Sjómannadagsblaðið - 01.06.1997, Blaðsíða 65

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
65
„Vistin um borð í ítölsku
togurunum var ágæt“
Viðtal við Ólaf Tryggvason matsvein sem hér segir meðal annars frá
árásinni á Súðina og siglingum sínum á stríðsárunum
s
g er fæddur að Norðurstíg 3 í
Reykjavík þann 28. mars
1912,“ segir Ólafur. „Foreldrar
mínir voru þau Jónína Guðjónsdóttir
ættuð úr Arnessýslu og var
stofustúlka eins og gerðist í þá daga
eftir að hún fyrst kom til Reykjavíkur.
En svo réði hún sig sem skipsþerna á
norskt skip og þar kynntist hún föður
mínum, sem var brytinn um borð í
skipinu. En þau kynni leiddu samt
ekki til neins meira. Síðar sigldi hún á
dönskum skipum sem sigldu til Amer-
íku og víðar og í heimsstyrjöldinni
fyrri var hún í siglingum á norsku
skipi. Fyrir frammistöðu sína þar fékk
hún orðu fyrir dugnað og æðruleysi.
Síðar kynntist hún svo eins og gengur
ungum manni sem hún giftist og eign-
aðist með honum syni. Aður hafði
hún þó dvalið í tvö ár í Bandaríkjun-
um með öðrum manni sem hún kynnt-
ist þar.
I fjarveru móður minnar ólst ég
upp hjá móðursystur minni, Sigríði
Guðjónsdóttur og hennar manni,
Guðmundi Guðjónssyni vélstjóra. I
Reykjavík ólst ég upp og var eitt sum-
ar í sveit um fermingaraldurinn. En
þegar ég kom til Reykjavíkur að nýju
greip mig óstjórnleg löngun til þess
að komast um borð í eitthvert far-
þegaskip. Móðir mín var vel kynnt á
skipunum og skrifaði meðmælabréf
handa mér, sem kom að góðu haldi.
Móðursystir mín tók einnig vel undir
þetta og fór að stjá með bréfið og
ræddi við bryta á ýmsum helstu skip-
um hér. Þetta bar þann árangur að ég
var ráðinn um borð í Goðafoss 1927.
Þar var ég í tvö ár sem káetugutti sem
þjónustaði farþegana, og er í sjálfu sér
fátt frá þeim árum að segja annað en
það að auðvitað var það stórkostleg
upplifun fyrir ungan dreng að koma
til fjarlægra landa og sjá þessar miklu
borgir. Einkum er mér það minnis-
Ólafur Tryggvason: „Það furðulega
var að allan túnann hélt ég á könn-
unni og þaðfór ekki úr henni dropi! “
(Ljósm. Sjómdsbl. AM)
stætt þegar ég kom í Hagenbeck-
dýragarðinn í Hamborg, en hann var
frægur um víða veröld. Þá voru “rút-
síbanar” í garðinum sem ég fór vitan-
lega í og ekki minnkaði það hrifning-
una. Þá var ég svo heppinn að allt frá
byrjun fann ég varla til sjóveiki. En
vinnutíminn var afar langur, því auk
þess að þjónusta farþegana þurfti ég
að sendast fyrir búrmanninn og kokk-
inn niður í kjallara eftir vörum, svo ég
var á eilífum þönum. Þá var ég látinn
hjálpa þemunni við að hreinsa klef-
ana. Ég fór á fætur klukkan sjö á
morgnana og vann allt til miðnættis."
Kennslan var í því fólgin að
fylgjast með kokkunum
„En 1929 skipti ég um skiprúm og
fór um borð í gömlu Esju sem síðar
var seld til Suður-Ameríku. Þar varð
ég aðstoðarkokkur, þótt ég hefði enga
kennslu hlotið í matreiðslu nema þá
að fylgjast með kokkunum á Goða-
fossi. En það var líka talsverð fræðsla.
Ekki man ég hve lengi ég var um borð
í Esju en þegar ég fór þaðan minnir
mig að ég hafi ráðið mig sem hjálpar-
kokk um borð í borð í togara, gamlan
kláf. Þar líkaði mér ekki vistin svo ég
sagði upp og réði mig sem hjálpar-
kokk um borð í annan togara,
Tryggva gamla. Þar var ég fáeina
mánuði en réð mig þá á gamla Selfoss
og nú sem fullgildur kokkur. Eftir það
var ég ráðinn matsveinn á Dettifoss
og fékk aðstoðarkokk, enda var skip-
ið um 1500 smálestir. í þá daga var
hér ekki neinn matsveinaskóli —
nema reynslan. En á grundvelli
reynslunar fékk maður að taka próf og
það gerði ég. Prófið var haldið í
gamla Stýrimannaskólanum og próf-
dómarinn var danskur matreiðslu-
maður. Við vorum fjórir eða sex sem
þreyttum prófið og ég stóðst það og
fékk mitt skírteini. Þetta mun hafa
verið árið 1933.
Við sigldum mikið á Þýskaland og
það fór nú svo að við á Dettifossi
eignuðumst marga þýska ungnasista
fyrir kunningja, þótt við lýstum okkur
ekki neina skoðanabræður þeirra.
Einn helsti foringi ungnasistanna í
Hamborg var góður vinur skipstjórans
og var oft boðinn til miðdegisverðar
um borð ásamt fjölskyldu sinni. Þar
sem leirtauið um borð var allt með
hakakrossmerkinu hreifst hann mjög
af því og var eitt sinn leystur út með
gjafapakka með borðbúnaði Eim-
skipa! Þessa nutum við strákamir á
skipinu, því þegar við komum inn á
okkar eftirlætiskrá og þennan mann
bar að, lét hann taka frá gott borð
handa okkur, sama hve troðið var af
fólki á staðnum — og allt var frítt.