Eimreiðin - 01.01.1961, Síða 60

48
EIMREIÐIN
þetta lægi ekki í'yrir við „réttarhöldin",1) enda hefði konungsmönnum
þá e. t. v. orðið nokkuð erfiðara um vik, að ryðja stúlkunni úr vegi.
í Lögmannsannál (?) segir á þessa leið:
1319 „Dáinn Hákon konungur1 (háleggur) ... Dauði síra Hafliða Steinsson-
ar af Breiðabólsstað. ... Hann var mikils háttar maðr, ... Hann fór utan og
var hirðprestr herra Eiríks konungs. Bar þat þá til, er Margét, dóttir Eiríks
konungs, var búin í Björgyn ok hana skyldi flytja til Skotlands, sem HON
VOTTAÐI SJÁLF SÍÐAN, ÁÐR EN HON VAR BRENND í NORÐNESI — „at
þá er ek var þetta sama port ofan flutt —__var íslenzkr prestr, er Hafliði
hét, með feðr mínum, Eiríki konungi, og þá er klerka þraut sönginn, hóf
hann síra Hafliði upp veni creator spiritus, ok þann ymna sungu þeir út,
svá sem ek var á skip borin.“ Þetta it sama sannaði síra Hafliði, þá er hon-
um var sagt, at SÚ SAMA MARGRÉT hafði brennd verið í Norðnesi" o. s. frv.
Það fer varla milli mála, að liér er um mikilvæga sönnun að ræða fyrir
sakleysi stúlkunnar. Henni hefur verið minnisstæð skilnaðarstundin við
foreldrana fyrir 10 árum, og í fangelsishliðinu á leið til aftökunnar
rifjast upp fyrir henni sálmasöngur hins íslenzka prests, sem hún vitan-
lega hefur þekkt og munað, þar sem liann var kapelluprestur liennar og
kennari. Henni er synjað um að fslendingurinn yrði kvaddur vættis
um þetta, sem eitt með öðru sýnir hverskonar „réttarfar" var hér á ferð-
um. Síðar, þegar þetta berst lil eyrna lians hingað út til íslands, stað-
festir liann frásögn stúlkunnar í einu og öllu. Það verður ekki fram
hjá því gengið, að hér er mikil sönnun á ferðum, raunverulega áþreif-
anlegasta sönnunin fyrir sakleysi stúlkunnar, sem tiltæk er sem nú er
komið. Sérstaklega ber að veita því athygli, að frásögn Lögmannsann-
áls ber það með sér, að sr. Hafliði og annálsritarinn eru báðir sann-
færðir urn, að stúlkan hali sagt satt, sbr. hinar (af mér) feitletruðu setn-
ingar hér að framan, „hon vottaði sjáll', o. s. frv. .. . sú sama Margrét,
o. s. frv.“ Þeir eru ekki í neinum vafa, þessir merku menn, og samtíma-
menn þessara atburða, að dómsmorð hafi verið framið á stúlkunni.
Vætti þeirra, sem felur þannig í sér tvöfalda sýknusönnun, lilýtur um
alla tíma að vera ærið þungt á metum sögu og réttlætis.
Þá er í þriðja lagi þess að geta, sem einnig hlýtur að verða þungt á
metunum, að stúlkan stóð fast á því fram í dauðan og hvikaði aldrei
frá því, að liún væri Margrét dóttir Eiríks konungs. Lítill vafi er á því,
að hún hefði getað bjargað lífi sínu með því að falla frá þessari staðhæf-
ingu, enda má ætla, að lienni hafi einmitt verið valinn liinn ógnvekj-
andi dauðdagi til þess að þvinga fram slíka „játningu". En það bar
sem sagt ekki árangur.
1) Andreas Munch segir, að stúlkan hafi beiðst Jiess, að leitað yrði vitnis-
burðar sr. Hafliða, sem er og mjög trúlegt.