Sjómannadagsblaðið - 01.06.1997, Blaðsíða 16

16
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Minning
Pétur Sigurðsson
Það var á fyrstu dögum sumars 1960.
Ms. Gullfoss leið út úr hafnarmynni
Reykjavíkurhafnar, hafnsögumaðurinn
yfirgaf skipið og var þá ferðinni heitið
til reglubundinna viðkomustaða Gull-
foss, Leith og Kaupmannahafnar. Hann
var kominn um borð 12. þingmaður
Reykvíkinga, Pétur Sigurðsson sem 3.
stýrimaður, en hann hafði verið stýri-
maður á Gullfossi áður en hann settist á
Alþingi í fyrsta sinn.
„Strákar, komið þið með mér fram á
þilfar, við skulum klára að sjóbúa þar,
það er leiðindasjólag hér fyrir utan.“ Ég
hafði ekki verið á mörgum kaupskipum,
en nokkuð var það mismunandi hvernig
stýrimenn stjórnuðu vinnu, hvað þá
heldur með þátttöku, en Pétur var ekki
síðri þeim sem fyrir voru um borð. Við
vorum 14 um borð í Gullfossi sem töld-
umst til háseta. Ég hafði byrjað um ára-
mótin 1959-60 og eins og nærri má geta
voru umræðurnar í messanum fjörugar
og kjarnyrtar, fékk þar hver sitt sem
hann átti, tæpitungulaust. Þeir höfðu oft
nefnt það í messanum að drengur góður
kæmi sem 3. stýrimaður þá Alþingi lyki
störfum. Ég þurfti ekki langan tíma til
að sannfærast.
1960 var Pétur kjörinn ritari Sjó-
mannafélags Reykjavíkur og 1962 var
hann kjörinn formaður Sjómannadags-
ráðs, og nú fóru verkefnin að hlaðast á
hann, enda ekki mörg sumrin eða til
1963 sem tími gafst til farmennskunnar.
Pétur var afkastamikill formaður sjó-
mannasamtakanna hvar stjórnarmenn
studdu heilshugar við bakið á honum á
tímum mikillar uppbyggingar DAS og
að öðrum meðstjórnarmönnum Péturs
ólöstuðum var Guðmundur heitinn
Oddsson hinn sterki bakhjarl sem sá um
fjármál samtakanna.
Sumarið 1969 mættu nokkrir félagar
frá stéttarsamtökum sjómanna í Reykja-
vík og Hafnarfirði austur í Hraunkot í
Grímsnesi þar sem sjómannasamtökin
höfðu keypt 740 ha. jörð. Tvo íbúðar-
skála sænsku verktakanna sem byggðu
Sundahöfn keyptu samtökin og fluttu
austur, en fyrirhugað var að starfrækja
sumardvalarheimili fyrir börn sjó-
manna. Allt sumarið var um hverja helgi
fjölmenni sjálfboðaliða og voru allir til-
búnir að vinna með Pétri að lagfæringu
húsanna. Að ári var barnaheimilið opn-
Fæddur l.júlí 1928 —
Dáinn 15. desember 1996
að og naut mikilla vinsælda. Pétur var rit-
ari Sjómannafélags Reykjavíkur þegar ég
var kjörinn í stjóm félagsins sem gjald-
keri og gerðist starfsmaður félagsins
1972. A ýmsu hafði gengið í verkalýðs-
pólitíkinni á undan og eftir að Pétur tók
sæti í stjórn Sjómannafélagsins, en kratar
höfðu ráðið þar ríkjum um áratugaskeið.
Samstarf innan stjómar Sjómannafélags-
ins var sérstakt. Pétur naut þar mikils
trausts, enda ávallt heill í samstarfi, úr-
ræðagóður og tók fullt tillit til skoðana
annarra. Pétur var í stjórn Sjómannafélags
Reykjavíkur frá 1960 til 1994, lengst af
sem ritari. Pétur sat fjölda þinga Alþýðu-
sambandsins og Sjómannasambandsins
sem fulltrúi Sjómannafélagsins. Oft voru
hörkuátök um menn og málefni á þessum
þingum hvar Pétur var þá í eldlínunni. Ég
minnist orða Péturs þegar við sem oftar
ræddum um málefni aldraðra, hvar hann
gat þess að þá hann tók við formennsku í
Sjómannadagsráði 1960 hefði hugur hans
aldrei hvarflað að þessum málaflokki.
