé varð
á vinnunni, nema stuttir matmáls-
tímar og stundirnar, þegar skipið
flutti sig milli víkanna.
Eg notaði tímann dyggilega til að
skoða mig um á eynni sunnan- og
vestanverðri. Aldrei þorði ég þó að
fara verulega langt frá vinnuflokkn-
um, því að ég hafði þegar séð hversu
fljótt getur skipt um veður, og mig
fýsti ekki aftur að verða eftir í landi.
En ýmislegt var að sjá og skoða, þótt
ekki væri um langferðir að ræða,
og oft gekk ég yfir þvera háslétt-
una, og einn daginn yfir í vestur-
enda Rekavíkur, sem óveðrið tálm-
aði okkur að skoða áður. Ýmsar eru
þarna minjar mannaferða. I Rost-
ungsvíkinni t. d. er reistur trékross
mikill á dálítilli hæð, sem HoIIend-
jngahæð heitir. En þar eru legstaðir
nokkurra Hollendinga, sem létu líf-
ið af skorti og skyrbjúgi, er þeir
höfðu þar vetursetu veturinn 1633—
34. En um þær mundir höfðu Hol-
lendingar hvalveiðistöð á Jan May-
en, og má sjá leifar hennar í Rost-
ungsvík. Þar hefir einnig verið reist
minningartafla um hina látnu menn.
I Rostungsvík er skýli fyrir skip-
brotsmenn reist á stríðsárunum. En
víða eru minjar á eynni um hersetu
Norðmanna og Ameríkana á styrj-
aldarárunum, en þá var þar her-
flokkur, sem veita skyldi Þjóðverj-
um viðtöku, ef þeir reyndu að koma
þar upp bækistöðvum. Til átaka kom
þó ekki.
Víða eru veiðimanna kofar. En á
fyrstu tugum aldarinnar stunduðu
Norðmenn mjög refaveiðar á Jan
Mayen, unz þar kom, að útlit var
fyrir að refnum yrði eytt. En nú er
öll náttúra eyjarinnar lifandi og
dauð, alfriðuð með þeim undantekn-
ingum, sem veðurstöðvarmönnunum
eru leyfðar, og fyrr var getið. Veiði-
mannakofar þessiír eru gerðir úr
rekaviðarbjálkum, og eru tæplega
manngengir. Dyr eru svo lágar að
skríða verður inn um þær. I þeim
er bálkur til að liggja á og lítil eld-
stó, og þá er gólfrýmið upp tekið.
Hefir þr verið daufleg vist, en marg-
ir sóttu þó eftir henni eins og heim-
skautaveiðunum yfirleitt.
Þótt kalt væri í veðri var furðu-
legt að sjá hversu hinn strjálvaxni
gróður flýtti sér á legg. Þegar við
fórum frá eynni voru jöklasóleyjar
steinbrjótar og fleiri heimskauts-
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 79