Eimreiðin - 01.10.1957, Page 81

RITSJÁ
313
Sigurðar Helgasonar, og loks er þá
sagan komin öll.
Fyrri lilutinn spáði góðu um sög-
una alla. Við kynntumst þar um-
hverfi og aldarhætti, og höfundur
dró þar persónurnar skýrum drátt-
um og vakti eftirvæntingu um það,
hvað mundi drífa á daga þeirra.
Og þetta bindi svíkur ekki þau lof-
°rð, sem það fyrra gaf.
Atburðarásin rís hærra en áður,
verður hröð, spanþung og uggvæn,
svo sem knúin áfram mannlegum
ástríðum og harðýðgi og þröngsýni
aldarfarsins. Síðan hnígur hún til
rólegs jafnvægis, harmleikurinn fær
happasælan endi, án þess að höf-
undur haggi um neitt eðlisrökum
persónanna.
I þessu bindi skýrast þeir sögu-
rnenn enn frekar, sem við höfum
kynnzt áður, og þá einkum Eyrar-
vatns-Anna sjálf, Signý dóttir henn-
ar, Þórður gamli Atlason og Eyjólf-
ur á Húsum — að ógleymdum Þor-
valdi mjóa, og nýjar bætast við,
svo sem sýslumaðurinn, frú hans
°g skrifarinn. Tekst höfundi mæta
vel um lýsingu allra þessara sögu-
manna, og þó bezt þar, sem mest
reynir á nærfærni hans og glögg-
skyggni. Verður reisn Önnu mikil,
konan bæði eðlileg og geðfelld, og
hyjóllui, sá gallagripur, verður
sjálfum sér samkvæmur, en sýnir
þó í rauninni á sér nýjar og mann-
legri hliðar en við höfum áður
kynnzt.
Stíll sögunnar er yfirlætislaus,
rólegur og jafnvægur og þó með
eðlilegum blæbrigðum til samræm-
Is við efni og atburði — og málið
hreint og traust og oft fagurt í sín-
um einfaldleik.
Með Eyrarvatns Önnu hefur Sig-
uður Helgason unnið mikinn sig-
ur, skrifað skemmtilega og alþýð-
lega sögu, sem allir mundu lesa sér
til ánægju, en er þó heilt og sterkt
skáldverk.
Guðín. Gíslason Hagalín.
Jónas Árnason: VETURNÓTTA-
KYRRUR. Heimskringla 1957.
Þetta er stærsta bók Jónasar
Arnasonar. Hún skiptist í þrjá efn-
isflokka, Frásagnir, Svipmyndir og
Sögur.
Jónas fjallar þarna einkum um
börn og dýr, sjómenn og sjó-
mennsku, og honum lætur í raun-
inni jafnvel að lýsa þessu öllu.
Flestir þættir bókarinnar eru hressi-
legir og skemmtilegir, en þó mis-
jafnlega vel formaðir sem heild.
Hins vegar virðist sýn höfundarins
liafa skerpzt, og sumar þær mynd-
ir, sem hann bregður upp, bera
vitni mjög glöggskyggnum og nær-
færnurn listamanni. Þá er og nátt-
úrlegri blær yfir lýsingum hans á
sjómennskunni en í fyrri bókun-
um. Málið er eðlilegt og oftast
lireint, og höfundurinn hefur num-
ið ýmis ágæt orð af tungu aust-
firzkra sjómanna. Hins vegar notar
hann stundum erlend orðskrípi,
þar sem íslenzk eru þó til og notk-
un skrípanna þjónar engum skyn-
samlegum tilgangi.
Ein sagan í bókinni ber mjög af
öðru efni hennar, enda er hún
það snjallasta, sem Jónas hefur
skrifað. Það er síðasta sagan, Skrín.
Þar er annars vegar teflt fram lífs-
reynslu kynslóðanna, seiglu þeirra
og herðingu gegnum nauðaldir
þjóðarinnar í baráttunni við nátt-
úruöflin með svo að segja berum
höndum — og hins vegar ákafa og