Þegar blöstu vandamálin við og menn átt-
uðu sig betur á þeirri ferð brautryðjenda
sjómannasamtakanna sem hafin var til að
hlúa að öldruðum sjómönnum, sem voru
komnir í land „langt um aldur fram vegna
erfiðis og vosbúðar í sjómannsstarfinu,"
eins og segir í samþykkt á fundi Sjó-
mannadagsráðs þá ákveðið var að byggja
Hrafnistu. Og nú lögðust menn á eitt und-
ir forystu Péturs, byggðar þrjár vist- og
hjúkrunarálmur við Hrafnistu í Reykja-
vík, orlofshús sjómanna í Hraunkoti, þá
félagsheimili og sundlaug og hjónaíbúðir
við Jökulgrunn. Öllum sem til þekkja ber
saman um einstakan dugnað Péturs við
uppbyggingu Hrafnistu í Hafnarfirði, en
fyrsta skóflustungan að þeirri byggingu
var tekin 1974 og á þeim tíma mörkuð
ný, framfarasinnuð stefna í málefnum
aldraðra á Islandi. Þar sem væri fyrir
aldraða: vistheimili, hjúkrunarheimili,
þjónustumiðstöð með vinnu- og tóm-
stundaaðstöðu, bókasafn og kennsla,
dagvistun, skammtímadvöl, göngudeild
með endurhæfingu, fæðissendingar
heim til aldraðra, rannsóknaraðstaða á
öldrunarsjúkdómum og félagslegum
vandamálum aldraðra, aðstoð við
heimadvöl í sérhönnuðum íbúðum fyrir
aldraða og öryrkja á lóð Hrafnistu. Há-
leit voru markmiðin, en flest náðu þau
fram að ganga.
Nýbygging Hrafnistu í Hafnarfirði
var vígð á Sjómannadaginn 1977 og
hjúkrunarálma tekin í notkun 1982, þá
verndaðar þjónustufbúðir fyrir aldraða
byggðar við Hrafnistu í Hafnarfirði, við
Boðahlein og Naustahlein og síðar við
Jökulgrunn, Hrafnistu í Reykjavík. Fjöl-
mörg mál flutti Pétur á Alþingi, meðal
annars um öryggismál sjómanna. Ber
hæst framgöngu hans í lagasetningu um
tilkynningaskyldu íslenskra skipa.
Of langt mál yrði hér upp tekið ef allt
það sem gert var væri tínt til við leiðar-
lok góðs vinar og félaga. I miklum
sviptingum hraða og framfara á yfir
þriggja áratuga formannsferli Péturs
hefur margt áunnist sem skráð verður á
spjöld sögu Sjómannasamtakanna. En
oft vill það verða svo að miklum tíma
hefur þá verið fómað sem hvað mest
bitnar á fjölskyldunni og þess þá sjaldn-
ast getið. Ég hitti Pétur nokkm fyrir and-
látið. Hann var þá orðinn vistmaður á
sjúkradeild Hrafnistu í Hafnarfirði, hvar
hugur hans var nokkuð á reiki, en samt
miklar bollaleggingar um í hvaða sjávar-
plássi við ættum að byggja næstu Hrafn-
istu. Slagorð byggingarátaksins var
klárt: „Lát engan líta smáum augum á
elli þína.“
Að leiðarlokum vil ég fyrir hönd Sjó-
mannadagsins í Reykjavík og Hafnar-
firði þakka Pétri Sigurðssyni fyrir góða
samfylgd í liðugum byr samstarfsins og
votta ástvinum hans samúð.
Guðmundur Hallvarðsson
alþingismaður og formaður
Sjómannadagsráðs