Sjómannadagsblaðið - 01.06.1997, Blaðsíða 71

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
71
ur. Hafði enda viljað svo óheppilega
til í þessum róðri að talstöðin var í
ólagi, en ég hafði verið svo bráðlátur
að komast út á bátnum að ég vildi
ekki bíða eftir viðgerð. Gátum við því
ekkert látið til okkar heyra. Búið var
að skipuleggja leit og tók togarinn
Max Pamperton þátt í henni, en hann
fórst fáeinum dögum síðar og öll
áhöfn þar.“
Gerðum okkur ekki
grein fyrir hættunni
„Þegar litið er aftur til þessara ára
þá held ég að margir hafi ekki gert sér
grein fyrir því hve mikil hætta var
þama á ferðum fyrir þessa báta. Hvað
tundurduflin varðar og þessar veiðar
okkar þar, þá man ég að það var hald-
inn fundur á ísafirði til þess að fá okk-
ur til þess að hætta veiðum á þessum
svæðum, og ég held að það hafi dreg-
ið úr þessu eftir það. En það veiddist
vel þarna og ég fékk þama marga,
góða róðra. Eftir þennan fund fór
Hrólfur á Dagstjömunni dag eftir dag
í kantinn á Djúpálnum að austanverðu
og rótfiskaði, en við töldum þann stað
vera nokkuð fyrir vestan tundurdufl-
in. Við höfðum eins og ég sagði eng-
in kort af þessu og urðum því að geta
okkur til um hvar duflin lægju.
Eg gat um það áður hve erfitt það
var fyrir okkur að missa þessi svæði.
Bæði var mikið styttra að róa þama en
að vestanverðu við Djúpálinn. Þangað
var róið 30-35 mflur undan Deildar-
horni og komið út undir Hala. En á
þessi svæði var ekki nema 20 mflna
róður og oft rokfiskirí.
Já, þeir voru margir viðurkenndir
sjómenn, formennirnir á Vestfjörðum
á þessum árum og undirmennirnir
líka. Þetta voru eftirsóttir sjósóknarar,
enda voru menn aldir upp við mikið
meira harðræði þá en nú gerist. Tæk-
in voru líka mikið lakari þá en nú og
oft helst að reiða sig á hyggjuvitið.
Kompásinn var oft lélegur og ekki
alltaf réttur, svo og loggið. Nú hafa
menn fullkomnustu fiskileitartæki og
siglingatæki. Stundum held ég að
menn treysti þessari tækni um of.“
Til Akraness
Pálmi Sveinsson og kona hans
Matthildur Árnadóttir fluttu að vestan
til Akraness árið 1946. Þar tók Pálmi
við mótorbátnum Ver, sem var í eigu
Haraldar Böðvarssonar. Var hann með
þann bát í eina vertíð og veiddi vel.
Árið 1948 sótti Pálmi vélbátinn Fram
til Svíþjóðar og var formaður á hon-
um í fimm ár eða til 1952. Þá hætti
hann sjómennsku, enda fæturnir farn-
ir að gefa sig, eins og marga skip-
stjóra hendir eftir langar stöður í
brúnni.
Starfaði Pálmi lengi við bygginga-
vörudeild kaupfélagsins og sá um
varahluti á bifreiðaverkstæði Esso.
Hjá Sementsverksmiðju ríkisins var
hann svo í sjö ár. Síðustu árin ráku
þau Matthildur kona hans eigin harð-
fiskverkun, en Matthildur lifir mann
sinn. Hún er Vestfirðingur í báðar ætt-
ir eins og Pálmi var, fædd í Bolungar-
vík 1929.
Pálmi taldist sannarlega til þeirra
viðurkenndu sjósóknara sem svo
mjög bar á meðal formanna á Vest-
fjörðum á þeim árum sem hér hefur
verið fjallað um og áður er minnst á.
Vonandi eru lesendur sammála undir-
rituðum um að frásögn sem sú er hér
fór á undan eigi skilið að varðveitast
um ókomin ár sem enn einn vottur um
harðfengi íslenskrar sjómannastéttar á
hættutímum.
AM
Sigurður Jónsson , sonur Jóns Vigfússonar (lengst til vinstri) ásamt œttingum
við afhjúpun minnisvarðans á Ofanleitishamri. (Ljósm. Sigurgeir Jónasson)
Minnisvarðar
um ótrúleg
björgunarafrek
afhjúpaðir í
Eyjum
Að morgni Sjómannadagsins í
Vestmannaeyjum 1996 voru af-
hjúpaðir tveir minnisvarðar um ótrú-
leg björgunarafrek tveggja Vest-
mannaeyinga, Jóns Vigfússonar og
Guðlaugs Friðþórssonar. Annar minn-
isvarðinn er staðsettur á Ofanleitis-
hamri en hinn er á Haugasvæðinu
austan við Eldfell en menningarmála-
nefnd Vestmannaeyjabæjar átti veg og
vanda af því að minnisvarðarnir voru
gerðir og settir upp.
Jón Vigfússon vann afrek sitt fyrir
68 árum er hann kleif þverhníptan Of-
anleitishamar er Sigríður VE-240 sem
hann var vélstjóri á strandaði við
Hamarinn 13. febrúar 1928 í kafalds-
byl og frosti. Með afreki sínu fékk
Jón náð til byggða og bjargað öllum
skipsfélögum sínum sem létu fyrir-
berast á klettasyllu.
Varðinn á Haugasvæðinu er reistur
í minningu afreks Guðlaugs Friðþórs-
sonar, sem kom gangandi yfir úfið
hraunið eftir að hafa synt fimm kfló-
metra til lands, þegar Hellisey VE
sökk fyrir 12 árum.