Blanda - 01.01.1923, Blaðsíða 417
407
Hvernig þessi gamans-siður er uppkominn hér á
landi, er alveg óvist, þvi að eingin vissa er fyrir þvi,
að hann sé leifar af því að reisa mönnum og rista nið,
sem mörgum er kunnugt frá fornöldinni. Manni gæti
nærri dottið í hug, að siður þessi, eða ósiður, ef mönn-
um þykir það nafn sanni nær, ætti upptök sín i þvi,
að menn hafi á fyrrum öldum, er fóru yfir öræfi, tek-
ið þann hátt upp að hlaða vörður á öræfunum á stöku
stöðum, og lagt þar i nokkur orð um, að þar hafi þeir
verið staddir, til leiðbeiningar, ef leit þyrfti að þeim
að gera, og hafi þetta siðan orðið að venju á fjallveg-
um. Þykir og enn ánægja að þvi að finna á öræfum
menjar þeirra manna, er áður hafa farið sama sjald-
farinn veg. Ekki verður heldur að svo stöddu með
vissu sagt, hvort nokkuð þvilikt sem beinakerlingar
hafi tiðkazt i grannalöndum vorum, svo sem Noregi.
Eins er óvist um það, hve gömul beinakerlingavenjan
er hér á landi. Sjálfsagt er hún gömul, en rök fyrir
beinakerlingum og beinakerlingavisum hér þekkjast nú
ekki eldri en frá síðara hluta 17. aldar. En þá og
síðan um hríð hafa beinakerlingavisur og þvilikt gam-
au líka verið í algleymingi, eins og sjá má á kveð-
skap þeirra írænda Jóns biskups og Páls lögmanns
Vídalína1 2), og taka beinakerlingavísur Páls yfir árin
1691 — 1725. Síðan hefir sá kveðskapur haldizt við
alla 18. og 19. öld, þótt nú sé það handverk heldur
komið í rýrnan, eptir að draga tók úr samgaungum milli
fjórðunga á landi, en þær að eflast á sjó.
í Austfirðingafjórðungi var nafnfrægust á 18. öld
beinakerlingin á SmjörvatnsheiÖi. Um hana er til enn
ein þula frá þvi nálægt 1720—1730*), eptir Rusticus
1) Bps. J. H. 1, 508; Vísnakver P. V. Kh. 1897, bls. 37
—38, 80, 83-84, 89, 95—96,101,102,104,107,114,148,188.
2) Thotts safn 487, 8vo.