Eimreiðin - 01.01.1961, Page 53

EIMREIÐIN
41
þetta. Hann andaðist 1299,1 *) og tók þá við völdum í Noregi Hákon
bróðir hans, hinn V. með því nalni, miklum mun liarðsnúnari og at-
kvasðameiri en fyrirrennari hans og bróðir.
V.
Skömmu eftir valdatöku liins nýja konungs, Hákonar háleggs, urðu
sn°gg umskipti og óvænt um hagi jarlsins Auðuns hestakorns, og sann-
aðist þar sem oftar, að valt er veraldargengi. Samkvæmt íslenzkum ann-
‘ditrn 1299 er „fanginn herra Auðunn hestakorn“ það ár, en sakir ]jó
e^ki nánar greindar. Virðist hann hafa verið hnepptur í varðhald ein-
hverskonar, en þó enginn reki gerður að málum hans frekar að sinni,
Sv'° vitað sé. Ekki er þó (talið)-) líklegt, að liann hafi raunverulega verið
I haldi, nema þá fvrst í stað, en sennilega eitthvað heftur. Líður svo
ftain um hríð, án þess að neitt heyrist af honum eða málum hans,
°g ekki er heldur talið3), að hans sé neinsstaðar getið í sambandi við
'Tiotblástur gegn konungi þessi ár, þ. á m. ekki „uppreisnartilraun"
Margrétar (er sagði sig) dóttur Eiríks konungs (sjá kafla VIII liér á eft-
II )• En svo er það árið 1302, að annálar o. fl. heimildir skýra frá því, að
■^uðunn hestakorn hafi verið tekinn af lífi, hengdur, á Norðnesi við
hjörgyn árið 1302. Ekki er þar heldur skýrt nánar frá tildrögum eða
sa^argiptum. Eftirtektarvert er, að öll óðul lians og eignir eru gerðar
"Pptækar, sem virðist þýða það, að honum hafi verið gefin að sök
’>landráð“ e®a »níðingsverk“4), eða hvorttveggja, enda aftakan fram-
Væ,l|d með þeim hætti, sem svívirðilegastur var.
hins og áður segir hal'a menn leitt ýmsum getum að ástæðum þeim
ng tildrögum, sem lágu að hinu hatramlega falli jarlsins. Um það eru
aar eða engar beinar heimildir frá þeim tíma, þótt undarlegt sé, þar
sein vitað var að atburðir þessir vöktu „voldsom opsigt“ í landinu, sem
h’kum lætur. Hafa fræðimenn helzt liallast að því, að dómurinn hafi,
' • m. k. á yfirborðinu, byggst á einhverskonar „pólitískum" afbrotum,
c ndráðasamningum við önnur ríki, fjárdrátt á konungsfé, eða þess
attar, hins vegar varla eða ekki beinar uppreistartilraunir eða drott-
msvik.s) Aðrir hafa talið, að jarlinn hafi á einhvern hátt verið flæktur
1) Hafði giptzt öðru sinni 1293 (sonardóttur Roberts Bruce, Isabellu), en
eignuðust ekki erfingja.
P- A. Munch, sbr. G. Storm, Norsk hist. Tidskr.
3) G. Storm.
4) Nokkuð önnur merking í orðinu þá en nú.
5) Þetta virðist vera skoðun Gustavs Storm, og nefnir hann sérstaklega
s<|mningana við Frakkakonung.