Sjómannadagsblaðið - 01.06.1997, Síða 88

88
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Minning
Sigfús Halldórsson
Fæddur 7. febrúar 1920 — Dáinn 21. desember 1996
Hollvinur Sjómannasamtakanna,
Sigfús Halldórsson, er fallinn frá.
Hann ánafnaði Sjómannadagsráði
fjögur tónverk og sá um í 40 ár að
rita nöfn allra þeirra sem fórust á sjó
í minningabók, en þeim sið hefur
verið haldið frá 1938 þá fyrsti Sjó-
mannadagurinn var haldinn hér á
landi. Ég hitti Sigfús fyrst eftir Sjó-
mannadaginn 1970. Hann kom inn
á Hrafnistu til þess að hitta vin sinn
Guðmund H. Oddsson og til að
sækja minningabókina hvar hann
skrautritaði nöfn allra þeirra er fór-
ust á sjó, þ.e. milli Sjómannadaga. í
spjalli mínu við Sigfús bar margt á
góma og persónan hreif mig. Hann
sagði mér að innritun nafna drukkn-
aðra sjómanna snerti sig djúpt. „Ég
hef þann sið að áður en ég byrja að
skrifa nöfnin fer ég með Faðirvorið
og hef stutta andakt. Allt þetta hefur
tengt mig sjómannastéttinni sem ég
lít upp til.“ í minningabrotum um
lífshlaup Sigfúsar, sem Sveinn Sæ-
mundsson tók saman og birtist í
Hrafnistubréfi í desember 1995,
segir Sigfús að það næsta sem hann
hafi komist sjómennsku sé sumar á
síld. Sigfúsi segist svo frá:
„Eftir að síldarvertíðin hófst var
ég hálflinur til að byrja með en
stæltist fljótt. Þetta var held ég fyrs-
ta sumarið sem menn voru með vél-
knúna nótabáta. Körlunum fannst
þetta ekkert mál, fyrst ekki þurfti að
róa til þess að kasta nótinni. En það
var snurpað á höndum, og það
fannst mér erfitt til að byrja með.
Síðan leið sumarið. Þegar við kom-
um til Reykjavíkur þetta haust var
ég orðinn hraustur og stæltur og leið
dásamlega. Sumarsíldveiðar með
Þorvaldi Arnasyni á Steinunni
gömlu var lífsreynsla sem ég hefði
ekki viljað fara á mis við.“
í byrjun desember sl. kom út
geisladiskur á vegum sjómanna-
samtakanna, „Við eigum samleið,“
með tjórum lögum sem Sigfús Hall-
dórsson tileinkaði Sjómannadeginum.
„Þakkargjörð,“ „Arnarrím,“ „Stjáni
blái“ og „Til sjómannsekkjunnar,“
auk nokkurra annarra laga eftir Sig-
fús, sem flutt eru af félögum Sinfón-
íuhljómsveitar íslands og Karlakór
Reykjavíkur. Þá eru nokkur lög sem
Sigfús flytur sjálfur og er sú upptaka
frá 1960. í fyrrnefndu viðtali Hrafn-
istubréfsins segir Sigfús um tilurð
þeirra laga sem hann ánafnaði Sjó-
mannadeginum: „Þegar ég las kvæði
Arnar Arnarsonar, „Stjáni Blái,“ hafði
það gífurleg áhrif á mig. Ég vann að
tónverki við kvæðið í þrjú ár. A þeim
tíma var ég meira á rómantísku lín-
unni, eins og lögin frá þeim tíma bera
með sér. Nú er kvæðið „Stjáni blái“
ekki í þeim anda heldur frásögn eða
ballaða. Sú uppistaða sem ég samdi
fyrst var þó alltaf fyrir hendi, en
breyttist eftir því sem lengra leið, sér-
staklega eftir að ég kynntist dr. Robert
Abraham, þeim mikla tónlistarmanni.
Ég vann allt verkið undir hans hand-
leiðslu. Hann gaf mér margar ábend-
ingar og hafnaði ýmsu sem ég hafði
áður gert — vildi að ég gerði vissa
hluti betur. Þetta var erfið fæðing. Þá
kom mætur tónlistarmaður að málurn
líka, Jón Þórarinsson, sem útsetti verkið
fyrir sinfóníuhljómsveit.
Löngu síðar las ég kvæði eftir séra Sig-
urð Einarsson í Holti, „Til sjómannsekkj-
unnar.“ Við þetta kvæði gerði ég nokkuð
veigamikið verk. Jón Sigurðsson aðstoðaði
mig við að vinna úr því. Það var svo nokkru
síðar að mikið fárviðri gekk yfir landið og
í fréttum um kvöld sagði frá því að vélbáts
væri saknað. Það var Svanur frá Súðavík.
Báturinn hafði farist. Ég vissi hvað til míns
friðar heyrði að færa nöfn sjómanna inn í
minningabókina. Svo eftir hálftíma kom
frétt um að til allrar guðs lukku hefði öllum
mönnum af Svani verið bjargað. Fréttin —
þessi gleðifrétt — snart mig eins og ég trúi
að hún hafi snortið alla Islendinga. Ég gekk
beint að hljóðfærinu og spilaði þakkar-
gjörð. Verkið er ekki hugsað sem söngur,
heldur aðeins sem tónverk.
Urn það bil ári síðar var ég með mál-
verkasýningu á ísafirði. Mér varð gengið
niður að höfn eins og oftar og fylgdist með
því sem þar gerðist. Ég sá þá fallegan bát
sem hét Kofri og var frá Súðavík. Þegar ég
var að virða bátinn fyrir mér kom maður
upp úr lúkarnum. Hann spurði hvort mér
þætti ekki báturinn fallegur. Hvort mig
langaði ekki að koma um borð og sjá
hvernig þar væri umhorfs. Þegar við fórum
að spjalla saman kom í ljós að þarna var
kominn einn þeirra sem björguðust af
Svaninum. Hann sagði mér aðdraganda
þess að Svanurinn fórst og hvernig björgun
mannanna, sem var nánast kraftaverk, bar
að. Ég sagði við manninn að mér væri mál-
ið dálítið skylt. Spurði hann síðan hvort
hann vildi ekki ganga með mér upp í Gagn-
fræðaskóla þar sem ég hefði aðsetur á Isa-
firði. Mig langaði til að spila fyrir hann það
sem mér hafði dottið í hug kvöldið sem vél-
báturinn Svanur fórst. Ég sneri mér við
þegar lagið var á enda og sá að hann var
votur um augun. Hvort ég vildi spila þetta
aftur? Ég gerði það. Hann sagði: „Ég hef
ekkert vit á músík, en í þessum tónum, þeir
eru nákvæmlega eins og þeir voru í bænum
okkar.“ Síðasta verkið sem Sigfús ánafnaði