Eimreiðin - 01.10.1931, Side 41

EiMRE1Ð1N
UM BYGGINGU STJARNANNA
353
V|H af þeim ástæðum minkar einnig ljósmagnið. Þetta er í
Samræmi við þær staðreyndir, er áður var drepið á. Vert er
9eta þess í sambandi við dæmið, er á undan var tekið,
a-° stjörnurnar minka með aldrinum, en dýr og jurtir stækka.
^ pað verður hér og að minnast, að ljósið þrýstir á þá hluti,
er verða á vegi þess.
, H^sorkan, sem streymir út frá iðrum stjarnanna, þrýstir á
V ri lögin, og vinnur þannig á móti aðdráttaraflinu. Væri eng-
nn ljósþrýstingur, mundi aðdráttaraflið þjappa stjörnunni svo
jgt?an. að efnið í henni yrði þéttara en dæmi eru til hér á
f . nnr- En ef nú ljósstraumurinn eða ljósmagnið kemst niður
"rir viss takmörk á lífsskeiði stjörnunnar, getur það sama átt
v r s*að. Efnið þéttist alt í einu, eins og þegar vatnsgufa
^föur að fljótandi vatni, stjarnan hrynur saman. Það hefur í
u r ^eð sér snögga breytingu á ljósmagninu. Stjarnan blossar
fPP-verður afar skær um stund og lognast síðan út af. Slík
f !rnriaði eru kunn og kallast nýjar stjörnur vegna þess, að
g lr samhrunið hafa þær verið daufar og lítt áberandi. Nýjar
l°rnur hafa orðið svo bjartar, að þær sáust um hábjartan dag.
er e9ar svona samhrun hefur átt sér stað nokkrum sinr.um,
^i ^^31-eðlisþungi efnisins kominn upp í 50000, eins og
besS Var a fYr- ^að eru Þel{tar að eins fjórar stjörnur með
S SUrn héttleika, en líkur á, að þær séu mjög almennar.
þ3.ln. er því valdandi, að þær finnast illa.
Sg Llrri þýðingarmiklu spurningu skýtur nú upp, hvort þetta
atrjv.run eigi fyrir öllum stjörnum að liggja, hvort það sé eitt
sólin'0 ' ætlterli allra stjarna eða þorra þeirra? Mundi þá
Sem ,Vera nokkur undantekning? Þessum spurningum er, enn
g n°mið er, ekki hægt að svara.
Slnátt Sf'°rnurnar halda áfram að kólna, hvort sem það verður
lihlp 09. smátt eða með ógurlegum byltingum. Þær verða
g9a seinast kaldar og dimmar.
tali j0rnurnar eru dreifðar víðsvegar um geiminn, að meðal-
sama 0ratiarlægð hver frá annari. En komi það fyrir, að
cjetur11 berf fundum tveggja þeirra, sem sjaldgæft mun vera,
stjöm 930 °r®iö uppruni nýrra stjarna og nýs lífs. Því ef
bylgjuUrnar Móta hvor fram hjá annari, myndast á þeim flóð-
byjgj r’ eins og á jörðu af völdum tunglsins. Þessar flóð-
að . 9eta risið svo hátt, að þær losni við stjörnuna og fari
stjörniIn9^Ýfa 1 kriusum hana. Á þann hátt verða til reiki-
yrði [J'- ,®r ^élna fyr en sólin sjálf, og skapast þannig skil-
”rir líf, slíkt, sem við mennirnir njótum góðs af.
Trausti Einarsson.
23