Eimreiðin - 01.10.1957, Síða 14

246
EIMREIÐIN
efni og vettvangi leikritsins. Svo er þá að forma efnið og móta
persónurnar — hvort tveggja þetta með tilliti til flutnings í
útvarp — og það ekki samfellds flutnings, heldur í köflum.
Eftir langan tíma, mikil heilabrot og margar breytingar og
afskriftir hefur skáldinu tekizt að forma heild. En svo kemst
það að þeirri niðurstöðu — eða útvarpsstjóri og meðdómend-
ur hans, að útvarpinu henti ekki leikritið. Hvað þá? Skáldið
verður að fitja upp á ný, úr öðru bandi og með öðru prjóni.
Loks liggur svo fyrir leikrit, sem bæði skáldið og hinir vísu
menn útvarpsins eru ánægðir með — og gerið þér svo vek
herra skáld — hér er ávísun upp á tuttugu þúsund krónur eða
sem svarar einum fjórða þeirra árslauna, sem nú þykja nokk-
urn vegin viðhlítandi!
Útvarpið hefur þegar samið við Agnar skáld Þórðarson um
að hann semji handa því framhaldsleikrit og við Þórarin Jóns-
son tónskáld um samningu tónverks. Þá hefur það og boðið
heim til fyrirlestrahalds hinum heimsfræga brezka rithöfundi
og sagnfræðingi Arnold Joseph Toynbee, svo sem lesendum
Eimreiðarinnar og öllum landslýð er kunnugt. Hinn frægi
maður er mjög merkur sagnfræðingur og rithöfundur, en
vafasamt verður að telja, að heimboðið hafi haft það menn-
ingarlegt gildi, sem til var ætlazt og til verður að ætlast. Kenn-
ingar hans eru mjög umdeildar, enda alltorræðar, og erindi
þau, sem hann flutti, munu vart hafa vakið þá athygli og þann
skilning, að þau hafi neinu um þokað til menningarbóta, þó
að þau vektu ólgu hjá nokkrum æstum aðdáendum hinnar
gerzku blóðstjórnar, seppa, sem ævinlega þjóta upp urrandi
og gjammandi, þegar þeir halda sig heyra í hrossabrestinum i
Kreml.
Ef heimboð slíks manns sem Toynbees hefði átt að hafa
nokkur minnstu áhrif, yrði áður að undirbúa komu hans og
boðskap með skrifum í blöð og túlkun í útvarp á starfi hans
og stefnu, — og eftir brottför hans hefði svo þurft að skýra
og skilgreina niðurstöður og gildi þeirra. En það, sem hann
vék að íslenzkri menningu og menningarþróun í erindi sínu
í útvarp, var satt að segja svo lítilfjörlegt, að sízt er að undra,
þó að menn létust hafa heyrt annað eins — jafnvel hér á voru
landi íslandi!